Standaryzacja

Zakłada się, że język osadników z Marchii Miśnieńskiej mógł posłużyć za bazę dla procesu ujednolicania języków kolonistów na Śląsku, który rozpoczął się już w XII wieku (Księżyk 2008: 21Księżyk 2008 / komentarz/comment/r /
Księżyk, Felicja 2008. Die deutsche Sprachinsel Kostenthal. Geschichte und Gegenwart. Berlin: trafo Verlag.
). W dialektach raczej nie pisano, ponieważ funkcję języka pisanego pomiędzy XIII a XV wiekiem przejął urzędowy język średnioniemiecki, którym posługiwało się duchowieństwo oraz zawodowi skrybowie; pisanie w dialektach pozostawało natomiast domeną niewykształconych ludzi. Wzorce pisania czerpano z turyngijsko-miśnieńskiego (Jungandreas 1928: 237Jungandreas 1928 / komentarz/comment/r /
Jungandreas, Wolfgang 1928. Beiträge zur Erforschung der Besiedlung Schlesiens und zur Entwicklungsgeschichte der schlesischen Mundart. Breslau: Verlag von M. & H. Marcus.
). W średniowiecznych miastach śląskich posługiwano się językiem, który był połączeniem dialektu oraz zależnego od wpływów średnioniemieckich języka starośląskięgo, jakim posługiwało się mieszczaństwo. Fakt, że pewne śląskie głoski[20przyp20 / komentarz/comment /
<a> i <ā> dla średnio-wysoko-niemieckiego [ë].
] były przez skrybów z wyższych klas społecznych unikane z powodu ich rzekomo chłopskiego brzmienia, pozwala przypuszczać, że istniał wtedy taki twór, jak średniowieczny miejski język śląski (Jungandreas 1928: 238Jungandreas 1928 / komentarz/comment/r /
Jungandreas, Wolfgang 1928. Beiträge zur Erforschung der Besiedlung Schlesiens und zur Entwicklungsgeschichte der schlesischen Mundart. Breslau: Verlag von M. & H. Marcus.
). Ponadto widoczne są wyraźne powiązania Śląska z językiem najstarszych aktów grodzkich z Małopolski, ponieważ język ten posiadał wszystkie cechy wschodnio-średnio-niemieckiego[21przyp21 / komentarz/comment /
Mniej więcej w tym czasie dopiero zaczęły kształtować się poszczególne dialekty śląskie (por. Jungandreas 1928: 6).
] . Pierwszy znany pisarz grodzki z Krakowa (z 1300-1304 roku) był Niemcem i pochodził ze Śląska (Kleczkowski 1915: 390Kleczkowski 1915 / komentarz/comment/r /
Kleczkowski, Adam 1915. „Dyalekty niemieckie na ziemiach polskich”, w: H. Ułaszyn i in. (red.) Język polski i jego historya z uwzględnieniem innych języków na ziemiach polskich cz. II. Warszawa, Lublin, Łódź: Akademia Umięjętności. 387-394.
).
Fakt, iż dialekt wrocławski był dialektem miejskim, który pełnił funkcję języka potocznego na peryferiach miast śląskich, może świadczyć o tym, że w jego przypadku zachodziły pewne procesy standaryzacyjne (por. Menzel 1976: 33Menzel 1976 / komentarz/comment/r /
Menzel, Wilhelm 1976. Mundart und Munadrtdichtung in Schlesien”, 2. Auflage, München: Delp’sche Verlagsbuchhandlung.
). Jednakże pomimo prób używania dialektów w życiu publicznym oraz bogatej literatury dialektalnej, nigdy nie udało się wypracować jednolitego dialektu śląskiego ani jego standardu.