Dziedzictwo językowe Rzeczypospolitej

Florian Biesik - poemat "Óf jer wełt"

Tekst źródłowy

Nazwa
Florian Biesik - poemat "Óf jer wełt"
Typ
wiersz/poem
Komentarz
kompletny tekst najdłuższego poematu Floriana Biesika 'Flora-Flora' ('Fliöera-Fliöera') "Óf jer wełt" (we współczesnej pisowni "Uf jer wełt"), ukończonego w Trieście w 1921 r. 2104 wersety przepisane w pisowni oryginału, transponowane na współczesną ortografię T.Króla i przetłumaczone na język polski. Tłumaczenie na język angielski wraz z obszernymi komentarzami opublikowano w: Wicherkiewicz, Tomasz 2003. "The Making of a Language. The Case of the Idiom of Wilamowice, Southern Poland". Berlin-New York: Mouton de Gruyter. W załączniku komplet zeskanowanych stron rękopisu (tenże obecnie w zbiorach Krzysztofa Bilczewskiego w Wilamowicach). Opracowali: Tomasz Wicherkiewicz, Tymoteusz Król i Katarzyna Budasz-Organista
Dostęp
public
Język
wilamowski
Załączniki
skany manuskryptu Floriana Biesika
fotografia Floriana Biesika





Pozycja Transliteracja Ortograficznie Tłumaczenie PL Tłumaczenie EN Fonetyka Komentarz
1 Óf jer wełt Uf jer wełt Na tamtym świecie
2 a gycyłykjé tragedyj å gycyłikjy tragedyj świętej pamięci tragedia
3 wymysojrysz, fy s flora flora Wymysiöeryś, fu s’Fliöera-Fliöera po wilamowsku, Flory-Flory / przez Florę-Florę
4 Łaza guty dąs ”Óf jer wełt” Łaza güty dos “Uf jer wełt” [gdy] Dobrzy czytają to “Na tamtym świecie” I
5 wájłs nist szłáchtys hąnn ągystełłt, Wåjł’s nist śłåhtys hon ogyśtełt, jako że nic złego nie popełnili, II
6 fjétta zych goo nist myj fjém tót, fjeta zih giöe nist mej fjym tut, zupełnie nie obawiają się śmierci, III
7 dertroon besser s ława yr nót. dertriöen beser s’ława yr nut. lepiej zniosą życie w potrzebie. IV
8 Łazas szłáchty, cyttyns wja esp, Łaza’s śłåhty, cytyn’s wi’å esp, [gdy] Czytają to źli, trzęsą się jak osika, V
9 idłykjés woot śtychts, wjes a wesp idłikjys wüt śtyht’s, wje’s å wesp każde słowo kąsa jak osa; VI
10 krigia án szrek fy jém ława, krigja ån śrek fu jem ława, wpadną w przerażenie swoim życiem; VII
11 wada besser, wann gut śtarwa. wada beser, wan güt śtarwa. byłoby lepiej, gdyby dobrze umarli. VIII
12 Óf jer wełt Uf jer wełt Na tamtym świecie IX
13 a gycyłykjé tragedyj å gycyłikjy tragedyj świętej pamięci tragedia X
14 fy s flora flora fu s’Fliöera-Fliöera Flory-Flory XI
15 Fylón yr wełt an ganc ałłán Felün yr wełt ån ganc åłån Zgubiony w świecie i całkiem sam 1
16 ząs ych óm mjer óf hóhym śtán; zos yh ym mjer uf huhum śtån; usiadłem nad morzem na wysokim kamieniu. 2
17 der mond kąm raus hyndróm gybjég, der mönd kom roüs hyndrum gybjyg księżyc wzeszedł za górą 3
18 szłyfyt myjch áj, wi s kynt yr wig. śłyfyt mejh åj, wi s’kynd yr wig usypia mnie, jak dziecko w kołysce 4
19 Dą hjéch płączyn a klin szyffła Do hjy’h płoćyn å klin śyfła Tam słyszę plusk małej łódki 5
20 s kymt mer nynder, s śtyjt a byssła s’kymt mer nynder, s’śtejt å bysła podpływa bliżej mnie, zatrzymuje się 6
21 ana ych zaa dróf a gyśtałt, åna yh za druf å gyśtałt a ja widzę nań kształt 7
22 ych kynnt ny zoon woos junk woos ałt. yh kynd ny ziöen, wos jung, wos ołd nie umiem rzec – młody czy stary 8
23 A eńnylśtym zoot yt cumer å englśtym ziöet yt cünmer anielski głos rzecze teraz do mnie 9
24 dyjch cy rytta foo ych cunder, dejh cy ryta fiöe yh cünder, zjechałam, by cię ratować, 10
25 szłyfsty do áj, fąłłst náj ys mjer, śłyfsty dö åj, fołst nåj ys mjer, zaśniesz, wpadniesz do morza, 11
26 dy zynda wjest bissa goo szwjer. dy zynda wjest bisa giöe śwjer pokuta za grzechy będzie całkiem ciężka. 12
27 Huost du au fyjl yr wełt gyatt, Höst dü oü fejł yr wełt gyat W życiu napracowałeś się sporo, 13
28 fergassa hąst śtyjd ófs gybat, fergasa höst śtåjd ufs gybat, zapominałeś wciąż o modlitwie, 14
29 gyjstny cyr bájcht, an au yr kjéch gejst ny cyr båjht, ån oü yr kjyh nie chodzisz do spowiedzi, ani do kościoła 15
30 ziist goocy gaan óf szyjny sznjéch. zist giöe cy gan uf śejny śnjyh. patrzysz zbyt ochoczo na piękną synową. 16
31 An wájł du woost besser gyśtełłt ån wåł dü wiöest beser gyśtełt a jako że jesteś lepiej wykształcony 17
32 głost szón cy zájn ycht y dar wełt, głiöest śun cy zåjn yht y dar wełt, wierzysz, że jesteś kimś w świecie 18
33 ysst fretak fłász an gąst ny fyjł yst fretag fłåś ån gost ny fejł jesz mięso w piątek i nie dajesz wiele 19
34 ooma, myjer óf tanc an śpyjł. öema, mejer uf tanc ån śpejł. biednym, więcej na taniec i zabawę/grę. 20
35 Wunder wyłłst zaan ąk yr natuur Wunder wyłst zan ok yr natür Cuda chcesz widzieć tylko w naturze 21
36 wi błimła błin idłykjés juur, wi błimła błin idłikjys jür, jak kwiaty kwitną każdego roku, 22
37 wi der ráan kymt an zunnaszájn wi der rån kymt ån zunaśåjn jak deszcz nadchodzi lub słońca blask 23
38 zoost : wook God szuf, zą wunder błájn. ziöest: wo jok Göt śuf, zo wunder błåjn. mówisz: co tylko Bóg stworzył, cudem zostać winno. 24
39 Au głostyny duo yj a hełł Oü głiöesty ny do ej å heł Nie wierzysz, że jest piekło 25
40 drym wach dyjch fjén yt óf der śtełł drym wa’h dejh fjyn yt uf der śteł dlatego poprowadzę cię teraz na to miejsce 26
41 zy cy zaan wi dáj muter bytt, zy cy zan wi dåj müter byt, zobaczyć je, jak twoja matka prosi, 27
42 dąch dáj zyjł fóm ungłyk byhitt. do’h dåj zejł fum ungłyk byhit tak bym uchroniła twą duszę od nieszczęścia. 28
43 Nuom myjch byr hant an ych śtig hyjn, Nom mejh ber hand ån yh śtig hejn Weź mnie za rękę, a ja wejdę w głąb, 29
44 s szyffła joon wynd byr aad ferhyjn, s’śyfła jiöen wynd ber ad ferhejn, łódeczkę gnają wiatry po całej ziemi. 30
45 Ynzer aad hjét óf óm zidpol Ynzer ad hjyt uf ym zidpol Nasza ziemia kończy się na biegunie południowym 31
46 óf der andyn zait óm nordpol uf der andyn zåjt ym nordpol po drugiej stronie jest biegun północny 32
47 Dółł wjes cy głoon duo God dy wełt duł wje’s cy głiöen do Göt dy wełt Głupio byłoby wierzyć, że Bóg świat 33
48 zó klin gymacht, duo Haar gyśtełłt zu klin gymaht, do Har gyśtełt stworzył tak małym, że stworzył On 34
49 huot di granca di wir błynda höt di granca di wjyr błynda granice, których my ślepi 35
50 zaan cy enda fónn an hynda. zan cy enda fön ån hynda. kres widzimy z przodu i z tyłu. 36
51 Hynder dan pooln nochta nyjwer Hynder dan pooln nöhta nejwer Za biegunami i jeszcze dalej 37
52 nójy wełta zain ind wyjder. nojy wełta zåjn ind wejder. są coraz to nowe światy. 38
53 Y jen wełta hótt ych fyjłmoł Y jyn wełta hüt yh fejł möł W tamtych światach – słyszałam wielokroć 39
54 łájt hełł, czyściec an der hymół. łåjt heł, ćyśćjec ån der hymuł. leży piekło, czyściec oraz niebo. 40
55 Dót woo no ká łanykje zyjł, Diöt wiöe nö kå łanikjy zejł Tam nie była jeszcze żadna żywa dusza, 41
56 śtudjén gyłota au zó fyjł, śtüdjyn gyłiöeta oü zu fejł, studiują uczeni też sporo, 42
57 ynzer szyffła dy wynd brochta ynzer śyfła dy wynd bröhta naszą łódkę wiatry przyniosły 43
58 yjwyn zidpol cyłect nochta. ejwyn zidpol cyłect nöhta. przez biegun północny potem w końcu . 44
59 Yta hjéch au szón óf ámoł Yta hjy’h oü śun uf åmöł Teraz słyszę już zrazu 45
60 szyjn cy zyńnia dót ym hymół, śejn cy zyngja diöt ym hymuł, piękne śpiewy tam w niebiosach, 46
61 s yj máj muter zynkt godzinkja *) s’ej måj müter zyngt godźinkja To moja matka śpiewa godzinki 47
62 wi ydyham yr Halykja. wi y dyham yr Halika. jak w domu w święta. 48
63 Yjwer ynzer szyffła hiłds wacht, Ejwer ynzer śyfła hiłd’s what, Nasz naszą łódką trzyma straż 49
64 duower yns ny fyljén yr nacht. do wer yns ny feljyn yr naht tak byśmy nie zgubili się w nocy. 50
65 Jér śtym woo fjé yns zó tójer Jer śtym wiöe fjy yns zu tojer Jej głos była dla nas tak drogi 51
66 wi fjén szyffer s łójchttuums fójer. wi fjyn śyfer s’łoühttüms fojer Jak dla żeglarzy latarni morskiej ogień. 52
67 Nynder zuoch au bałd a hymół, Nynder zoh oü bałd å hymuł Bliżej zobaczyłem wkrótce niebo, 53
68 fónn zyct Pyjter óffóm szymół; fön zyct Pejter ufum śymuł z przodu siedzi Piotr na siwku; 54
69 Haar łytt ny náj wuo ny yj wat, Har łyt ny nåj, wo ny ej wat, Nie wpuszcza do środka, kto niewart, 55
70 an wjes au myt fyjłóm gybat. ån wje’s oü myt fejłum gybat. nawet jakby dużo się modlił. 56
71 Fóm łecta krik’ miljąn druowa Fum łecta krig miljon drowa Z ostatniej wojny milion żołnierzy 57
72 śpocjén doo myt kyndyn, buowa, śpacjyn dö myt kyndyn, bowa, spaceruje tam z dziećmi, żonami, 58
73 fergassa hąnns s’ausgyśtanda fergasa hon s’oüsgyśtanda zapomnieli, co wycierpieli 59
74 dót y jén ungyłyks łanda. diöt y jyn ungyłyks łanda tam w swoich nieszczęsnych krajach. 60
75 Dunajewski der kardynął Dunajewski der kardynał Dunajewski kardynał 61
76 myt ám ponysza jenerął, myt åm pönyśa jenerał, z polskim generałem, 62
77 gyjt doo śpocjén an inśpicjén gejt dö śpacjyn ån inśpicjyn chodzi tam na spacer i inspekcję 63
78 dy druowa di cy Połn gyhjén. dy drowa di cy Pöłn gyhjyn. żołnierzy, co do Polski przynależą. 64
79 Haar derkant mych an grisst au grycht Har derkant mih ån grist oü gryht Poznaje mnie i zaraz pozdrawia 65
80 italjenysz, wą haar gut śprycht. italjenyś, wo har güt śpryht. po włosku, którym dobrze mówi. 66
81 Dy szyjny śproch gyfełłt óm zjér Dy śejny śpröh gyfełt’um zjyr Ten piękny język podoba mu się bardzo 67
82 waiłs wách yj wi s’wymysojer. wåł’s wåh ej wi s’wymysiöejer. bo jest miękki jak wilamowski. 68
83 Byj y Krok bym kjemysassa Bej y Krök bym kjymysasa w Krakowie na kiermaszu 69
84 by tyjsz nawa yjm gyzassa by tejś nawa ejm gyzasa posadzono mnie przy stole obok niego. 70
85 haar woo głykłych s walczy cy hjén har wiöe głylih s’wålćjy cy hjyn on był szczęśliwy, że słyszał włoski 71
86 an mytmer wálcz cy diszkurjén. ån myt mer wålć cy dyśkürjyn i że ze mną dyskutował po włosku. 72
87 Hójt zootamer yj a gróss fest, *) Hoüt ziöet’å mer ej å grus fest Dziś – mówi mi – jest wielkie święto 73
88 s kuma fyr andyn wełt au gest, ̊) s’kuma fur andyn wełt oü gest, przyjdą też z innego świata goście, 74
89 s’resurexit fym nója Połn s’rezureksit fum noja Pöłn zmartwychwstanie na nowo Polska 75
90 cy hálykja hoot God byfołn. cy hålikja höt Göt byföłn. świętym Bóg rozkazał. 76
91 Swyt do zain ganc Połn fertrata S’wyt dö zåjn ganc Pöłn fertrata Będzie tu cała Polska reprezentowana 77
92 fym Krakus bący hójt zoota, °) fum Kråkus bocy hoüt ziöet’å Od Krakusa aż do dziś - powiedział 78
93 ąłły wann gyjn bocy Godstron oły wan gejn bocy Götstron wszyscy pójdą do tronu boskiego 79
94 an jén dank fjés rytta ątroon. ån jyn dank fjys ryta otriöen. i swoje podziękowania za ratunek zaniosą. 80
95 Haar buot mych cy błájn wenn ych kąn Har bot mih cy błåjn wen yh kon Poprosił mnie, bym został jeśli mogę, 81
96 cy zaan wą zych do bałd wyt hąn; **) cy zan wo zih dö bałd wyt hon; by zobaczyć co tam będzie się wnet działo; 82
97 s’woo dy szyffryn ajferśtanda s’wiöe dy śyfryn åjferśtanda na to zgodziła się żeglarka 83
98 an zó błyjwer nond byn łanda. ån zo bływer nönd byn łanda. i tak zostaliśmy blisko lądów. 84
99 Woo au Połn y śtyk ceryssa Wiöe oü Pöłn y śtyk cyrysa [nawet i] Polska była na kawałki rozerwana 85
100 fy nokwyn myt kám gywyssa, fu nökwyn myt kåm gywysa, przez sąsiadów bez sumienia, 86
101 błá dy nacyj ind byząma błå dy nåcyj ind byzoma pozostał naród zawsze razem 87
102 wi a mozaik ***) y zen rąma. wi å mozaik y zen roma jak mozaika w swoich ramach. 88
103 Dą der obrąz *) błájt harmonysz Do der obroz błåjt hårmonyś Aby ten obraz pozostał harmonijny/zgodny 89
104 hąnn dróf gyatt, wą woo ponysz hon druf gyat, wo wiöe pönyś pracował na to, kto był Polakiem 90
105 s’fólk jung an ałt, fonn, gyłota s’fulk jung ån ołd, fiöen, gyłiöeta lud młody i stary, księża, uczeni 91
106 máster, mołer an poeta. måster, möłer ån poeta. majstrowie/mistrzowie, malarze i poeci. 92
107 Carat, kazyn zain cerbruocha Carat, kåzyn zåjn cybroha Carat, cesarze są złamani 93
108 Połn yj gybłyjn gók cerśtuocha, Pöłn ej gybłejn gük cyśtoha, Polska została całkiem pokłuta, 94
109 fym krik an fy fremda rowyn, fum krig ån fu fremda riöewyn, przez wojnę i obcych grabieżców, 95
110 s’rychtas yt óf d’ágia kyndyn. s’ryhtas yt druf d’ågja kyndyn dźwigają ją teraz własne dzieci. 96
111 S’kymt au szón óf ám fat cyjészt S’kymt oü śun uf åm fad cyjyśt Nadjeżdża najpierw już na koniu też 97
112 Krakus wą woo Połns jészter fjészt; Kråkus wo wiöe Pöłns jyśter fjyśt; Krakus, co był Polski pierwszym księciem; 98
113 nawam rytt zaj tąchter Wanda nawam ryt zåj tohter Wanda obok niego jedzie jego córka Wanda 99
114 di hyndróm regjét di łanda. di hyndrum regjyt di łanda co po nim rządziła ziemiami. 100
115 Haar huąt undróm krykjer hyjwół Har hot undrum krykjer hejwuł On pod krakowskim wzgórzem 101
116 yr jaam derszłoon ycht an tójwół, yr jam derśłiöen yht ån toüwuł w jamie ubił diabła zaprawdę, 102
117 an smok dar łójt kii gyfrassa ån smok dar łoüt ki gyfrasa smok ludziom krowy zżerał, 103
118 wą hójt no ny yj fergassa. wo hoüt nö ny ej fergasa czego dziś jeszcze nie zapomniano. 104
119 Dy szyjny Wanda wółd ny hąn Dy śejny Wanda wułd ny hon Piękna Wanda nie chciała mieć 105
120 an dójcza fjészta cy jém mąn, ån dojća fjyśta cy jem mon niemieckiego księcia za swojego męża, 106
121 au kán krik myj fjé zyj fjés fólk oü kån krig mej fjy zej fjy’s fulk też żadnej wojny już dla nich, dla ludu 107
122 śturw yr Weisół wja guty Pólk. śtiörw yr Wåjsuł wi å güty Pulk umarła w Wiśle jak dobra Polka. 108
123 Fjén dank huot s fólk byjda cym łón Fjyn dank höt s’fulk bejda cym łun Z wdzięczności lud obojgu w nagrodę 109
124 hyjwółn gyszott, di hójt yr zun hejwułn gyśot, di hoüt yr zun wzgórza/kopce usypał, które dziś w słońcu 110
125 szenn cy łacha cy Połns kyndyn, śenn cy łaha cy Pöłns kyndyn, zdają się śmiać do polskich dzieci, 111
126 di yjn zyńnia szyjny łidyn. *) di ejn zyngja śejny łidyn. które im śpiewają piękne pieśni. 112
127 A grósser, szyjner, śtokjer kłąp å gruser, śejner, śtiöekjer kłop Duży, piękny, silny mężczyzna 113
128 kymt yt gyjoot, goo ym galąp kymt yt gyjiöet, giöe ym galop nadchodzi teraz w pędzie, cały w galopie 114
129 haar hełt yr hant a gróssys szwat, har hełt yr hand å grusys śwat, trzyma w ręce wielki miecz, 115
130 s’yj der szczerbjec **), fy hóhym wat. s’ej der śćerbjec, fu huhum wat. to Szczerbiec, wysokiej wartości. 116
131 Syj Bolesław, Chrobry bynąmt, S’ej Bolesław, Chrobry bynomt, To Bolesław, zwany Chrobrym, 117
132 dar dy granca fy Połn ájząmt; dar dy granca fu Pöłn åjzomt; ten co granice Polski pozbierał; 118
133 haar wód cyjészt cym kyng gykrynt, har wiöd cyjyśt cym kyng gykrynt, on był pierwszy koronowany na króla, 119
134 fóm Otto, dar nocht błá zaj frynd. fum Otto, dar nöht błå zåj frynd. przez Ottona, który potem został jego przyjacielem. 120
135 Hyndyróm joota fyjł rájtyn, Hynder’um jiöeta fejł ratyn, Za nim pędzi pełno rycerzy, 121
136 di zych szługa ym krig fjé yjn, di zih śłüga ym krig fjy ejn, którzy bili się na wojnie za niego, 122
137 śtookje, hąlbwyłdy gyśtałta, śtiöekjy, hołpwyłdy gyśtałta, silne, półdzikie kształty, 123
138 dan fyr kultur no fyjł fałta. dan fur kultür nö fejł fałta. którym kultury jeszcze sporo brakowało. 124
139 No dam gróssa wónn kliny nocht, Nö dam grusa wün kliny nöht, po wielkich byli później mali, 125
140 di cy kenna ych nicht fermocht, di cy kena yh ny fermöht, których rozpoznać nie zdołałem. 126
141 au swónn biskupa an hálykja, oü [s’wün] bisküpa ån hålikja, też [byli] biskupów i świętych, 127
142 cy zaan zjér underszytłykja. cy zan zjyr underśydłikja. widać było bardzo rozmaitych. 128
143 Yt zach wyjder án gróssa kyng, Yt za’h wejder ån grusa kyng, Teraz widzę znowu wielkiego króla, 129
144 an ym yjn rym án gróssa rynk ån ym ejn ån grusa ryng a wokół niego wielkie koło 130
145 fy fjészta, gyłjéta an hjenn, fu fjyśta, gyłjyta ån hjen, książąt, uczonych I panów, 131
146 di au ym fólk záj frood ny wjen. di oü ym fulk zåj friöed ny wjen. którzy też przed ludem swojej radości nie kryją. 132
147 Syj Kazimirz der gróssy fjészt S’ej Kazimirz der grusy fjyśt To Kazimierz wielki kniaź, 133
148 dar dy juda nąm óf cyjeszt dar dy Jüda nom uf cyjyśt który Żydów przyjął pierwszy 134
149 ys łand, wis wónn yjwrąn fertryjn, ys łand, wi’s wün ejweron fertrejn, do kraju, jak byli wszędzie/zewsząd wypędzeni, 135
150 dóch handół zainsyt rájch gybłyjn. diöh handuł zåjn zy yt råjh gybłejn. przez handel zostali teraz bogaci. 136
151 Undyróm woo słand zjér rájch yt, Underum wiöe s’łand zjyr råjh yt Pod nim był kraj teraz bardzo bogaty, 137
152 kjéchia, hójzyn wónn gymauyt, kjyhja, hoüzyn wün gymoüyt, kościoły, domy były murowane. 138
153 au ągyłeet d’Akademii, *) oü ogyłet d’åkådemi, też założona Akademia, 139
154 wą cy jen jónn kost zjér fyjł mii. wo cy jyn jiöen köst zjyr fejł mi. co w tamtych latach kosztowało bardzo wiele trudu. 140
155 Óf waissóm fat kymt amałyk Uf wåjsum fad kymt åmałik Na białym koniu przybywa powoli 141
156 Kyngjén Jadwig, di hąt jér głyk, Kyngjyn Jadwig, di hot jyr głyk, Królowa Jadwiga, co swoje szczęście, 142
157 jér hac fjé den Grósspołn gaan har, jyr hac fjy den Gruspöłn gan har, swoje serce wielkiej Polsce poświęciła, 143
158 an nąm cym kłąppa an barbar. ån nom cym kłopa ån barbar. i wzięła za męża barbarzyńcę. 144
159 Freiłych woo dąs der Jagiełłon Fråłik wiöe dos der Jågjełon Rozumie się był to Jagiełło 145
160 dar zych fjé zyj hąt toofa łon, dar zih fjy zej hot tiöefa łön, co się dla niej pozwolił ochrzcić, 146
161 an myt yjm au Litwa záj łand, ån myt ejm oü Litwa zåjn łand, a z nim też Litwa – jego kraj, 147
162 wą haar au nocht myt Połn ferband. wo har oü nöht myt Pöłn ferband. co on potem z Polską związał. 148
163 Dąs woo a kyng gróss an gyrácht, Dos wiöe å kyng grus ån gyråht, To był król wielki i sprawiedliwy 149
164 wi Krzyżąka wjétsząfta szłácht wi Krzyżoka wjytśofta śłåht jak Krzyżacy źle gospodarowali 150
165 y zen łandyn, huot haar au nocht y zen łandyn, höt har oü nöht na swoich ziemiach, on potem też 151
166 a gróssymacht cyząmma brocht. a grusy maht cyzoma bröht. wielką potęgę zebrał. 152
167 Myt dar szług haar achzyktauzyt Myt dar śłüg har ahcik toüzyt [to] nią pobił osiemdziesiąt tysięcy 153
168 Krzyżąka tót, an bocy yt Krzyżoka tut, ån bocy yt Krzyżaków na śmierć, i do teraz 154
169 zą by Grunwald dy aad zajn rót; zo by Grunwald dy ad zåjn rut; pod Grunwaldem ziemia ponoć czerwona jest; 155
170 a gróssy aan, fjén gróssa tót. å grusy an, fjyn grusa tut. wielkie żniwo dla wielkiej śmierci. 156
171 Yt kymt der gróssy Kopernik Yt kymt der grusy Kopernik Teraz nadchodzi wielki Kopernik 157
172 krykjer śtudant, woo ny fjetnyk krykjer śtüdant, wiöe ny fjetnik krakowski student, nie był bojaźliwy 158
173 yr zun cy zoon: błáj du uok śtyjn! yr zun cy ziöen: błåj dü jok śtejn! by rzec słońcu: zatrzymaj się tylko! 159
174 an dy aad zą uok ym dyjch gyjn. ån dy ad zo jok ym dejh gejn. a ziemia powinna tylko wokół ciebie podążać. 160
175 Swónn yt dy fonn, hochgyłota, S’wün yt dy fiöen, huhgyłiöeta, Teraz byli księża, wielcy uczeni, 161
176 di y zen wóota ny głoota, di y zen wüta ny głiöeta, którzy jego słowom nie chcieli wierzyć, 162
177 bą nar bibyl by Jericha, bo nör Bibyl by Jericha, bo według Biblii [to] przy Jerychu, 163
178 dóft dy zun amałyk kricha. diöft dy zun åmåłik krihja. powinno słońce powoli pełzać. 164
179 Der gróssy Galilei *) zą yt Der grusy Galilei za yt Wielki Galileusz widzi teraz, 165
180 wi zych a lamp y Pisa dryt, wi zih å lamp y Piza dryt, jak się lampa w Pizie kręci. 166
181 di yr kjéch hinn óf łańner sznuur di yr kjyg hing uf łangjer śnür która w kościele wisiała na długim sznurze 167
182 Koperniks łjér huot haar gywjet, Koperniks łjyr höt har gywjet, Kopernika nauki on bronił, 169
183 gycwuńna nochta ągyszwjet gycwunga nöhta ogyśwjet zmuszony później wyrzekł się 170
184 ym pikus dy ferdamty łjér, ym pikus dy ferdamty łjyr, w więzieniu przeklętej nauki, 171
185 wą dy Wełt huątt ófgybrocht zjér. wo dy wełt hot ufgybröht zjyr. co świat zdobyła wielce. 172
186 Fy yt krigt ben astronąma Fu yt krigt ben åstronoma Od teraz otrzymała u astronomów 173
187 yr wełt jén berimta nąma yr wełt jyn byrimta noma w świecie swoje słynne imię 174
188 dy Akademie y Krok, zyj hjén dy Akademi y Krök, zej hjyn Akademia Krakowska, [gdy] słyszą 175
189 łifa ąłły óf Połn śtudjén. łifa oły uf Pöłn śtüdjyn. bieżeli wszyscy do Polski studiować. 176
190 Swoo dąs myjglyk bą cy jer cájt S’wiöe dos mejglik bo cy jer cåjt To było możliwe, bo w tamtych czasach 177
191 kannta dy szuln kán śprochaśtrajt, kanta dy śüln kån śpröhaśtråjt, nie znały szkoły sporów językowych, 178
192 łątajnysz łjét, kózt, szryjw dy wełt; łotåjnyś łjyt, kuzt, śråw dy wełt; po łacinie uczył się, mówił, pisał świat; 179
193 dy gyłjéta wónn gut gyśtełłt. dy gyłjyta wün güt gyśtełt. uczeni byli dobrze uposażeni. 180
194 A hetman Czarniecki *) zach yt, å hetman Czarniecki za’h yt, Hetmana Czarneckiego widzę teraz, 181
195 dar huot Połn fyn Szwyda gyryt, dar höt Pöłn fun Śweda gyryt, który Polskę od Szwedów ratował, 182
196 bą Maryja fy Czenstohau bo Måryja fu Ćenstohoü bo Maryja z Częstochowy 183
197 hąt yjm byfołn: dy Szwyda hau! hot ejm byfołn: dy Śweda hoü! rozkazała mu: Szwedzi precz! 184
198 Óf Jér hyłf, der sztokje gława Uf jer hyłf, der śtiöekjy gława Z jej pomocą, silna wiara 185
199 macht wunder, ąłłys gą sława, maht wunder, ołys go s’ława, czyni cuda, wszystko oddało życie, 186
200 fjé God, fjé jér łand zjér gaan hyjn, fjy Göt, fjy jyr łand zjyr gan hejn. dla Boga, dla swego kraju bardzo chętnie. 187
201 bąs ąłły Szwyda hąn fertryjn. bo’s oły Śwyda hon fertrejn. Bo wszystkich Szwedów wypędzili. 188
202 Wyjder zawer fyjł fad, fyjł wánn, Wejder zawer fejł fad, fejł wån, Znów widzimy dużo koni, dużo wozów, 189
203 s cytyt dy aad, ym zooł dy śtánn, s’cytyt dy ad, ym Zöł dy śtån, trzęsie się ziemia, w Sole kamienie, 190
204 s yj Sobieski, haar kymt soo hójt, s’ej Sobieski, har kymt zu hoüt, to Sobieski, przybywa tak dzisiaj, 191
205 wi wjes óf Win, wis woo y nót. wi wje’s uf Win, wi’s wiöe y nut. jak było pod Wiedniem, jak było w potrzebie. 192
206 Fynfancwencyktauzyt rájtyn Fynfancwenciktoüzyt råjtyn Dwadzieścia pięć tysięcy rycerzy 193
207 szlachcica zains, bygłáta yjn ślåhćica zåjn’s, bygłata ejn to szlachcice, towarzyszą mu 194
208 an záj fusfolk záchzyktauzyt ån zåj füsfulk zåhciktoüzyt I jego piechoty sześćdziesiąt tysięcy 195
209 di fór Win wónn, gyjn do au myt. di fjyr Win wün, gejn dö oü myt. którzy byli pod Wiedniem, idą też tu wraz. 196
210 Záj nąma szón hątte yn Tjékja Zåj noma śun hot yn Tjykja Jego imię już Turkom 197
211 ájgyjoot án gróssa szrekja, åjgyjiöet ån grusa śrekja, napędziło wielkiego strachu, 198
212 bą haar hąts szón fyjmoł gyszłoon, bo har hot’s śun fejł möł gyśłiöen, bo ich już wiele razy pobił, 199
213 dąs ny kunda ófs gut end głoon. do’s ny kunda ufs güt end głiöen. tak że nie mogli wierzyć w dobry koniec. 200
214 Gyhaut der szwocy Mustafa, Gyhoüt der świöecy Mustafa, Pobity czarny Mustafa, 201
215 must byhend fy Win atkłaufa müst byhend fu Win ådkłoüfa musiał szybko od Wiednia uciekać 202
216 Sobieski rytt naj y dy śtąt, Sobieski ryt nåj y dy śtot, Sobieski wjechał do miasta, 203
217 di haar byfrait fyn Tjekja huot. di har byfråjt fun Tjykja höt. które uwolnił był od Turków. 204
218 Wółd au ny grissa nocht cyjészt Wułd oü ny grisa nöht cyjyśt Nie chciał też wpierw pozdrowić potem 205
219 der kázer °) dan gywyłta fjeszt, der kåzer dan gywyłta fjyśt, cesarz wybranego kniazia, 206
220 woo s fólk głykłych cy possa wat wiöe s’fulk głyklik cy pösa wat lud był szczęśliwy być wartym ucałować 207
221 kynna zaj szuu, a cool fóm fat. *) kyna zåj śü, a ciöel fum fad. móc jego buta, ogon jego konia. 208
222 Dy kazeryn Mina Tera Dy kåzeryn Mina Tera Cesarzowa Maria Teresa 209
223 cąłt szłácht nocht cyryk yn Poła, cołt śłåht nöht cyryk yn Pöła, odpłaciła źle potem Polakom 210
224 bą zy huot myt wink gywyssa bo zy höt myt wing gywysa bo bez sumienia 211
225 dy Zips fy Połn wakgyryssa **). dy Cips fu Pöłn wåggyrysa. Spisz od Polski oderwała. 212
226 Cym tála Połns woo dąs a grund, ***) Cym tåla Pöłns wiöe dos å grund, Do podziału Polski był to powód, 213
227 s’fiłła nocht náj wi tjéchty hund s’fiła nöht nåj wi tjyhty hund wpadły potem jak wściekłe psy 214
228 dy Prajza ana dy Russa, dy Pråjza åna dy Rüsa, Prus[ac]y i Rosjanie 215
229 byjdy huńryk, wółda frassa. bejdy hungerik, wułda frasa. obaj głodni, chcieli żreć. 216
230 Wi underszráw dy kazeryn Wi underśråw dy kåzeryn Jak podpisała cesarzowa 217
231 s tála fy Połn, ząs hąnn gygrynn, s’tåla fu Pöłn, zo’s hon gygryn podział Polski, ponoć zapłakała, 218
232 fyleicht ząchs szón fóraus dy cájt fylåjht zoh’s śun füroüs dy cåjt może przewidziała już czas, 219
233 wó jér łand doch dąs certált błájt. wu jer łand diöh dos cytålt błåjt gdy jej kraj przez to zostaje podzielony. 220
234 S kąma fjé Połn szwjery śtunda, S’koma fjy Pöłn śwjery śtunda, Nadeszły dla Polski ciężkie godziny, 221
235 hójt yj s szłáchsty yjwerwunda, hoüt ej s’śłåhsty ejwerwunda, dziś najgorsze już przezwyciężone, 222
236 an yt zaj besta kyndyn gyjn ån yt zåj besta kyndyn gejn i teraz jej najlepsze dzieci idą 223
237 cóm Hjen, fjé zaj hyłf danka szyjn. cym Hjen, fjy zåj hyłf danka śejn. do Pana, za jego pomoc pięknie podziękować. 224
238 S kymt yt Kościuszko gyrytta, S’kymt yt Kościuszko gyryta, Nadjeżdża Kościuszko konno, 225
239 haar wółd zaj łand wyjderrytta, ha wułd zåj łand wejderryta, chciał swój kraj znów ratować, 226
240 fy Ameryka gut bykant fu Ameryka güt bykant przez Amerykę dobrze znany 227
241 łifam łójt cu fóm ganca łant. łif’a’m łoüt cü fum ganca łand. bieżeli do niego ludzie z całego kraju. 228
242 Hyndyróm joon dy Krakusa, Hynderum jiöen dy Kråkusa, Za nim pędzą Krakowiacy 229
243 fjéd’makja wónns a pokusa, fjy’d måkja wün’s å pokusa, dla dziewcząt oni byli pokusą, 230
244 fjé dy moskąln a grósser strach, fjy dy moskoln å gruser strah, dla Moskali wielkim postrachem, 231
245 zy łifa wák, fam zyta lach. *) zy łifa wåg, f’am zyta Lah. ci uciekli, od takiego Lacha. 232
246 Nochta maszjén kosynjéra, Nöhta maśjyn kosyńjera, Potem maszerują kosynierzy, 233
247 szyjny kłąpa, krykjer wiara, śejny kłopa, krykjer wjara, piękne chłopy, krakowska wiara, 234
248 dy zánca trons wi dy tykja; dy zånca triöen’s wi dy tykja; kosy niosą jak tyczki; 235
249 oomy Moskąln, oomy smykja. öemy Moskoln, öemy smykja. biedni Moskale, biedne smyki. 236
250 A Głowacki zach au grycht fónn, å Głowacki za’h oü gryht fön, Głowackiego widzę też zaraz z przodu 237
251 Myt zánca nąm haar dy kanónn Myt zånca nom har dy kanün Z kosami brał armaty 238
252 yn Moskąln, di łifa byhend yn Moskoln, di łifa byhend Moskalom, ci biegli szybko, 239
253 dąs ny fałła au y záj hend. do’s ny foła oü y zåj hend. tak by nie wpaść w jego ręce. 240
254 Wetter kąma au dy ułąn, Weter koma oü dy ułonn, Dalej nadchodzą też ułani, 241
255 «s rytt zych wą zych ąk rytta kąn» «s’ryt zih wo zih ok ryta kon» «niech się ratuje, kto tylko może się ratować» 242
256 hiss ys ámoł, bo jér pika his ys åmöł, bo jer pika kiedyś wołano, bo ich piki 243
257 gan kán pardon, tun ófspikja. gan kån pardon, tün ufspikja. nie przebaczają, szpikują. 244
258 Au zach Kilinski a szuster, Oü za’h Kilinski å śüster, Też widziałem Kilińskiego szewca, 245
259 błájt y Połn fjé ind a muster, błåjt y Pöłn fjy ind å muster, pozostaje w Polsce na zawsze wzorem,
246
260 wi au der klinsty kąn grychta wi oü der klinsty kon gryhta jak też najmniejszy może zrazu 247
261 gróssy zacha no ferrychta. grusy zaha nö ferryhta. wielkich rzeczy jeszcze dokonać. 248
262 Poniatowski fy Połn a prync, Poniatowski fu Pöłn å prync, Poniatowski książę Polski, 249
263 wółd rytta s łand, kąm au yt cync, wułd reta s’łand, kom oü yt c’ync, chciał ratować kraj, teraz zbliża się do nas, 250
264 hiłf ym gróssa Napoleon hiłf ym grusa Napoleon pomagał wielkiemu Napoleonowi 251
265 dy Moskąln fy Połn cy ferjon. dy Moskoln fu Pöłn cy ferjiöen. Moskali z Polski przegnać. 252
266 Haar śturw yr Elster by Leipcyk, Har śtiörw yr Elster by Låjpcik, Umarł w Elsterze pod Lipskiem, 253
267 s woo dąs fjé Połn a gróss ungłyk; s’wiöe dos fjy Pöłn å grus ungłyk; to było dla Polski wielkie nieszczęście. 254
268 ferhyjn maszjén myt zem nąma, ferhejn maśjyn myt zem noma, Z przodu maszerują z jego imieniem, 255
269 zach myt yjm zái legiona. za’h myt ejm zåj legjona. widzę z nim jego legiony. 256
270 Dąbrowski yjwernąm di nocht Dąbrowski ejwernom di nöht Dąbrowski przejął je potem 257
271 an myt jen wą haar mytgybrocht ån myt jyn wo har mytgybröht i z tamtymi, co on przyprowadził 258
272 fy Italyj, hiłda cyryk, fu Italyj, hiłda cyryk, z Włoch, powstrzymał 259
273 Moskąln an Dójcza by Leipcyk. Moskoln ån Doüćja by Låjpcik. Moskali i Niemców pod Lipskiem. 260
274 Ymzyst woo fjé Połn s gancy szłon, Ymzyst wiöe fjy Pöłn s’gancy śłön, Na darmo było Polsce to całe bicie/walki, 261
275 Napoleon hąt s fáld fylón; Napoleon hot s’fåld felün; Napoleon porzucił pole [walki]; 262
276 Dąbrowski maszjét yt ferhyjn, Dąbrowski maśjyt yt ferhejn, Dąbrowski maszeruje teraz z przodu, 263
277 myt zen łójta di dót gybłyjn. myt zen łoüta di diöt gybłejn. ze swymi ludźmi, co tam zostali. 264
278 An wyjder zach fyjł jenerąłn ån wejder za’h fejł jenerołn Znowu widzę wielu generałów, 265
279 di ym krik wónn myta Moskąln, di ym krig wün myta Moskoln, którzy na wojnie byli z Moskalami, 266
280 s yj der dyktator Chłopicki s’ej der dyktator Chłopicki to jest dyktator Chłopicki 267
281 an hynderóm der Skrzynecki. ån hynderum der Skrzynecki. a za nim Skrzynecki. 268
282 Swoo dąs ym juur ánandressyk *) S’wiöe dos ym jür ånåndresik To było w roku trzydziestym pierwszym, 269
283 dą der Moskąl wółd ązessyk do der Moskol wułd azesik że Moskal chciał osiedlić 270
284 błajn y Połn an ynzer ferjoon błåjn y Pöłn ån ynzer ferjiöen się w Polsce i naszych wygonić 271
285 ymzyst wjes gywast zych bykłoon ymzyst wje’s gywast zih bykłiöen daremnie byłoby się uskarżać 272
286 Sgancy fólk stind óf zych cy wjen S’gancy fulk śtind uf zih cy wjen Cały lud powstał bronić się 273
287 an słiss zych ny bałd nyjderknjén. ån s’łis zih ny bałd nejderknin. i nie pozwolił się znów niebawem [rzucić] na kolana 274
288 Dwernicki fjét dy gyfąłła Dwernicki fjyt dy gyfoła Dwernicki wiedzie poległych, 275
289 ym hymół God cy gyfąłła. ym hymuł Göt cy gyfoła. by Bogu w niebie [się] przypodobać. 276
290 Fór zachcyk juur wółd Eugenie **) Fjyr zåhcik jür wułd Eugenie Przed sześćdziesięciu laty chciała Eugenia 277
291 a gróss polityszys żeni å grus polityśys żeni wielki polityczny geniusz; 278
292 Grósspołn ófbaun an án ófśtand Gruspöłn ufboün ån ån ufśtand wielką Polskę odbudować i powstanie 279
293 rif zy cy hyłf ym agia łand. rif zy cy hyłf ym ågja łand. wywołała, by pomóc własnemu krajowi. 280
294 Wyjder maszjén yn łańna cig Wejder maśjyn yn łanga cyg Znowu maszerują w długich rzędach 281
295 powstańca fym dreianzáchcyk, *) powstańca fum dråjånzåhcik, powstańcy z sześćdziesiątego trzeciego 282
296 an Langiewicz, Pustowojtów ån Langiewicz, Pustowojtów i Langiewicz, Pustowójtówna 283
297 fjéns ym hymół yta ka nóf. fjyn’s ym hymuł yta kå nuf. wiodą ich do nieba teraz ku górze. 284
298 Estraich, Preiza gińn dróf ny áj, Estråjh, Pråjza ging druf ny åj Austria, Prusy nie wkroczyły na to 285
299 macht ym Moskąl dy policáj; maht ym Moskol dy policåj; robił[y] Moskalom za policję; 286
300 wenn au der Ófśtand cy grund gińn, wen oü der Ufśtand cygrundging, kiedy też powstanie dogasało, 287
301 łodyt s fójer wą je cajt fińn. łodyt s’fojer wo je cåjt fing. ładuje/dolewa do ognia, co zawrzał wówczas. 288
302 Amałyk kymt yt gyrytta åmałik kymt yt gyryta Wolno nadjeżdża teraz konno 289
303 a grosser dan s łand cy rytta å gruser dan s’łand cy reta wielki, którego by kraj ratował 290
304 hątta God byśtymt an gyrufa; hota Göt byśtymt ån gyrüfa; Bóg naznaczył i powołał; 291
305 a gyjt danka cy Hjenns śtufa: å gejt danka cy Hjens śtüfa: idzie dziękować do stopni Pana: 292
306 Ynzer gróssy Piłsudski ys, Ynzer grusy Piłsudski ys, To nasz wielki Piłsudski, 293
307 dar y Połn błájt ym gydychnys dar y Pöłn błåjt ym gydyhnys który w Polsce trwa w pamięci 294
308 ąłła guta Patriota oła güta Påtrjota wszystkich dobrych patriotów 295
309 au fy Połns wettysta óota. oü fu Pöłns wettysta üta. też z Polski najdalszych miejsc. 296
310 Haar hoot fy nist goo yjwer nacht Har hot fu nist giöe ejwer naht, On z zupełnie niczego przez noc 297
311 fyr aad gystąpt a gróssy macht, fur ad gyśtopt å grusy math, z ziemi wywołał wielką potęgę, 298
312 myt dar miljąna nocht fertryjn, myt dar miljona nöh fertrejn, z którą miliony później wypędził 299
313 s’yj dąs fjé ind „s’wunder” *) gybłyjn. s’ej dos fjy ind „s’wunder” gybłejn. to co na zawsze pozostało „cudem” 300
314 Hątta au andry gyatt fyjł, Hota oü andry gyat fejł, choć i inni pracowali wiele, 301
315 błá haar fy ąłłym doch dy zyjł, błå har fu ołum döh dy zejł, został on przede wszystkim wszak duszą, 302
316 under zem byrimta nąma under zem byrimta noma pod jego słynnym imieniem 303
317 hiłt s fólk yr nót szyjn cyząma. hiłd s’fulk yr nut śejn cyzoma. lud trzymał się razem pięknie w potrzebie. 304
318 S bygłáttan au yt grycht fónna S’bygłåt’ån oü yt gryht föna Towarzyszą mu też teraz zrazu flagi 305
319 f’yjm gysząffa legiona, f’ejm gyśofa legjona, przez niego stworzonych legionów, 306
320 druowa cy fuss an óffa fad drowa cy füs ån ufa fad żołnierze pieszo i na koniach 307
321 ąłły głykłych yr gróss parad. oły głyklik yr grus parad. wszyscy szczęśliwi na wielkiej defiladzie. 308
322 Fy ám szyjna gróssa goota Fu åm śejna grusa giöeta Z pięknego dużego ogrodu 309
323 zach yt rausgyjn patriota, za’h yt roüsgejn patriota, widzę jak wychodzą patrioci, 310
324 łauter gróssy, byrimty łójt, łoüter grusy, byrimty łoüt, prawdziwie wielcy, znani ludzie, 311
325 di au ym Hjenn gyjn danka hójt. di oü ym Hjen gejn danka hoüt. którzy też Panu idą dziś dziękować. 312
326 Fónn derkenn ych a Mickiewicz Fön derken yh å Mickiewicz W przedzie rozpoznaję Mickiewicza 313
327 a Słowacki a Sienkiewicz, å Słowacki å Sienkiewicz, Słowackiego i Sienkiewicza, 314
328 an hundyt andry poeta ån hundyt andry poeta i stu innych poetów 315
329 dich ny kąn ófcyła yta. di’h ny kon ufcyła yta. których nie mogę zliczyć teraz. 316
330 Hątta di fjés łand fórgybaut, Hota di fjy’s łand fürgyboüt, Choć ci kładli podwaliny dla kraju, 317
331 kąma andry di mytgybaut koma andry di mytgyboüt przyszli inni, co współbudowali 318
332 hątta tyjd, s wónn diplomata, hota tejd, s’wün dyplomata, tedy, to byli dyplomaci, 319
333 di fjés frájy Połn szwjer atta. di fjys fråjy Pöłn śwjer ata. którzy dla wolnej Polski ciężko pracowali. 320
334 S gyjt Groholski myt Bilinski S’gejt Groholski myt Bilinski Idzie Grocholski z Bilińskim 321
335 Narutowicz, Witos, Dmowski, Narutowicz, Witos, Dmowski, Narutowicz, Witos, Dmowski, 322
336 Zamójski, Durowski, Grabski, Zamojski, Durowski, Grabski, Zamojski, Durowski, Grabski, 323
337 an Wilsons frynd Paderewski. ån Wilsons frynd Paderewski. i Wilsona przyjaciel Paderewski. 324
338 S wónn au do nocht gróssy mástyn S’wün oü dö nöht grusy måstyn Byli i potem wielcy mistrzowie, 325
339 di yr wełt wyjza Połns bystyjn, di yr wełt wejza Pöłns byśtejn, którzy w świecie pokazywali, że Polska istnieje 326
340 ych zaa Chopin *) an Moniuszko yh za å Chopin ån Moniuszko widzę Chopina i Moniuszkę 327
341 Siemiradski an Matejko. **) Siemiradski ån Matejko. Siemiradzki i Matejko. 328
342 War kynt ąłły di ófcyła War kynd oły di ufcyła Kto mógł zliczyć wszystkich tych, 329
343 di God cy zych huot byfoła; di Göt cy zih höt byfoła; których Bóg do siebie powołał; 330
344 Haar wyt hójt no ycht ferkynda Har wyt hoüt nö yht ferkynda On dziś jeszcze coś obwieści - 331
345 dryn wyt Połn au záj ruu fynda. dryn wyt Pöłn oü zåj rü fynda. w tym Polska też odnajdzie ukojenie. 332
346 Ganc Połn łájt fjém Godstroon óm ńjen Ganc Pöłn łåjt fjym Götstron ym ńjen Cała Polska leży u stóp Boga tronu 333
347 łowt an batt ą a Gotahjen, łöwt ån bat o å Götahjen, chwali i czci Pana Boga, 334
348 dankt dą yjm hąt derłot cy wjen dankt do ejm hot derłiöet cy wjen dziękuje, że pozwolił jej się obronić 335
349 fyn nokwyn di szłacht wónn wi hyen. fun nökwyn di śłåht wün wi hjen. od sąsiadów, co źli byli jak hiena. 336
350 Gotahjen cy zaan woch ny wat, Götahjen cy zan wiöe’h ny wat. Pana Boga ujrzeć nie byłem wart 337
351 hąch ym szyff au zófół gybatt, ho’h ym śyf oü zöfuł gybat, [nawet jeśli] w łódce tyle też się modliłem, 338
352 wi mych máj muter hąt gyłjét wi mih måj müter hot gyłjyt jak mnie moja matka nauczyła 339
353 wich no dy wełt ny hąt probjét. wi’h nö dy wełt ny hot probjyt. jak jeszcze świata nie popróbowałem. 340
354 Fy fyjł zunna ząch ąk an szajn Fu fejł zuna za’h ok ån śåjn Z wielu słońc widzę też światło 341
355 fy dam máj auga oogia gybłent błajn, fu dam måj oüga gybłent łajn, od którego moje oczy ślepną, 342
356 ych fiłł ym szyff ófs ágyzycht yh fił ym śyf ufs ogyzyht upadłem w łodzi na twarz 343
357 an huot fylón máj zynna grycht. ån höt felün måj zyna Gryt. i zrazu straciłem przytomność. 344
358 An ych hótt nocht wja Godśtym zoot: ån yh hüt nöht wi å Götsśtym ziöet: A potem słyszałem jak głos Boga mówi: 345
359 dą jér ind hąt óf myjch gygłoot, do jer ind hot uf mejh gygłiöet, za to, żeście zawsze we mnie wierzyli, 346
360 fjéd’ zynda dy prow bystanda, fjy’d zynda dy prow byśtanda, grzechów próbę wytrzymali, 347
361 wach gut błajn fjé ójer łanda. wa’h güt błåjn fjy ojer łanda. pozostanę dobry dla waszych ziem. 348
362 Der nójy śtąąt kymt y men szóss Der nojy śtot kymt y men śus Nowe państwo zbliża się do mego łona 349
363 an haar wyt wada wyjder gróss, ån har wyt wada wejder grus, i znowu stanie się wielkie, 350
364 cym besta fjé ójer kyndyn, cym besta fjy ojer kyndyn, dla dobra waszych dzieci; 351
365 dąs zą ka nokwer myj hyndyn! do’s zo kå nökwer mej hyndyn! temu żaden sąsiad już nie przeszkodzi! 352
366 Wich cy mir kąm, woo s wunder hyjn, Wi’h cy mjyr kom, wiöe’s wunder hejn, Kiedy doszedłem do siebie, cudu nie było, 353
367 wir wónn ałán ym szyff gybłyjn, wjyr wün åłån ym śyf gybłejn, zostaliśmy sami w łodzi, 354
368 an wetter joot yns yt der wynd ån weter jiöet yns yt der wynd i dalej gna nas teraz wiatr 355
369 an zjér wájt kąma wir byhend. ån zjyr wåjt koma wjyr byhend. i szybko dotarliśmy bardzo daleko. 356
370 Wyjder fjet a szyffła amałyk Wejder fjet å śyfła åmałik Znowu płynie łódka powoli 357
371 an swomer dąs au myj hamłyk, ån s’wiöe mer dos oü mej hamłik, i mnie robi się też coraz bardziej tajemniczo, 358
372 boch kund zaan an beobachta bo’h kund zan ån byöbahta bo mogłem patrzeć i obserwować, 359
373 wą dót dy zyjłn ychta machta. wo diöt dy zejłn yhta mahta. co tam dusze sobie robią. 360
374 Y ám szyjna rózagoota, Y åm śejna ruzagiöeta, W pięknym różanym ogrodzie, 361
375 dan byszrajwa fała wóota, dan byśråjwa fała wüta, którego opisać brakuje słów, 362
376 zach fyjłtauzyt bąwa an zakonica, za’h fejłtoüzyt bowa ån zakonnica, widzę, jak kobiety i zakonnice 363
377 zyńnia szpyjła, śtyjn an zyca. zyngja śpejła, śtejn ån zyca. śpiewają, grają, stoją i siedzą. 364
378 An ym zyrym dą zach teńnyln, ån ym zy rym do za’h tengln, A wokół nich widzę, jak drepczą, 365
379 śpryńnia, zyńnia szyjny eńnyln, śpryngja, zyngja śejny engln, skaczą, śpiewają piękne anioły, 366
380 zy wónn klin fyr wełt gyrufa zy wün klin fur wełt gyrüfa jako mali zostali wezwani ze świata 367
381 wi zy no ny wónn ferwófa. wi zy nö ny wün ferwüfa. jeszcze zanim zostali poronieni. 368
382 Fy dan bygłátt kąma atkán Fu dan bygłåt koma åtkån Z tego towarzystwa wyszły naprzeciw 373
383 mem szyffła cwu bąwa ałán, mem śyfła cwü bowa åłån, mojej łódce dwie kobiety same 374
384 zy hątta myjch fy wajt derkant zy hota mejh fu wåjt derkant rozpoznały mnie z daleka 375
385 bą ány rif szón grycht fóm łant: bo åny rif śun gryht fum łand: bo jedna wołała już z samego lądu: 376
386 A skokumże *), flora floruś! å skiöekumże, fliöera fliöeruś! a witajże, Flora-Floruś! 377
387 ych derkens, s yj s Soba Teruś; **) yh derken’s, s’ej s’Siöeba Teruś; rozpoznaję ją, to jest Soba-Teruś; 378
388 wenn au zynfcyk juur zájn ferhyjn wen oü zymfcik jür zåjn ferhejn gdy też minęło siedemdziesiąt lat 379
389 dąwer yr wełt yns fremd gybłyjn. do wer yr wełt yns fremd gybłejn. jak sobie w świecie zostaliśmy obcy. 380
390 Nokwer kyndyn, wónn wer ind frów Nökwer kyndyn, wün wer ind fruw Dzieci sąsiadów, byliśmy zawsze radośni, 381
391 yns cy zaan ym goota, yr śtów, yns cy zan ym giöeta, yr śtuw, gdy się widzieliśmy w ogrodzie, w izbie, 382
392 myt epołn, bjén, au póterbrót myt epułn, bjyn oü puterbrut jabłkami, gruszkami, chlebem z masłem też 383
393 tąltwer yns, hąttwer au ká nót. tåltwer yns, hotwer oü kå nut. dzieliliśmy się, nic nam nie było trzeba. 384
394 A skokumcie, flora feter! å skiöekumtźe/skiökumće, fliöera feter! a witajcież, wujku Flora! 385
395 horrt a byssła, foot ny wetter, hiöert åbysła, fiöet ny weter, poczekajcie chwilę, nie płyńcie dalej - 386
396 zoot dy andry, wis nynder wónn ziöet dy andry, wi’s nynder wün mówiła druga, gdy były bliżej 387
397 ym zaan byjdy błá ych fylón. ym zan bejdy błå yh felün. pogubiłem się widząc je obie. 388
398 Myt dar gińn yd szul cyząma Myt dar ging y’d śül cyzoma Z tą chodziłem razem do szkoły 389
399 Mertá *) woo jér makianąma. Merta wiöe jer måkjanoma. Merta – to było jej panieńskie nazwisko. 390
400 Fy fyjł szyjna wónns dy szynsta, Fu fejł śejna wün’s dy śynsta, Z wielu pięknych one były najpiękniejsze. 391
401 fy fyjł guta wónns dy besta. fu fejł güta wün’s dy besta. Z wielu dobrych one najlepsze 392
402 Byjdy ausgaan myn jugytfrynd Bejdy oüsgan men jugytfrynd Obie wyszły za mych przyjaciół [z lat] młodzieńczych 393
403 wónns dan fylón goo cy byhend, wün’s dan felün giöe cy byhend, i tak zagubiły się o wiele za szybko, 394
404 an di błyjn yr trauer cyryk ån di błyn yr troüer cyryk a ci pozostali znów w żałobie 395
405 s ungłyk kąma goo cy gyłyk s’ungłyk koma giöe cy gyłik nieszczęście przyszło zgoła zbyt nagle. 396
406 Dąch grąd fy dyjwa kąm gyfoon Do’h grod fu dejwa kom gyfiöen Jako żem właśnie z tamtej strony przybył 397
407 bątazy myjch dącha zą zoon, bota zy mejh do’h’å zo ziöen, prosiły mnie, bym im powiedział, 398
408 ąp jér kłąpa ind wytwer błájn, op jer kłopa ind wytwer błajn, czy ich mężowie wciąż są wdowcami, 399
409 ąp jér kyndyn au głykłych zajn. op jer kyndyn oü głyklik zåjn. czy ich dzieci są też szczęśliwe. 400
410 Jó zotycha, máj łiwa zyjłn, Ju ziöet yh’å, måj łiwa zejłn, Tak – odpowiedziałem im, moje kochane dusze, 401
411 dy kłąpa zain wytwer gybłyjn, dy kłopa zåjn wytwer gybłejn, mężowie pozostali wdowcami, 402
412 zichia byr aat s głyk ym ława. zihja ber at s’głyk ym ława. w pracy szukają szczęścia w życiu. 403
413 denkia óf ójch bąs ny śtarwa. denkja uf oüh bo’s ny śtarwa. Myślą o was aż do śmierci. 404
414 Zó gut wi szyjn, hątter gyłoon Zu güt wi śejn, hoter gyłön Tak dobre jak piękne - zostawiłyście 405
415 zyty kyndyn, fy God cym łóon; zyty kyndyn, fu Göt cym łun; takie dzieci, w nagrodę od Boga; 406
416 jér fotyn hałdas hóch ym wert, jyr fatyn hałda’s huh ym wat, ich ojcowie cenią je wysoko, 407
417 ójch gydenkjas ind ym gybat! oüh gydenkja’s ind ym gybat! was wspominają zawsze w modlitwie! 408
418 Yjwer s gyhóty zjér głykłyk Ejwer s’gyhüty zjyr głyklik Szczęśliwe wielce, z tego co usłyszały 409
419 danktas, grissta, gińnia cyryk; dankta’s, grista, gingja cyryk; podziękowały, pozdrowiły i poszły z powrotem; 410
420 myt szwjeróm hac ząchychia noch, myt śwjerum hac zoh yh’å nöh, z ciężkim sercem widziałem je jeszcze, 411
421 bochs fylón hąt byn rózaśtrójch. bo’h felün hot byn ruzaśtroüh. aż zniknęły przy krzewach różanych. 412
422 Byn hálykja woo gróssy aat Byn hålikja wiöe grusy at U świętych wrzała wielka praca 413
423 wájłs gyrufa wónn dóchs gybaat, wåjł’s gyrüfa wün diöh’s gybat, jako że byli wzywani przez modlitwę, 414
424 cy hyłf yn krankyt, ungyłyk, cy hyłf yn krankyt, ungyłyk, by pomagać w chorobie, nieszczęściu, 415
425 mussta łoon a hymół gyłŷk. müsta łön å hymuł gyłik. musieli pośpiesznie opuszczać niebo. 416
426 Myta eńnyln szyjn cyząma Myta engln śejn cyzoma Z aniołami pięknie wraz 417
427 hyłfas ąłła y Godsnąma, hyłfa’s oła y Götsnoma, pomagają wszyscy w imię Pana, 418
428 kuma nocht yn hymół wyjder, kuma nöht yn hymuł wejder, wracają potem do nieba, 419
429 bąs ny fłigia cy hyłf nyjwer. bo’s ny fłigja cy hyłf nejwer. póki nie lecą w dół na pomoc. 420
430 Dy patrónn mussta dóchs bytta Dy patrünn müsta diöh’s byta Patroni muszą przez nich prosić 421
431 a Hjenn, dy szyffła byhita å Hjen, dy śyfła byhita Pana, by chronił owieczki 422
432 fym fójer, pest an au zynda, fum fojer, pest ån oü zynda, od ognia, zarazy i też grzechów, 423
433 dąs a wák yn hymół fynda do’s å wåg yn hymuł fynda tak, by znalazły drogę do nieba. 424
434 Tauzyta fonn wónn au cy zaan, Toüzyta fiöen wün oü cy zan, Tysiące księży było też widać, 425
435 di zych łanyk hątta mii gaan, di zih łanik hota mi gan, którzy [jako] żywi zadawali sobie trud, 426
436 guty, szłachty, juńny, ałda, güty, śłåhty, jungy, ołda, by dobrych, złych, młodych, starych, 427
437 szyjn óm śtráńnla cy byhałda. śejn ym śtrångla cy byhałda. ładnie trzymać na postronku. 428
438 Yt hąns do dy ferdinty ruu, Yt hon’s dö dy ferdinty rü, Teraz mają tu zasłużony odpoczynek, 429
439 s kuma au ind nójy dacu; s’kuma oü ind nojy dåcü [dercü(n)]; dochodzą też do nich wciąż nowi; 430
440 di dercyła wis yt szłácht gyjt di dercyła wi’s yt śłåht gejt opowiadają, jak teraz źle idzie 431
441 yr wełt di no besser woo tyjd. *) yr wełt di nö beser wiöe tejd. w świecie, co jeszcze przed chwilą był lepszy. 432
442 Oomy kryppółn di ungłykłych Öemy krypułn di ungłyklik Biedni kalecy, co nieszczęśliwi 433
443 wónn ym ława, zájn do głykłych; wün ym ława, zåjn dö głyklik byli w życiu, są tu szczęśliwi 434
444 bą zy zájn yt dan głájch gyśtełłt bo zy zåjn yt dan głåjh gyśtełt bo zostali teraz zrównani z 435
445 di rájch an szyjn wónn óf der wełt. di råjh ån śejn wün uf der wełt z tymi, co w świecie byli bogaci i piękni. 436
446 Jó ym hymół zájn ąk cy zaan Ju ym hymuł zåjn ok cy zan Toż w niebie widać tylko 437
447 ąłły junk, szyjn, wi wjés hąn gaan, oły jung, śejn wi wje’s hon gan wszystkich młodych, pięknych - jak się należy, 438
448 bą do krigt a szyjny gyśtałt bo dö krigt å śejny gyśtałt bo tu każdy dostaje piękny kształt 439
449 hetts yjn au ym ława gyfałt. het’s ejn oü ym ława gyfałt nawet jeśli mu w życiu brakowało. 440
450 Au zyst zajn *) zych do dy zyjłn głájch, Oü zyst zåjn zih dö dy zejłn głåjh Też poza tym sobie są tu dusze równe 441
451 s’kennt do nimyt wą oom wą reich s’kent dö nimyd wo öem wo råjh nie zna tu nikt, kto biedny, kto bogaty 442
452 ká gyszájtra an ká dółła, kå gyśåjtera ån kå duła żadnych mądrych i żadnych głupich 443
453 ąłły głájch di God gyfąłła. oły głåjh di Göt gyfoła wszyscy równi, w których Bóg ma upodobanie. 444
454 Yjwer s gyzaany ganc ym hoot Ejwer s’gyzany ganc ym hiöet W głowie o wszystkim, com widział 445
455 denk ych kaum ycht óf ynzer foot, denk yh koüm yht uf ynzer fiöet ledwo cokolwiek myślę o naszym rejsie 446
456 bą óf ámoł szyjny śtymma bo uf åmöł śejny śtyma aż naraz piękne głosy 447
457 myjch wyjder łostyk ymśtymma. mej wejder łöstik ymśtyma. znowu mnie wesoło nastrajają. 448
458 Swónn máj łandsłójt, Wymysojer S’wün måj łandsłoüt, Wymysiöejer To byli moi rodacy, Wilamowianie 449
459 dan fym hymół hót gaan der Hjér dan fum hymuł hot gan der Hjer którym z nieba dał Pan 450
460 a szyjn śtykla, cy ruun yta, å śejn śtykla, cy rün yta, piękny kawałek, by teraz odpoczęli, 451
461 weiłs yr wełt hąnn fyjł gyłytta. wåjł’s yr wełt hon fejł gyłyta. jako że w świecie wiele pracowali. 452
462 Fy łand cy łand musstas zichja Fu łand cy łand müsta’s zihja Z kraju do kraju musieli szukać 543
463 a śtykla aad, weiłs ny krichja å śtykla ad, wåjł’s ny krihja kawałka ziemi, bo czołgać się nie 454
464 wółda yr wełt, hofaat ata; wułda yr wełt, höfat ata; chcieli w świecie, odrabiać pańszczyznę; 455
465 au zó blá wink cájt cym bata. oü zu błå wing cåjt cym bata tak też zostało mało czasu na modlitwę. 456
466 Free mych cy hjén hyndrám grąwa Fre mih cy hjyn hyndr’åm growa Raduję się, gdy słyszę, jak za rowem 457
467 szyjn cy zyńnia ynzer bąwa, śejn cy zyngja ynzer bowa, pięknie śpiewają nasze niewiasty, 458
468 ych głoot cy zájn y Wymysau yh głiöet cy zåjn y Wymysoü wierzę, żem w Wilamowicach 459
469 yr kjéch, an wółd mytzyńnia au. yr kjyh, ån wułd mytzyngja oü, w kościele, i chciałem śpiewać też z nimi, 460
470 Swónn dó zjér fyjł Wymysojér S’wün dö zjyr fejł Wymysiöejer Było tu bardzo wielu Wilamowian 461
471 jén nąma kunt ych ny derhjén, jyn noma kund yh ny derhjyn, ich imion nie mogłem dosłyszeć, 462
472 dy ána fy fyjłhundyt juur, dy åna fu fejłhundyt jür, jedni sprzed kilkuset lat, 463
473 dy andyn kąma uok cyjuur. dy andyn koma jok cyjür. inni przybyli tylko w zeszłym roku. 464
474 Cwyj ferdinty kłąppa ząch dót, Cwej ferdinty kłopa za’h diöt, Dwóch zasłużonych mężczyzn widzę tam, 465
475 der ąny woo der łecty fót; der åny wiöe der łecty füt; jeden był ostatnim wójtem; 466
476 under yjm wód s dóff ausgykoft under ejm wiöd s’diöf oüsgykoüft pod nim wieś została wykupiona 467
477 s frajy Wymsau cyr śtąt gytoft. s’fråjy Wymysoü cyr śtat gytoüft. wolne Wilamowice miastem mianowane. 468
478 Haar hiss Kuba Fox an botół, Har his Küba Fox ån Biöetuł, Nazywał się Jakub Fox i/- Botół, 469
479 s szyjn a hjer fóm fus cóm szatół, s’śejn å hjer fum füs cym śaduł, piękny mężczyzna od stóp do głów, 470
480 der andry hiss Kócki Schneider der andry his Kócki Schneider drugi zwał się Schneider-Kócki 471
481 wą woo au jészter postmáster. wo wiöe oü jyśter pöstmåster. co był też pierwszym poczmistrzem. 472
482 Dóch yjn wód Wymysau bykannt Diöh ejn wiöd Wymysoü bykant Przez nich Wilamowice stały się znane 473
483 y Połn an au ym fremda Land; y Pöłn ån oü ym fremda łand; w Polsce i też w obcym kraju 474
484 haar huot fyjł a óot gyhowa har höt fejł å üt gyhöwa znacznie wydźwignął to miejsce 475
485 cym besta fjé kłoppa, bąwa. cym besta fjy kłopa, bowa. dla dobra mężczyzn, kobiet. 476
486 Kąma nynder, ych zoot dąch byj*) Koma nynder, yh ziöet do’h bej [gdy] Przyszli bliżej, powiedziałem, że jestem 477
487 der ełsty fyr Fox familyj; der ełdsty fur Fox familyj; najstarszym z rodziny Foxów; 478
488 zy freeta wis y Wymsau gyjt zy freta wi’s y Wymysoü gejt zapytali, co słychać w Wilamowicach, 479
489 ob no dót dy ałdy kjéch śtyjt. op nö diöt dy ołdy kjyh śtejt. czy tam jeszcze stoi stary kościół. 480
490 Obs gybaut hąnn oomhaus, śpytół, Op’s gyboüt hon öemhoüz, śpytuł, Czy zbudowali przytułek dla ubogich, szpital, 481
491 obs fjédąs au hąnn dy myttół, op’s fjy dos oü hon dy mytuł, czy na to mają też środki, 482
492 bo ok yn zjér szłáchta djéfyn bo ok yn zjyr śłåhta djyfyn bo tylko w bardzo złych wsiach 483
493 gyjn oomy batyłn ana frjén. gejn öemy batłyn åna frjyn. biedacy chodzą żebrać i marzną. 484
494 Łiwy hjenn iir wełłt goo cy fyjł, Łiwy hjen, jyr wełt giöe cy fejł, Drodzy panowie, chcecie o wiele za dużo, 485
495 dąs hóot zootych hójt kaum dy Byjł. dos höt ziöet yh hoüt koüm dy Bejł. to ma – rzekłem – dziś zaledwie Biała. 486
496 Fabrykja macha dy wjét oom, Fabrykja maha dy wjyt öem, Fabryki czynią z gospodarzy biedaków, 487
497 s’yj ká aat myj *), dą God derboom. s’ej kå at mej, do Göt derbiöem. nie ma już pracy, pożal się Boże. 488
498 Dy gymán huot kán mok, jumyt, Dy gymån höt kån miöek, jümyt, Gmina nie ma rynku, jarmarku, 489
499 dy łójt fjén ąłłys y dy śtyyt dy łoüt fjyn ołys y dy śtyt ludzie wożą wszystko do miasta 490
500 swje nyjtłyk akcyz byr ausfuur s’wje nejtłik akcyz byr oüsfür byłaby konieczna akcyza przy wywozie 491
501 wis dy śtyyt hąn by der nájfuur. wi’s dy śtyt hon by der nåjfür. tak jak miasta mają przy wwozie. 492
502 Dy wánn tun dy wágja rujnjén, Dy wån tün dy wågja rujnjyn, Wozy niszczą drogi, 493
503 fóm cąła wyjł nimyt ny hjén, fum coła wył nimyd ny hjyn, o płaceniu nie chce nikt słyszeć, 494
504 au a heffa cy cąła błájt oü å hefa cy coła błåjt też sporo trzeba płacić 495
505 fjé szul, śpytółn an oomy łójt. fjy śül, śpytułn ån öemy łoüt. na szkoły, szpitale i biednych ludzi. 496
506 Fjé dy kjéch woo szón fyjł derłeet, Fjy dy kjyh wiöe śun fejł derłet, Na kościół zapłacono już dużo, 497
507 wychia waat hójt no dąs gełd het, wyhja wat hoüt nö dos giełd het, jaką wartość dziś jeszcze miałyby te pieniądze, 498
508 kynd ych ny zoon, bo ind hyjer kynd yh ny ziöen, bo ind hyhjer nie umiem powiedzieć, bo zawsze wyżej 499
509 śtajgt s agio, s gełt ym waat wińnjer *), śtåjgt s’agio, s’giełd ym wat wingjer, rośnie ażio/kurs, pieniądz na wartości traci, 500
510 Fy dam wą hójt no yjwerbłájt Fu dam wo hoüt nö ejwerbłåjt Z tego, co dziś jeszcze pozostaje 501
511 wanns ka kjéch baun. Wi dy zach łájt wan’s kå kjyh boün. Wi dy zah łåjt nie zbudują kościoła. Jak sprawy stoją 502
512 wjes fjé a kaplic derłańna; wje’s fjy å kaplic derłanga; wystarczyłoby na kaplicę; 503
513 swjénn dy Hylciadófer fłenna. s’wjyn dy Hylćadiöfer fłena. uśmialiby się Hecznarowianie. 504
514 Sgyfiłłan ny fyjłys fóm óot S’gyfił’ån ny fejłys fum üt Podobało im się z miejsca niewiele 505
515 fy dam wązy huotta gyhót, fu dam wo zy hota gyhüt, z tego, co usłyszeli, 506
516 zy grissta myjch, an gińnia wák, zy grista mejh, ån gingja wåg, pozdrowili mnie, odeszli, 507
517 an máj szyffła gińn au zen wák. ån måj śyfła ging oü zen wåg. a moja łódka popłynęła też swoją drogą 508
518 Yt ząch a Sznajder-jaśkia dót **) Yt za’h å Śnåjder-Jåśkja diöt Teraz widzę tam Sznajder-Jaśka 509
519 haar hiłf ooma myt gełd an wót, har hiłf öema myt giełd ån wüt, pomagał biednym pieniędzmi i słowem. 510
520 kąm áner cy yjm kłoot záj nóot, kom åner cy ejm kłiöet zåj nut, [jeśli] ktoś przyszedł do niego narzekać na biedę, 511
521 hiłfam grycht cy ám śtykla brót. hiłf’å’m gryht cy åm śtykla brut. pomagał mu zrazu kawałkiem chleba. 512
522 Y Win a hungrykjer śtudant Y Win å hungrikjer śtüdant We Wiedniu głodnym studentem 513
523 hąch mych śtyjd óffa ągyłánt; ho’h mih śtåjd ufå ogyłånt; wciąż się na nim opierałem; 514
524 gutys tun macht óm ąk an śpass, gütys tün maht’um ok ån śpas, czynienie dobra sprawiało mu tylko przyjemność, 515
525 yj ym hymół au un a mass. ej ym hymuł oü un å mas. jest w niebie nawet bez mszy. 516
526 Amałyk kuma yt cwyj hjenn åmałik kuma yt cwej hjen Powoli podchodzą teraz dwaj panowie 517
527 yn róta kłádyn bocóm njen, yn ruta kłådyn bocum njen, w czerwonych szatach do ziemi, 518
528 kardynął woo jó der ány kardynoł wiöe ju der åny kardynałem był ten jeden 519
529 an a biskup*) woo der andry. ån å bisküp wiöe der andry. a biskupem był drugi. 520
530 Án derkant ych grycht, swoo máj gast ån derkant yh gryht, s’wiöe måj gast Rozpoznałem ich od razu, to był mój gość 521
531 y Nabresina y ár fąst; y Nabresina y år fost; w Nabresinie/Nabrežinie, w poście; 522
532 fóm pikus fjés fólk bym Prájza fum pikus fjys fulk bym Pråjza z więzienia za lud za Prus 523
533 kund ny óf Rom wetterrájza. kund ny uf Röm weterråjza. nie mógł do Rzymu dalej podróżować. 524
534 Kardynął Ledochowski ys Kardynoł Ledochowski ys To Kardynał Ledóchowski 525
535 ych griss, kąmóm ys gydychnys, yh gris, kom’um ys gydyhnys, pozdrawiam, przypominam mu się, 526
536 haar must by mir yjwernachta, har müst by mjyr ejwernahta, musiał u mnie nocować, 527
537 sbłá dąs a eer fjé myjch nochta. s’błå dos å er fjy mejh nöhta. to był dla mnie potem zaszczyt. 528
538 Haar bąt myjch wenn ych kuma kąn Har bot mejh wen yh kuma kon Zaprosił mnie, kiedy mógłbym przyjechać 529
539 yjn byzichja ym Watykąn ejn byzihja ym Watykon odwiedzić go w Watykanie, 530
540 wyt rezydjén ym jeszta śtook wyt rezydjyn ym jyśta śtök będzie rezydował na pierwszym piętrze 531
541 ym andyn yj dót der popst ąk. ym andyn ej diöt der papst ok. na drugim jest tam papież tylko. 532
542 Dą God gyrácht wyts bywajza, Do Göt gyråht wyt’s bywåjza, Że Bóg sprawiedliwy będzie dowiedzione, 533
543 an szykja śtrof óf dy Prájza, ån śykja śtröf uf dy Pråjza, i ześle karę na Prusy, 534
544 an nocht zoota, wyt dy śtund szłon ån nöht ziöeta’å, wyt dy śtund śłön a potem powiedział, wybije godzina, 535
545 dąwer krigia au a fráj Połn. *) do wer krigja oü å fråj Pöłn że dostaniemy też wolną Polskę. 536
546 Juńner Poła wysts derława, Junger Pöła wyst ‘s derława, Młody Polaku dożyjesz tego, 537
547 ych wa ąk szón yjer śtarwa; yh wa ok śun ejer śtarwa; ja już wcześniej umrę; 538
548 dąs zoota myt gyhowar śtym, dos ziöet’å myt gyhöwar śtym, powiedział to podniesionym głosem, 539
549 mytóm fyńnjer droota au rym. mytum fyngjer dret’å oü rym. palcem też kręcił/groził. 540
550 Je wóota błyjn mer ind ym hoot, Je wüta błyn mer ind ym hiöet, Tamte słowa pozostały mi [na] zawsze w głowie, 541
551 haar błá fjé myjch ind a profet, har błå fjy mejh ind å profet, on pozostał dla mnie [na] zawsze prorokiem, 542
552 ych hąts au fyjł łójta dercyłt yh hot’s oü fejł łoüta dercyłt opowiedziałem to też wielu ludziom 543
553 an der krik hątzy au derfyłłt. ån der krig hot zy oü derfyłt. a wojna też się spełniła. 544
554 Y Rom woo ych fyjł juur śpyter Y Röm wiöe yh fejł jür śpyter W Rzymie byłem wiele lat później 545
555 myt kanónik Fox mym feter, myt kanünik Fox mem feter, z kanonikiem Foxem, moim wujem, 546
556 haar woo łójtłyk, hątt au preciz har wiöe łoütłik, hot oü preciz on był ludzki i też absolutnie 547
557 gut derłydykt fjéd dyecyz. güt derłydyk fjy’d djecyz. dobrze zasłużony dla diecezji. 548
558 Der andry hjer fy Djakowar Der andry hjer y Djakowar. Drugi pan w Đakovie 549
559 woo biskup, Strosmajer hiss haar, wiöe bisküp, Strosmajer his har, był biskupem, nazywał się Strossmayer, 550
560 zjér bykant wooja y der wełt zjyr bykant wiöe’å y der wełt bardzo znany był on w świecie 551
561 bo a hąt gut ągyłeet s gełd. bo å hot güt ogyłet s’giełd. bo dobrze lokował pieniądze. 552
562 Haar hąt gybaut y Djakowar har hot gyboüt y Djakowar Zbudował w Đakovie 553
563 a gróssy kjéch myt fyjł ółtar, å grusy kjyh myt fejł ołtarz, duży kościół z wieloma ołtarzami, 554
564 gytąlt y myj szyff yj der duom gytålt y mej śyf ej der döm podzielona na wiele naw jest ta katedra 555
565 wi óm Wawel nawam Stradom. wi ym Wawel nawam Stradom. jak na Wawelu obok Stradomia. 556
566 Kostyt di szón miljona, Köstyt di śun miljona, Kosztował już miliony 557
567 musta no myj hąn byząma müst’å nö mej hon byzoma musi jeszcze więcej zgromadzić 558
568 fjéd’ Uniwerstet di haar szuf, fjyd Uniwersytet di har śuf, na uniwersytet, który stworzył, 559
569 y Zagreb, wó záj fólk „hyłf” ruf. y Zagreb, wu zåj fulk „hyłf” rüf. w Zagrzebiu, gdzie jego lud wołał „pomocy”. 560
570 Sfólk wyt myt gyłdra busztąwa S’fulk wyt myt gyłdera büśtowa Lud złotymi literami 561
571 byjder nąma ys hac grąwa, bejder noma ys hac growa, obu nazwiska w serce wyryje, 562
572 God gyjs dą s oomy fólk inda Göt gej’s do s’öemy fulk inda Boże, pozwól, by biedny lud zawsze 563
573 zyt guty hjenn au kąn fynda. zyty güty hjen oü kon fynda. takich dobrych panów mógł też znaleźć! 564
574 Skąmmer nynder yt a juńner S’kom mer nynder yt å junger Podchodzi do mnie bliżej teraz młody 565
575 szyjner śtudánt an zoot cumer: śejner śtüdant ån ziöet cü mer; ładny student i mówi do mnie: 566
576 nond by der kjéch dą śtyjt a hyt nönd by der kjyh do śtejt å hyt blisko kościoła tam stoi chata 567
577 fy dót byj ych, an ójch szyjn byt: fu diöt bej yh, ån oüh śejn byt: stamtąd jestem i was pięknie proszę 568
578 zoot mer ooma guta muter ziöet mer öema güta müter powiedzcie mojej biednej dobrej matce 569
579 der Poloncia, dą myjch der Hjer der Polonća, do mejh der Hjer Apolonii, że mnie Pan 570
580 hoot ausgykłaut, wirdyk cu zajn, höt oüsgykłoüt, wirdyk cy zåjn, wyszperał jako wartego 571
581 nond by zem troon inda cy błajn. nönd by zem tron inda cy łajn. blisko jego tronu [na] zawsze pozostać. 572
582 Nist szłáchtys kannt no ny maj zyjł, Nist śłåhtys kant nö ny måj zejł, Nic złego nie znała jeszcze moja dusza 573
583 drym kąn ych au hyłfa zjér fyjł, drym kon yh oü hyłfa zjyr fejł, dlatego mogę też pomóc bardzo wiele 574
584 ąłła dis zjér nyjtłyk wann hąnn, oła di’s zjyr nejtłik wan hon, wszystkim, którzy bardzo potrzebować będą, 575
585 zy zą myjer ym myjch ny grenn. zy zo mejer ym mejh ny grenn. nie powinna więcej po mnie płakać. 576
586 Zy yj au do gut byszryjwa Zy ej oü dö güt byśrejwa Ona też jest tu dobrze zapisana 577
587 an wyts ámoł kuma nyjwa, ån wyt’s åmöł kuma nejwa, i pewnego razu przyjdzie na tamtą stronę, 578
588 wyts myjch cy hyłf grychta fynda wyt’s mejh cy hyłf gryhta fynda mnie od razu ku pomocy znajdzie, 579
589 ráncywąsza kliny zynda. rån cy wośa kliny zynda. by zmyć do czysta małe grzechy. 580
590 Skócy ungyłyk y jer wełt S’kücy ungyłyk y jer wełt Krótkie nieszczęście na tamtym świecie 581
591 wyt myt łańnym głyk do fergełt; wyt myt łangum głyk dö fergełt; zostanie wynagrodzone tu długim szczęściem; 582
592 yjwer Godswyłn ząs ny kłymmyn, ejwer Götswyłn zo’s ny kłymyn, na Boga wolę nie powinna narzekać, 583
593 Haar wáas fyrym, nymmt techtyn, zynn. Har wås fyrym nymt tehtyn, zyn. On wie, dlaczego zabiera córki, synów. 584
594 Dankyt macht a szyjn kompliment, Dankyt maht å śejn kompliment, Dziękując czyni piękny komplement, 585
595 an dy botsząft woo nocht cy ent; ån dy bötśoft wiöe nöht cy end; i poselstwo się potem zakończyło; 586
596 zaj szyjny śtym hótt ych yn óonn zåj śejny śtym hüt yh yn ün jego piękny głos słyszałem w uszach 587
597 no łank dąwer wakgyfón wónn. nö łang do wer wåggyfiöen wün. jeszcze długo, jak już odpłynęliśmy. 588
598 Yt bygántwer no ám kłoppa, Yt bygåntwer nö åm kłopa, Teraz spotkaliśmy jeszcze jednego mężczyznę, 589
599 haar gyjt fest, łytt zych ny foppa har gejt fest, łyt zih ny föpa idzie niewzruszenie, nie pozwala sobie drwić 590
600 fóm wajta wák. Syj der Rózner, fum wåjta wåg. S’ej der Rozner, z dalekiej drogi. To Rozner, 591
601 syj der hálafrana sziłłer. s’ej der Håla-Frana śiłer. to nauczyciel Hala-Frana. 592
602 Ych ruf ym: Winca! Wó gyjsty? Yh rüf ym: Winca! Wu gejsty? Wołam go: Wincenty! Dokąd idziesz? 593
603 goo ym hymół? flora zisty, giöe ym hymuł? Fliöera zisty, wprost do nieba? Florian, widzisz, 594
604 zoota, au ych woo a zynder, ziöet’å, oü yh wiöe å zynder, mówi on, ja też byłem grzesznikiem, 595
605 yr hełł, ny ym hymół, nynder. yr heł, ny ym hymuł, nynder. do piekła, nie do nieba, w dół. 596
606 Dąch woo ym ponysza ófśtand, Do’h wiöe ym pönyśa ufśtand, Jako że byłem w polskim powstaniu 597
607 wółd łoon sława fjés agia łand wułd łön s’ława fjy’s ågja łand chciałem oddać życie dla własnego kraju 598
608 woo ych dą guter patriot,*) wiöe yh do güter påtrjot, byłem tam dobrym patriotą 599
609 szón byśtymt fjé án guta óot. śun byśtymt fjy ån güta üt już przeznaczony na dobre miejsce. 600
610 Maj zyjł wód bałd byránykt szyjn Måj zejł wiöd bałd byrånikt śejn Moja dusza będzie wkrótce oczyszczona ślicznie 601
611 zist mych łostyk yn hymół gyjn; zist mih łöstik yn hymuł gejn; widzisz mnie, jak idę wesoły do nieba 602
612 gut ągyszryjwa yj yt Połn, güt ogyśrejwa ej yt Pöłn, dobrze notowana jest teraz Polska; 603
613 cy rytta s łand hoot God byfołn. cy ryta s’łand höt Göt byföłn. ratować kraj Bóg rozkazał. 604
614 Połn hoot skarba fy hohym waat Pöłn höt skarba fu huhum wat Polska ma skarby wielkiej wartości 605
615 wis ka łand huot underer aad **) wi’s kå łand höt underer ad jak żaden kraj nie ma pod ziemią 606
616 szyjny fáldyn, gróssy pysz fónn, śejny fåldyn, grusy pyś fön, piękne pola, wielkie lasy przede wszystkim 607
617 hąnn dy fremda ys łand gycón. hon dy fremda ys łand gycün. przyciągnęły do kraju obcych. 608
618 Dy juda gyjn y ka oom łand, Dy jüda gejn y kå öem łand Żydzi nie idą/wędrują do żadnego biednego kraju, 609
619 dąs yj szón y der wełt bykant, do’s ej śun y der wełt bykant, to już znane w świecie, 610
620 under dójczer protekcyąn under doüćer protekcjon pod niemiecką protekcją 611
621 głota zy s łand ym dibzak szón. *) głiöeta zy s’łand ym dibzak śun. myśleli, że kraj już w kieszeni. 612
622 Yt wyt dąs au andyśt wada, Yt wyt dos oü andyśt wada, Teraz będzie inaczej 613
623 war ny wyjł yjwer śmjer wota war ny wył ejwer śmjer wota kto nie chce w błocie brodzić 614
624 mu łiwa słand wós błajn dyna, mü łiwa s’łand wos błåjn dyna, musi kochać kraj, w którym żyje, 615
625 an ny s Prájza, s Palestyna. ån ny s’Pråjza, s’Palestyna. a nie Prusy, Palestynę. 616
626 Au zoo ąłła do fjés łand lax, Oü ziöe oła do fjys łand laks, Też powiedz wszystkim, co dla kraju niedbali, 617
627 dąs cąła wann a szwjery tax, dos coła wan å śwjery taks, że będą płacić wysoką taksę, 618
628 łjeft goo áner yjwer dy granc łjeft giöe åner ejwer dy granc [jeśli] któryś przenosi je za granicę 619
629 horrt golgia dót, doo fójerkranc. hiöert giöelgja diöt, dö fojerkranc. czeka tam szubienica, a tu wieniec z ognia. 620
630 Wir y ám łand myt andrer śproch Wjyr y åm łand myt andrer śpröh My w kraju z innym/obcym językiem 621
631 djéffa ny błájn yn andyn noch, djefa ny błåjn yn andyn nöh, nie powinniśmy pozostawać za innymi, 622
632 ąk wi ąłły y dam fąłł tun, ok wi oły y dam foł tün, tylko jak wszyscy w takim razie czynią, 623
633 undyn jészta fjés łand myttun. undyn jyśta fjys łand myttün. między pierwszymi dla kraju angażować się. 624
634 Weił yns Połn a śtykla aad gyt Wåjł yns Pöłn å śtykla ad gyt Ponieważ Polska daje nam kawałek ziemi 625
635 wó wir gut ława kynna yt, wu wjyr güt ława kyna yt, gdzie możemy dobrze żyć, 626
636 mochja kyndyn goo ława fajn, miöehja kyndyn giöe ława fåjn, niektóre dzieci żyją całkiem nieźle, 627
637 zółda fjédąs un án dank błajn? zułda fjy dos un ån dank błåjn? nie powinniśmy za to zostać wdzięczni? 628
638 Di másta dójcza di hójt grenn Di måsta doüća di hoüt grenn Większość Niemców, którzy dziś płaczą 629
639 wóda ferkoft óf Połn wi szwenn, wiöda ferkoüft uf Pöłn wi śwen, była sprzedana do Polski jak świnie, 630
640 fy jén lumpyk dójcza fjészta, fu jen lümpik doüća fjyśta, przez swoich nędznych niemieckich książąt, 631
641 dis cyn druąwa śtekta jészta *) di’s cyn drowa śtekta jyśta którzy wsadzili ich kiedyś do wojska. 632
642 Dy andyn hąn hójt fergassa Dy andyn hon hoüt fergasa Inni zapomnieli dzisiaj, 633
643 dąs huńryk wónn. gygassa do’s hungerik wün. gygasa że głodni byli. Syci 634
644 hąnns fjen dank wyjder Połn gyhect, hon’s fjyn dank wejder Pöłn gyhect, w podziękowaniu znowu szczyli [na] Polskę, 635
645 zajn yt ófgyzassa cyłect. zåjn yt ufgyzasa cyłect. teraz w końcu są usadzeni. 636
646 Au dy juda fyr ganca wełt Oü dy jüda fur ganca wełt Też Żydzi z całego świata 637
647 wi tjéchty hund, dar goo ny bełłt wi tjyhty hund, dar giöe ny byłt jak wściekły pies, który wcale nie szczeka 638
648 fyn andyn derszłoon, byrowyt, fun andyn derśłiöen, byriöewyt, przez innych pobici, obrabowani, 639
649 troona s połnyszy gełt dót yt. triöen’å s’pönyśy giełd diöt yt. niosą teraz tam polskie pieniądze. 640
650 Dąs myt handół słand wje rájch gmacht, Do’s myt handuł s’łand wje råjh gymaht, Że handlem kraj mógłby się wzbogacić, 641
651 hąnzy myt sznaps sfólk ymgybrocht, hon zy myt śnaps s’fulk ymgybröht, alkoholem zabili lud, 642
652 srytta, frajzájn cąłtas cyryk s’ryta, fråjzåjn cołta’s cyryk za ratunek, uwolnienie odpłacili 643
653 szłacht y Szłyz an au y Dancyk. *) śłåht y Śłyz ån oü y Dancyk. brzydko na Śląsku i też w Gdańsku. 644
654 Ych danktóm fjés gszáity byłjén Yh dankt’um fjys gyśåjty byłjyn Podziękowałem mu za jego mądre pouczenie 645
655 an kund au myjer nist ny hjén ån kund oü mejer nist ny hjyn i już więcej nic nie słyszałem 646
656 bą wetter joot s szyffła der wynt, bo weter jiöet s’śyfła der wynd, bo dalej gna łódkę wiatr, 647
657 an haar gińn au zen wák byhend. ån har giń oü zen wåg byhend. a on poszedł szybko w swoją drogę. 648
658 Wetter cy zaan woo myj ká oot Weter cy zan wiöe mej kå üt Dalej nie było już widać żadnego miejsca 649
659 an sgińn au cy byhend dy foot, ån s’giń oü cy byhend dy fiöet, i kurs też szedł za szybko, 650
660 wir kąma au bałd cy dam uót wjyr koma oü bałd cy dam üt dotarliśmy też wkrótce do miejsca 651
661 wo idłyk’ zyjł ráan gymacht wód. wu idłik zejł rån gymaht wiöd. gdzie oczyszcza się wszystkich. 652
662 Syj der czyściec **) a gróss śpytół S’ej der ćyśćjec å grus śpytuł To czyściec – wielki szpital 653
663 dan God szuf, fjéd zyjłn a mytół, dan Göt śuf, fjy’d zejłn å mytuł, który stworzył Bóg, dla dusz środek, 654
664 fyn zynda zych ráancywąsza fun zynda zih rån cy wośa by z grzechów się oczyścić 655
665 an ny brin yr hełł cy ąsza ån ny brin yr heł cy ośa i nie spalić [się] w piekle na popiół. 656
666 War doo najkymt szenklik wjét szyjn, War dö nåjkymt śenklik wjyd śejn, Kto tam wchodzi brzydkim staje się piękny, 657
667 fauły gynászyk wi dy byjn, foüły gynåśik wi dy bejn, lenie pracowici jak pszczoły, 658
668 dółły gyszajt wi dy doktyn, duły gyśåjt wi dy doktyn, głupi mądrzy jak doktorzy 659
669 macocha łiw wi dy kątyn. macoha łiw wi dy kotyn. macochy kochane jak koty. 660
670 Ałdy bąwa wann wyjder junk, Ołdy bowa wan wejder jung, Stare baby stają się znów młode, 661
671 jér wjétła ziss wii wjénns fy hunk, jyr wjytła zis wi wjen’s fu hung, ich słowa słodkie jakby były z miodu; 662
672 idłykjés łáad wi zychs gyhjét, idłikjys łåd wi zih’s gyhjyt, każde cierpienie, jak się należy, 663
673 wyt do derkant an gut kurjét. wjyd dö derkant ån güt kürjyt. zostanie tu uznane i uleczone. 664
674 Juńny mákja, wytwa, bąwa, Jungy måkja, wytwa, bowa, Młode dziewczęta, wdowy, niewiasty, 665
675 di myt knáchta, kłoppa, druowa, di myt knåhta, kłopa, drowa, co z parobkami, chłopami, żołnierzami 666
676 cy gaan śpyjła, wann dąs bissa, cy gan śpejła, wan dos bisa, zbyt się chętnie zabawiają, będą pokutować, 667
677 bą swann myta śpyjłn dy biésa. *) bo s’wan myta śpejłn dy bjysa. bo z nimi będą się biesy zabawiać. 668
678 Byjzy bąwa di zych szálda, Bejzy bowa di zih salda, Złe baby, co się rządzą 669
679 łyjgia óm sznyj óffa fálda, łejgja ym śnej ufa fålda, leżą na śniegu na polach, 670
680 kłąpyn myta cyyn wi a myjł, kłopyn myta cyyn wi å mejł, kłapią zębami jak młyn 671
681 an dąs cy hjén yj go cy fyjł. ån dos cy hjyn ej giöe cy fejł.. a tego słuchać to już całkiem za wiele. 672
682 Szyjny bąwa di gyfąłła Śejny bowa di gyfoła Piękne niewiasty, co podobać się 673
683 andyn kłąppa au no wełła; andyn kłopa oü nö weła; innym chłopom też nie chcą 674
684 zajn ąk yr szjér do ausgyśtełłt, zåjn ok yr śjer dö oüsgyśtełt, są tu wystawione w kleszczach - 675
685 zy wann byśpjéct fyr ganca wełt. zy wan byśpjyct fur ganca wełt. są opluwane przez cały świat. 676
686 War zaj bąw ny gynuk gaan hątt, War zåj bow ny gynüg gan hot, Kto swoją żonę nie dość kocha 677
687 dar wyt yr szwoca gruw *) gybątt, dar wyt yr świöeca grüw gybot, ten będzie złożony w czarnym grobie, 678
688 s’tryfft ąba au zytnykje śtrof s’tryft oba oü zytnikjy śtröf zdarza się jednak też taka kara 679
689 idłykje’ ny ind guty bąw. idłikjy ny ind güty bow. każdej nie zawsze dobrej niewieście. 680
690 Juńny łójt di ny gychóchia Jungy łoüt di ny gyhühja Młodzi ludzie nieposłuszni 681
691 wann do wi dy łájmyt bójchia, wan dö wi dy łåjmyt boühja, będą tu jak płótno moczyć się w ługu, 682
692 łójgnykja gywąsza myt kójłn, łoügnikja gywośa myt kojłn, kłamców wyczyści się maczugami, 683
693 dązy krigia yjwerąn bójłn. do zy krigja ejweron boüłn. tak by wszędzie mieli guzy. 684
694 Łójt di zych zauwer ymbreńnia, Łoüt di zih zoüwer ymbrengja, Ludzi, co się sami zabijają 685
695 łyt ma au do óf nooln heńnia, łyt må oü dö uf niöeln hengja powiesi się tu na gwoździach, 686
696 bąs ny hąnn dy zynd ągybist bo’s ny hon dy zynd ogybist póki nie odpokutują swoich grzechów 687
697 błájnzy wi tót, zaan an hjén nist. błåjn zy wi tut, zan ån hjyn nist zostaną jak martwi, nic nie słysząc i widząc. 688
698 Fauła di fyr aat nist wyssa Foüła di fur at nist wysa Lenie, co nic o pracy nie chcieli wiedzieć, 689
699 wółda, gyjn au do byryssa, wułda, gejn oü dö byrysa, będą tu też rozrywani, 690
700 dy niskuta wann zy fłykja dy nistgüta wan zy fłykja nicponie będą ich łatać 691
701 myta bazóm óf dy rykja. myta bazum uf dy rykja. miotłą po grzbiecie. 692
702 Kliny diiw kuma yn pikus *) Kliny diw kuma yn pikus Małe złodziejaszki idą do więzienia, 693
703 wó zy łąpyn án spiritus, wu zy łopyn ån spiritus, gdzie żłopią spirytus, 694
704 dar wi fójer brennt sgywyssa, dar wi fojer brit s’gywysa, co jak ogień pali sumienie, 695
705 syjdąs a szłachtys gynissa. s’ej dos å śłåhtys gynisa. to kiepska przyjemność. 696
706 Cy friza zajn fyjł fonn cy zaan, Cy friza zåjn fejł fiöen cy zan, Marznących widać wielu kapłanów, 697
707 zy hątta dy wjétyn cy gaan, zy hota dy wjytyn cy gan, mieli oni słowo szerzyć, 698
708 wyjder andry prydykta szyjn, wejder andry prydikta śejn, przeciw innym kazania głoszą, 699
709 wónn ká muster fjés fólk gybłyjn. wün kå müster fjys fulk gybłejn. nie zostali wzorem dla ludu. 700
710 Fonn dy ny hąnn gynuk gyszryjn Fün dy ny hon gynüg gyśrejn Księża, co nie dość krzyczeli 701
711 óf dy szyyfła dązy gut błyjn, uf dy śyfła do zy güt błyn, na owieczki, by te dobrymi były, 702
712 dązy nocht ny wónn gyroota, do zy nöht ny wüt gyröta, jako że potem nie zostały uratowane, 703
713 missa do yt fjézy broota. misa dö yt fjy zy bröta. muszą tu teraz za nie smażyć się. 704
714 Doktyn di hąnn y jér dółłyt Döktyn di hon y jer dułyt Doktorzy, co w swojej głupocie 705
715 gyatt fjén kjéchów bocy yt, gyat fjyn kjyhüf bocy yt, aż do teraz pracowali na rzecz cmentarza, 706
716 missa yta inda grąwa misa yta inda growa muszą teraz wciąż kopać 707
717 s łecty bet fjé ałdy bąwa. s’łecty bt fjy ołdy bowa. ostatnie łoże dla starych bab. 708
718 War fóm trynkia assa rót woo War fum trynkja asa rut wiöe Kto od picia, jedzenia był czerwony 709
719 an yn ooma zełdyn ych gą, ån yn öema zełdyn yht go, i biednym rzadko coś dawał, 710
720 dar wyt błáchja offa stańna, dar wyt błåhja ufa śtåna, ten się będzie bielił na kamieniach, 711
721 myt czasnocha ófgyhańna. myt ćasniöeha ufgyhanga. powieszony za podkoszulę. 712
722 Doo a gájchąłs fyr andyn wełt Dö å gåjchołc fur andyn wełt Tu skąpiec z innego świata 713
723 zyct ym fójer an cyłt záj gełt, zyct ym fojer ån cyłt zåj giełd, siedzi w ogniu I liczy swe pieniądze, 714
724 je rajcher haar dót ámoł woo je råjher har diöt åmöł wiöe im bogatszy był przedtem 715
725 ym zo łeńner brott haar au dóo. ym zu łengjer bröt har oü dö. tym dłużej smaży się tutaj. 716
726 Grąd y dam táal zach men fetter Grod y dam tål za’h men feter Właśnie w tej części zobaczyłem swojego wuja, 717
727 głinyk kooła cy fjén wetter, głinik köła cy fjyn weter, jak wiózł dalej żarzące się węgle 718
728 s’woo botół Fox *) ych rufym cu s’wiöe Biöetuł Fox yh rüf’um cü to był Botuł-Fox; zawołałem go: 719
729 wąs fjést denn dót yr trower du? wos fjyst den diöt yr triöewer dö? Co tam wieziesz w taczce? 720
730 Jo zist flora, zoota trauryk, Ju zist Fliöera, ziöet’å troürik, Widzisz Flora – rzekł smutno - 721
731 s yj fjé maj bet, s yj go szauryk, s’ej fjy måj bet, s’ej giöe śoürik, to na moje łoże, to dość okropne, 722
732 weił ych máj gełt wółd ys Zooł fjén, wåjł yh måj giełd wułd ys Zöł fjyn, bom moje pieniądze chciał wywieźć do Soły, 723
733 an fyn frynda, ooma nist hjén. ån fun frynda, öema nist hjyn. a o krewnych, biednych nie słyszeć. 724
734 Omer fetter daj gełt yj hyjn, öemer feter dåj giełd ej hejn, Biedny wuju, twoje pieniądze znikły, 725
735 wást ny wi ych, wós yj gybłyjn, wåst ny wi yh, wos ej gybłejn, nie wiesz, jako i ja nie wiem, gdzie zostały, 726
736 an yt must no fjédąs do brin, ån yt müst nö fjy dos brin, a teraz musisz się za to jeszcze smażyć - 727
737 ych zaa szón wi dáj koła głin. yh za śun wi dåj köła głin. już widzę, jak twoje węgle się żarzą. 728
738 Wost a szłáchter bjégiamáster, Wiöest å śłåhter bjygjamåster, Byłeś złym burmistrzem 729
739 ká oomhaus fóm Nowak *) wółter kå öemhoüz fum Nowak wułdter przytułku dla biednych od Nowaka nie chcieliście 730
740 najdysz, gajcyk, fąłsz an zjér dółł nåjdyś, gåjcik fołiś ån zjyr duł zazdrosny, chciwy, fałszywy i bardzo głupi 731
741 musster ferdinn szwjer a hymół. müster ferdinn śwjer å hymuł. musieliście ciężko zapracować na niebo. 732
742 Wetter ząch fyjł Wymysojer, Weter za’h fejł Wymysiöejer, Dalej widziałem wielu Wilamowian, 733
743 rájchy wjét an oomy hojén, råjhy wjyt ån öemy hiöejyn, bogatych gospodarzy i biednych parobków, 734
744 zy zootamer: “a skokumcie”! zy ziöeta mer: “å skiöekumtźe!” mówili mi: ”witajcie”! 735
745 an wenn der kynnt, a dą hyłfcie! ån wen der kynt, a do hyłftźe! a jeśli możecie, to pomóżcie! 736
746 Drym dercył ych dąs ąłła frynd Drym dercył yh dos oła frynd O tym opowiadam wszystkim przyjaciołom, 737
747 cy hyłfa dan zyjłn goo byhend, cy hyłfa dan zejłn giöe byhend, by natychmiast pomogli ich duszom, 738
748 gaan yn ooma, an fjé kjéchia gan yn öema, ån fjy kjyhja dawali biednym i na kościół, 739
749 dązy fy dót bałd rauskrichia. do zy fu diöt bałd roüskrihja. tak by ich szybko stamtąd wydostać. 740
750 Ałły zootamer jén nąma Oły ziöeta mer jen noma Wszyscy mówili mi swoje imiona 741
751 ych hązy ym hoot byząma, yh ho zy ym hiöet byzoma, zebrałem je w swojej głowie, 742
752 zółd no imyt myjch darym freen zułd nö imyd mejh dyrym fren jeśli ktoś jeszcze mnie o to spyta 743
753 wachóm au dy wuryt ausśtreen. wa’h’um oü dy würyt oüsśtren. rozgłoszę mu też prawdę. 744
754 Yjwyn mencza a urtál gaan Ejwyn meńća å ütål gan O człowieku wydawać osąd 745
755 kąn ma ąłdyszt wi wir ind zaan, kon ma ołdyśt wi wjyr ind zan, można dopiero - jak zawsze widzimy - 746
756 no zem tót wó nist ferśtekt błájt, nö zem tut wu nist ferśtekt błåjt, po jego śmierci, gdy nic się nie ukryje 747
757 wenna szón tif undrer aad łájt. wen’å śun tif underer ad łåjt. kiedy już głęboko pod ziemią leży. 748
758 Yt ząch do cwyj oomy smyka Yt za’h dö cwej öemy smyka Teraz widziałem dwóch biednych smyków 749
759 fy walcza łójt, hissa mika, *) fu wålća łoüt, hisa Mika, z włoskiego ludu, zwali się Mika, 750
760 sowirzął hiss no der ány Sowiżoł his nö der åny Sowiźrzał zwał się jeden 751
761 ana łamać der andyry. ånå Łamać der andery. a Łamacz ten drugi. 752
762 Fy men byjda baba bridyn Fu men bejda baba bridyn Moich obu babć bracia 753
763 mussta zych zjér damyt fjédyn müsta zih zjyr dermyt fjydyn musieli się bardzo z tym śpieszyć 754
764 wi a rájcher mencz cy grund gyjt, wi å råjhjer menć cygrund gejt, jak bogaty człowiek idzie do grobu, 755
765 dar sława ny rychtyk ferśtyjt. dar s’ława ny ryhtik ferśtejt. który życia nie rozumie właściwie. 756
766 Der sowirzął grósser koofmąn, Der sowiżoł gruser koüfmon, Ten Sowiźrzał wielki kupiec 757
767 fuu myt zen wánn hyjn yjwerąn, fü myt zen wån hejn ejweron, jeździł swoimi wozami wszędzie 758
768 dy łájmyt wód gycąłt myt gółd, dy łåjmyt wiöd gycołt myt gułd, za płótno płacono złotem, 759
769 weił zy jó hąnn idłykjer wółd. wåjł zy ju hon idłikjer wułd. bo tak wszyscy je chcieli. 760
770 Fór zynfcyk juur dą nist gyrott Fur zymfcik jür do nist gyröt Przed siedemdziesięciu laty nic nie obrodziło 761
771 idłykjer wjét au huńner hąt, **) idłikjer wjyt oü hunger hot, każdy gospodarz też był głodny, 762
772 trug mych maj baba y jer nót trüg mih dy baba y jer nut moja babcia w swojej biedzie zabrała mnie 763
773 cym bruder óffa śtykla brót. cym brüder ufa śtykla brut. do brata na kawałek chleba. 764
774 Jó brót woo fjé rájchy kyndyn Ju brut wiöe djy råjhjy kyndyn Chleb wszak był dla bogatych dzieci 765
775 an kłyjzła krigta dy andyn, ån kłejzła krigta dy andyn, a inni dostawali kluski 766
776 fy fauła apółn, s hiłf ká grenn, fu foüła apułn, s’hiłf kå grenn, ze zgniłych jabłek, nie pomagały płacze, 767
777 myt kłája, hójt frassas ká szwenn. myt kłåja, hoüt frasa’s kå śwen. z otrębami, dziś nie jedzą tego nawet świnie. 768
778 Der rajchy hjer dy ooma fjett, Der råjhy hjer dy öema fjyt, Ten bogaty pan bał się biednych, 769
779 gą mer a krystła *) swoo só hjett go mer å krystła s’wiöe zu hjet dał mi skórkę od chleba – była tak twarda, 770
780 wi zaj hac fjé dy ooma woo! wi zåj hac fjy dy öema wiöe! jak jego serce było dla biednych! 771
781 fjédąs greinta fylájcht hójt noo. fjy dos gråjnt’å fylåjht hoüt nö. za to pewnie płacze on dziś jeszcze. 772
782 Zynfcyk juur śpyter woo ych au Zymfcik jür śpyter wiöe yh oü Siedemdziesiąt lat później też 773
783 gyfłón fym krik óf Wymysau, gyfłün fum krig uf Wymysoü, uciekłem z wojny do Wilamowic, 774
784 szłif dót yr hyt, yr ek, yr śtów, śłif diöt yr hyt, yr ek, yr śtuw, spałem tam w chacie, w rogu, w izbie, 775
785 wó haar fór a záchcyk juur śturw. wu har fjyr å zåhcik jür śtiörw. gdzie on był umarł przed sześćdziesięciu laty. 776
786 Wák woo dy hjersząft, s gynissa, Wåg wiöe dy hjerśoft, s’gynisa, Precz zniknęły władztwo i przyjemności, 777
787 haar mu no hójt ycht ąbissa; har mü nö hoüt yht obisa; musi on jeszcze dziś nieco odpokutować; 778
788 de łamać Mika, a grósser wjét, der łamać Mika, å gruser wjyt Łamacz Mika, wielki gospodarz 779
789 woo au ny grąd wi zychs gyhjét. **) wiöe oü ny grod wi zih’s gyhjyt. też nie był całkiem, jak się należy. 780
790 Gińn y dy śtąt, must yjwers Zooł, Ging y dy śtat, müst ejwyś Zöł, Jechał do Kęt, musiał przez Sołę, 781
791 s kąm fylaicht s wąser óf ámoł, s’kom fylåjht s’woser uf åmöł, pewnie woda przyszła nagle, 782
792 wir fundan tót łyjgia óm bauch, wjyr funda’n tut łejgja ym boüh, znaleźliśmy go, jak leżał na brzuchu, 783
793 dy hant hiłd no au fest an śtrauch. dy hand hiłd nö oü fest ån śtroüh. a ręka trzymała się jeszcze krzaka. 784
794 Nond zach au do án fájna hjenn Nönd za’h oü dö ån fåjna hjen Blisko widziałem tam też eleganckiego pana 785
795 yjwer záj ungłyk zjér cy grenn, ejwer zåj ungłyk zjyr cy grenn, plączącego bardzo nad swoim nieszczęściem - 786
796 haar kąm mer au zjér bykant fuur har kom mer oü zjyr bykant für wydał mi się też nader znajomy 787
797 yt kąmsmer aj, dąch mytóm fuur. yt kom’s mer åj, do’h mytum für. teraz doszło do mnie, żem z nim był jechał. 788
798 Fyr junn kąm a depesz fy Win Fur jün kom å depeś fu Win Przed laty przyszła depesza z Wiednia - 789
799 s yj cu śtełła a hofcók hyjn, s’ej cy śteła å höfcug hejn, należy podstawić pociąg monarszy 790
800 fjén carewicz, dar fy Japan fjyn carewicz, dar fy Japan dla carewicza, który z Japonii 791
801 yjwer Triest fjet hójt yn ham. ejwer Triest fjyt hoüt yn ham. przez Triest do domu wracał. 792
802 Cwyj hyhyry hąnn mytcyfoon, Cwej hyhjery hon mytcyfiöen, Dwaj dostojnicy jechali z nim, 793
803 yjwerwacha a cók, a woon, ejwerwaha å cug, å wiöen, nadzorowali pociąg i wagon, 794
804 cwyj Poła wónns, ych ym woon dryn, cwej Pöła wün’s, yh ym wiöen dryn, to byli dwaj Polacy, ja sam w wagonie, 795
805 Sobolewski fjé dy maszyn. Sobolewski fjy dy måśin. Sobolewski przy maszynie. 796
806 A powstanjec woo haar gyfłón å powstånjec wiöe har gyfłün On powstaniec, uciekł był 797
807 fym ágia łand, an do fylón, fum ågja łand, ån dö felün, z własnego kraju, i zagubiony 798
808 must hójt mytmer yjwerwacha müst hoüt myt mer ejwerwaha musiał dziś ze mną strzec 799
809 a nója car; s woo cóm łacha. å noja car, s’wiöe cym łaha. nowego cara – to było śmieszne 800
810 Wi hyjwyszt zain dy wáag fóm Hjen! Wi hejwyśt zåjn dy wåg fum Hjen! Jak dziwne są drogi Pana! 801
811 Wir mussta hójt dan fjészta wjen Wjyr müsta hoüt dan fjyśta wjen Musieliśmy dziś chronić księcia, 802
812 dar au món szón fylajcht cym łón dar oü mün śun fylåjht cym łun który być może już nazajutrz za zapłatę 803
813 kund óheńnia yns byjdy łon. kund ohengja yns bejdy łön. mógłby nas obu powiesić. 804
814 Yr gróss parad, myt gółd bystykt, Yr grus parad, myt gułd byśtykt, Wielce paradnie, złotem obszyty, 805
815 dirigjét ych dy łójt gyszykt; dyrygjyt yh dy łoüt gyśökt; dyrygowałem ludźmi wprawnie; 806
816 s kąm au der prync, bąłd nójer caar. *) s’kom oü der prync, bałd nojer car. nadjechał i książę – wkrótce nowy car 807
817 an s bygłáttan a gancy szaar. ån’s bygłåt’ån å gancy śar. a towarzyszył mu cały hufiec. 808
818 Ych śtełłt mych fór, haar freet ąp cajt, Yh śtełt mih für, har fret op cåjt, Przedstawiłem się, on spytał, czy czas [już]. 809
819 ‘h zoot jó, an stełłt mych of dy zajt; ‘h ziöet ju, ån śtełt mih uf dy zåjt; odpowiedziałem, że tak i odsunąłem się na stronę; 810
820 ych woo grysser ym a ganc hoot, yh wiöe gryser ym å ganc hiöet, byłem wyższy o całą głowę, 811
821 haar woo no junk, hąt au kán boot. yh wiöe nö jung, hot oü kån biöet. on był jeszcze młody, nie miał też brody. 812
822 A szyjnys aug, a gut gyzycht, å śejnys oüg, å güt gyzyht, Ładne oko, dobra twarz, 813
823 głot ych cy zaan án Poła grycht, głiöet yh cy zan ån Pöła gryht, myślałem, że właśnie zobaczyłem Polaka, 814
824 hett ych ny gywosst war haar yj, het yh ny gywöst war har ej, nie wiedziałem, kim jest, 815
825 hetts ny gygłot kánóm, nymyj. het’s ny gygłiöet kånum ny mej. nie uwierzyłbym już nikomu. 816
826 Skąmer ys hoot wi ych bydocht S’kom mer ys hiöet wi yh bydöht Przyszło mi do głowy, jak rozmyślałem 817
827 yjwer milijąna zaj macht, ejwer miljona zåj maht, o jego władzy nad milionami, 818
828 ych bąt God yjm cy gaan ferśtant yh bot Göt ejm cy gan ferśtand prosiłem Boga, by dał mu rozsądek, 819
829 dąza głykłych macht zaj gróss łand. dos’ å głyklyh maht zåj grus łand. by uszczęśliwił swój wielki kraj. 820
830 Haar woo cy szwach fjés gróss’ gybójd, Har wiöe cy śwah fjys grus gyboüd, On był za słaby na wielką budowlę, 821
831 must bráchia món, wenn szón ny hójt; müst bråhja mün, wen śun ny hoüt; musiał się załamać nazajutrz, jeśli nie dziś; 822
832 jen tak śtyjgia wir yn cók naj, jen tag śtygja wjyr yn cug nåj, tamtego dnia wsiedliśmy do pociągu 823
833 an fuun angłykłych y Win áj. ån fün ångłyklik y Win åj. i nieszczęśliwi pojechaliśmy do Wiednia. 824
834 Yt kąm s szyffła cy ám óot fónn Yt kom s’śyfła cy åm üt fün Teraz przybywa łódka do miejsca, 825
835 wó dy zyjłn szón gyránykt wónn, wu dy zejłn śun gyrånikt wün, gdzie dusze już oczyszczono, 826
836 zy horrta ąk dąs gyrufa zy hiöerta ok dos gyrüfa czekały tylko na wezwanie 827
837 wada fóm Hjenn, cy zen stufa. wada fum Hjen, cy zen śtüfa. Pana, do jego stopni. 828
838 Swónn do mástyns Wymysojen, S’wün dö måstyns Wymysiöejen, Tu byli przeważnie Wilamowianie 829
839 swónn nochta no au andry hjenn, s’wün nöhta nö oü andry hjen, potem byli i inni panowie, 830
840 fyjł fonn an cwyj kanonika fejł fiöen ån cwej kanonikja wielu księży i dwóch kanoników 831
841 botół Fox *) an cepąk Mika Biöetuł Fox ån Cepok Mika Botuł-Fox i Cepok-Mika 832
842 Ych hótt au szón wi a śtym zoot: Yh hüt oü śun wi å śtym ziöet: Słyszałem też już, jak jakiś głos mówi: 833
843 „dąder ąk au s griny bajł łott” **) „do der ok oü s’griny båjł łyt” „żebyś tylko zostawił zielony toporek” 834
844 swoo der ałdy sziłłer Formas s’wiöe der ołdy śiłer Formas to był stary nauczyciel Formas. 835
845 wą zó szyjn kund szpyjła cyr mas. wo zu śejn kund śpejła cyr mas. co tak pięknie umiał grać do mszy. 836
846 Haar ząs dót y ám szątnyk óot Har zos diöt y åm śotnik üt Usiadł tam w cienistym miejscu 837
847 an fjét au yt no sgróssy wót; ån fjyt oü yt nö s’grusy wüt; i teraz bezustannie gada; 838
848 nawam zyca Gandor, Krysta, nawam zyca Gandor, Krysta, obok niego siedzą Gandor, Krysta, 839
849 di bjégiamástyn wónn jészta. di bjygjamåstyn wün jyśta. którzy burmistrzami byli niegdyś. 840
850 Der Krysta zoot, haar hoot endeckt, Der Krysta ziöet, har höt entdekt, Krysta rzekł, że odkrył był, 841
851 wą zem goota undrer aat śtekt; wo zem giöeta undrer at śtekt; co w jego ogrodzie pod ziemią tkwi; 842
852 fór záchcyk juur gruw haar án buón, für zåhcik jür grüw har ån bün, przed sześćdziesięciu laty wykopał studnię 843
853 an skąm dót raus petroleum. ån s’kom diöt roüs petrelejm. i stamtąd wyszła nafta. 844
854 Dą dąs no woo ganc unbykant, Do dos nö wiöe ganc unbykant, Jako że o tym jeszcze zupełnie nie wiedziano, 845
855 szottas a buón ym unferśtant, śöt’å’s å bün ym unferśtant, zasypali studnię bezrozumnie 846
856 wyjder cu. Sząd wenn dąs zó błájt, wejder cü. Śod wen dos zu błåjt, z powrotem. Szkoda, by tak zostało, 847
857 a miljard dót ganc ymzyst łájt. å miljard diöt ganc ymzyst łåjt. miliard leży tam całkiem nadaremno. 848
858 Gandor *) a mencz fy discyplin Gandor å meńć fu dyscyplin Gandor – człowiek zdyscyplinowany 849
859 ziit ąłły ym zyjch ąk zjér klin, zit oły ym zejh ok zjyr klin, traktuje wszystkich wokół siebie tylko jak maluczkich 850
860 a tut zych zjér dyjwer bykłoon å tüt zih zjyr dejwer bykłiöen i bardzo się na to skarży 851
861 dą ym ny ąłły haupmąn zoon. do ym ny oły hoüpmon ziöen. że nie wszyscy mówią do niego „kapitanie”. 852
862 Skąma nocht dy kjechiabytnyn, S’koma nöht dy kjyhjabytnyn Potem nadchodzą żebracy kościelni, 853
863 dązy nist hąn ym bójtół dryn, do zy nist hon ym boütuł dryn, że nie mają nic w sakiewce, 854
864 der Grajner an Pyckjastacha, der Gråjner ån Pyckja-Staha, Grajner i Pyckja-Stacha 855
865 di wełła grenn, d’andyn łacha. di weła gren, dy andyn łaha. chcą płakać, inni się śmieją. 856
866 Do ząch au a dziadafrana, Do za’h oü å dźjada frana, Zobaczyłem tam też dziadka Franka 857
867 Biesik *), śtyłł zycta yt, ana Biesik, śtył zyct’å yt, åna Biesika, spokojnie siedzi teraz i 858
868 dy mójżdzierza, fy dan haar szóss, dy mojźdźjyża fu dan har śus, moździerze, z których strzelał 859
869 łyjgia cerbrącha óf zer szóss. łejgja cybroha uf zer śus. leżą połamane na jego kolanach. 860
870 Haar zoot, ym hymół wach byta, Har ziöet, ym hymuł wa’h byta, Mówi: w niebie poproszę, 861
871 mir cu derłoon wyjder yta mjyr cy derłiöen wejder yta by mi teraz znów pozwolono 862
872 fy men mójżdzierza cy szissa, fu men mojźdźjyża cy śisa, z moich moździerzy strzelać, 863
873 óf háltaga cy Hjenns fissa. uf håltaga cy Hjens fisa. na święta u stóp Pana. 864
874 Y Wymysau dą woos hałt szyjn, Y Wymysoü do wiöe’s hałt śejn, W Wilamowicach było zaiste pięknie, 865
875 wenn ych szóss fłón ąk dy kájłn hyjn wen yh śus fłün ok dy kåjłn hejn gdy strzelałem tylko fruwały kieliszki 866
876 bącóm hymół, dąch mych goo fótt bocum hymuł, do’h mih füt pod niebiosa, tak że się obawiałem, 867
877 dąs ny hetta ajgyszłoon dót. do’s ny heta åjgyśłiöen diöt. by one się tam nie rozbiły. 868
878 Kibląk *) Juza der ąbater Kiblok Jüza der obater Kilblok-Józek adorator 869
879 fyn stacyja kąm au nynder, fun stacyja kom oü nynder, od stacji [drogi krzyżowej] podszedł też bliżej, 870
880 haar kund słájda fy ynzóm Hjenn har kund s’łåjda fu ynzum Hjen umiał mękę Pana naszego 871
881 zó szyjny zoon, dą dy bąwa grynn. zu śejny ziöen, do dy bowa gryn. tak pięknie opowiadać, że kobiety płakały. 872
882 Haar fuót au dy łójt ydyhyj, Har füt oü dy łoüt y dy hej, On prowadził też ludzi w górę 873
883 óffa hyjwół yr Kalwaryj, ufa hejwuł yr Kalwaryj, na wzgórza Kalwarii, 874
884 óm ąpłys cy batta, zyńnia, ym opyłys cy bata, zyngja, by o odpust prosili, śpiewali 875
885 yn mynnychja krójcyn breńnia. yn mynihja krojcyn brengja. zakonnikom krzyż przynosili. 876
886 C’assa wónn ąk dót ogórkja, C’asa wün ok diöt ogürkja, Do jedzenia były tam tylko ogórki 877
887 - war ny hąt ferstekt brót, szpyrkja - - war ny hot ferśtek brut, śpyrkja - - kto nie schował chleba, słoniny - 878
888 szłoofa kunda zy óf ár stów śłöfa kunda zy uf år śtuw spać mogli w jednej izbie, 879
889 cyr śtrof fjédy zynda, óm śtrów. cyr śtuw fjy dy zynda ym śtruw. za karę za grzechy, na sianie. 880
890 Fyn juda koftas halykja, Fun jüda kiöeft’å’s Halika, Od Żydów kupowali [obrazki] świętych, 881
891 di rąttan ąłły myjglykja, di röta’n oły mejgłikja, co doradzają we wszystkim możliwym, 882
892 dar yj szyjn, jer yj no szynner, dar ej śejn, jer ej nö śyner, ten piękny, tamten jeszcze piękniejszy, 883
893 dar kost ny fyjł, jer no wińner, dar köst ny fejł, jer nö wingjer, ten kosztuje niewiele, tamten jeszcze mniej. 884
894 Dót ferkooft der jud Gotahjen, Diöt ferkiöeft der jüd Götahjen, Tam sprzedaje Żyd Pana Boga, 885
895 fóm curyda kąnst dych ny wjen, fum cüryda konst dih ny wjen, przed namową nie możesz się bronić, 886
896 dar yj fy gółd, jer fy zyłwer, *) dar ej fu gułd, jer fu zyłwer, ten jest ze złota, tamten ze srebra, 887
897 dar yj wówół, jer no wyłwer. dar ej wuwuł, jer nö wyłwer. ten jest tani, tamten jeszcze tańszy. 888
898 An wyłłst łeńner ychta wyyła, ån wyłst łengjer yhta wyła, A jeśli chcesz coś dłużej wybierać, 889
899 hjésta au nocht no dercyła, hjyst’å oü nöht nö dercyła, usłyszysz jeszcze, jak opowiada, 890
900 dą dar God ąba au jener do dar Göt oba oü jener że Bóg – ten czy tamten - 891
901 á tójwół yj, an śtysst fjener. å toüwuł ej, ån śtyst fjener. jest diabłem, i pchasz się dalej. 892
902 Fy zyter ryd, dich zauwer hótt, Fu zyter ryd, dih zoüwer hüt, Od takiej mowy, co jąm sam słyszał 893
903 wje bałd der gława zajn bankrott; wje bałd der gława zåjn bankrut; wiara by szybko zbankrutowała; 894
904 hoha ferdinst hąn do dy fonn, huha ferdinst hon dö dy fiöen, wielką zasługę mają tu kapłani, 895
905 dą sfólk yj gybłyjn ind bym Hjenn. do s’fulk ej gybłejn ind bym Hjen. że lud pozostał na zawsze przy Panu. 896
906 Wi wer wyssa, háast katołysz Wi wer wysa, håst katöłyś Jak wiemy - katolicki znaczy 897
907 by yns zófół ąwi ponysz; by yns zöfuł owi pönyś; u nas tyle, co polski; 898
908 ąłły andyn religjąna oły andyn religjona wszystkie inne religie 899
909 gyjn myt fájnda Połns cyząma. gejn myt fåjnda Pöłns cyzoma. podążają razem z wrogami Polski. 900
910 A zaak an s’gywyssa gryńnjer, å zak ån s’gywysa gryngjer, Lżejsi o sakwę i sumienie, 901
911 gyjns yt yn ham, fyjł zynd wińnjer, gejn’s yt yn ham, fejł zynd wingjer, idą teraz do domu, wielu grzechów pozbawieni, 902
912 breńnia cokyla yn kyndyn brengja cökela yn kyndyn niosą cukierki dzieciom 903
913 toka *), halykja yn andyn. toka, hålikja yn andyn. lalki, świętych innym. 904
914 Do wónn au dy muzykanta Dö wün oü dy müzykanta Byli tam też muzykanci - 905
915 wenn zy au ká nota kannta, wen zy oü kå nöta kanta, nawet jeśli nie znali nut 906
916 szpyjłtas szynner cyr mas ym fonn śpejłta’s śyner cyr mas ym fiöen grali ładniej księdzu do mszy 907
917 wi dy uńnarysza cygąnn. *) wi dy ungaryśa cygon. niż węgierscy Cyganie. 908
918 Dót ym hymół wełła zy au Diöt ym hymuł weła zy oü Tam w niebie chcą też 909
919 bywajza wą kąn Wymysau, bywåjza wo kon Wymysoü, udowodnić, co potrafią Wilamowice, 910
920 wann dót szpyjła szyjn ana gaan, wan diöt śpejła śejn åna gan, będą tam grać pięknie i chętnie, 911
921 bąs dy ańnyln wann tanca zaan. bo’s dy angln wan tanca zan. dopóki nie zobaczą, jak tańczą anieli. 912
922 Sśtyjt dyhynd a policaner S’śtejt dyhynd å policaner Z tyłu stoi policjant 913
923 mir szent s’yj dąs goo a Błaner, mjyr śent s’ej dos giöe å Błaner, zdaje mi się, że to ktoś z samych Bielan, 914
924 bą a kymt mych ny bygrissa, bo å kymt mih ny bygrisa, bo nie podchodzi, by mnie pozdrowić, 915
925 ych byj óm a fremder byssa. yh bej’um å fremder bysa. jestem mu nieco obcy. 916
926 Huńryk, byryssa yn łąta, Hungerik, byrysa yn łota, Głodny, porozdzierany w łatach 917
927 kymt der naachtwąchter Mołata, *) kymt der nahtwahter Mołata, podchodzi stróż nocny Mołata - 918
928 a szyjner kłąp, błájt yta śtyjn å śejner kłop, błåjt yta śtejn ładny chłop, teraz stoi 919
929 an grisst mych szón fy wájta szyjn. ån grist mih śun fu wåjta śejn. i pozdrawia mnie ładnie już z daleka. 920
930 Hoot der bjegiamáster a macht Höt der bjygjamåster å maht Jeśli burmistrz ma władzę, 921
931 zoota by tak, hąt haars yr naacht; ziöet’å by tag, hot har’s yr naht; jak mówi – w dzień, ma ją i w nocy; 922
932 haar zą au un a policáj har zo oü un å policåj powinien on i bez policji 923
933 rower an diiw grycht fańna áj. riöewer ån diw gryht fanga åj. złapać natychmiast rabusiów i złodziei. 924
934 Haar huot cy zaan wó fjet a woon, Har höt cy zan wu fjet å wiöen, On ma rzec, kędy jedzie wóz, 925
935 haar huot s’szochnykje **) cy ferjoon, har höt s’śiöehnikjy cy ferjiöen on ma odegnać straszydła, 926
936 haar yjwerwacht ójch dy hytta har ejwerwaht oüh dy hyta on strzeże wam domostw, 927
937 bym fójer ząa szrájn rytta. bym fojer zo’å śråjn ryta. przy pożarze powinien wołać pomocy. 928
938 Haar zą zaan dą der kráczóm cu, Har zo zan do der kraćüm cü, On powinien mówić, że zamknąć karczmę, 929
939 dą dy łójt hąnn gók yr naacht ruu, do dy łoüt hon gük yr naht rü, tak by ludzie mieli spokój przynajmniej w nocy, 930
940 haar bygłátt au jen cy zer hytt, har bygłåt oü jen cy zer hyt, on odprowadza też do domu takiego, 931
941 dar gymacht hąt zen bauch cyr bytt. ***) dar gymaht hot zen boüh cyr byt. co ze swojego brzucha uczynił beczkę. 932
942 Gyjn s naachts dy knácht aus óf dy frájn, Gejn s’nahts dy knåht oüs uf dy fråjn, Jeśli nocą parobcy wychodzą na zaloty, 933
943 zą haar zy fyn fánstyla trájn; zo har zy fun fånstela tråjn; powinien on ich przeganiać spod okienek; 934
944 s kymt fuur dąza au no mochja s’kymt für do zy’å oü nö miöehja zdarza się, że niektórych nawet też 935
945 fy ám sztyjwła mu ferszochja. fu åm śtejwła mü ferśiöehja. musi on z izdebki wypłoszyć. 936
946 Haar zą inda s ława riskjén, Har zo inda s’ława riskjyn, Powinien on zawsze narażać życie, 937
947 fyj ar pensyj wyjł nimyt hjén, fu år pensyj wył nimyd ny hjyn, o emeryturze nikt nie chce słuchać, 938
948 s’hyłft ka huńnyn an ka bytta s’hyłft kå hungyn ån kå byta nie pomaga głód ani żebry 939
949 wjests yn szadółn au najtytta. wjest’s yn śadułn oü nåjtyta. nawet jeśli przedzwoniono by ci w czaszkę. 940
950 Der florafetter zą das aj, Der Fliöera-feter zo dos åj, Wujek Flora pojmował to, 941
951 hiłf zoota gók fjé mochja bráj, hiłf ziöet’å gük fjy miöehja bråj, pomagał choćby za trochę papki, 942
952 yt wjest ymzynst myter łątaar yt wjest ymzyst myter łotar teraz na darmo z latarnią [świecą] 943
953 no zichja án dar wje wi haar. nö zihja ån dar wje wi har. szukałbyś jeszcze takiego, jak on był. 944
954 Óf di wóta szamt zych zjér fyjł Uf di wüta śamt zih zjyr fejł Na te słowa wstydzi się wielce 945
955 do idłykje wymsojer zyjł, do idłikjy wymysiöejer zejł, tam każda wilamowska dusza, 946
956 an ych dercyył dąs yt ąłła ån yh dercył dos yt oła a ja opowiadam teraz wszystkim 947
957 wenns au fyjłn ny wyt gyfąłła. wen’s oü fejłn ny wyt gyfoła. nawet jeśli wielu się to nie podoba. 948
958 Cwyj frynd zach yt nynder kuma Cwej frynd za’h yt nynder kuma Patrzę teraz, jak bliżej podchodzą dwaj przyjaciele 949
959 zy wónn fyr wełt junk gynumma, zy wün fur wełt jung gynuma, ze świata zabrano ich młodo, 950
960 der ány hot jó a sutan der åny hot ju å sutan jeden ma wszak sutannę 951
961 der andry án drąwarok an. der andry ån drowarök an. drugi wojskowe odzienie. 952
962 Der jyszty woo wi ych kund hjén Der jyśty wiöe wi yh kund hjyn Pierwszy – jak słyszałem - 953
963 krank gywóda fy fyjłóm łjén, krank gywiöda fu fejłum łjyn, rozchorował się z nadmiaru nauki, 954
964 haar woo kleryk au sekreter har wiöe kleryk oü sekreter był klerykiem oraz sekretarzem 955
965 y Wymysau, y grósser eer. y Wymysoü, y gruser er. w Wilamowicach, w wielkim poważaniu. 956
966 Swoo a zóon fóm botół mychół. *) S’wiöe å zun fum Biöetuł-Myhuł. To był syn Botuł-Michała; 957
967 yns byjder prádziad ym hymół yns bejder pradźjad ym hymuł nas obu pradziadem - w niebie [teraz] - 958
968 woo Kuba Fóx, an ych kund zaan wiöe Küba Fox, ån yh kund zan był Kuba Fox, i widziałem, 959
969 dąza cóm szyff wółd nynder gaan. dos ’å cym śyf wułd nynder gan. że on chciał bliżej do łodzi podejść. 960
970 Der andry **) yn krik gyrufa Der andry yn krig gyrüfa Tego drugiego powołano na wojnę 961
971 wód dót myt bomba bywófa, wiöd diöt myt bomba bywüfa, i tam bombami obrzucono, 962
972 musst fjé Wymysau łon s ława, müst fjy Wymysoü łön s’ława, musiał oddać życie dla Wilamowic, 963
973 wajt y Nabrezina śtarwa. wåjt y Nabrezina śtarwa. umrzeć daleko w Nabresinie/Nabrežinie. 964
974 Óf ám szyjna óot bygrąwa Uf åm śejna üt bagrowa Pochowane na ładnym miejscu 965
975 łájt záj łaif myt andryn drąwa łåjt zåj łåjf myt andryn drowa leży jego ciało z innymi wojakami. 966
976 an fy ąłła nocht cyząma ån fu oła nöht cyzoma i potem ich wszystkich razem 967
977 kund łaza óm krójc jen nąma. kund łaza ym krojc jyn noma. imiona można przeczytać. 968
978 Wajt ydyham grenn ym jer kynd Wåjt y dyham grenn ym jer kynd Daleko w domu płaczą po swoim dziecku 969
979 ełdyn, gyszwyster an dy frynd, ełdyn, gyśwyster ån dy frynd, rodzice, rodzeństwo i krewni, 970
980 an fyn andyn kyndyn, bąwa å fun andyn kyndyn, bowa i innych dzieci i żony, 971
981 di jér ąłłys hąnn bygrąwa. di jyr ołys hon bygrowa. co pochowali wszystko, co ich. 972
982 Dy grywyn wjemt by tak dy zun Dy grywyn wjemt by tag dy zun Groby w dzień ogrzewa słońce, 973
983 s naachts byłochts au der mond fy fónn, s’nahts byłiöeht’s oü der mönd fu fön, nocą oświetla też księżyc z daleka, 974
984 ąk s nondy mjer wyt rebełłysz ok s’nöndy mjer wjyd rebełyś tylko bliskie morze buntuje się 975
985 wjéft of dy aad wełła, hełłysz. wjyft uf dy ad weła, hełyś. wyrzuca na ziemię fale, piekielne. 976
986 Byjder zyjłn kąma nond cumer, Bejder zejłn koma nönd cü mer, Obie dusze podeszły blisko do mnie, 977
987 grissta an kłoota jén kumer grista ån kłiöeta jen kumer pozdrowili i wyrażają swoje żale, 978
988 dą jér ełdyn an gyszwyster do jyr ełdyn ån gyśwyster że ich rodzice i rodzeństwo 979
989 no styłnyk green, s nachts, wenns fynster. nö śtyłnik grenn, s’nahts, wen’s fynster. wciąż jeszcze płaczą, nocami, gdy się ściemnia. 980
990 Zy bąta mych ych zą grychta Zy bota mih yh zo Gryta Prosili mnie, bym natychmiast 981
991 jén łiwsta grissa ausrychta jyn łiwsta grisa oüsryhta przekazał pozdrowienia ich bliskim 982
992 an yjn au zoon zółła ny grenn ån ejn oü ziöen zuła ny grenn i powiedział im, by nie płakali, 983
993 bą yt gyjns yn hymół cóm Hjenn. bo yt gejn’s yn hymuł cym Hjen. bo teraz pójdą do nieba do Pana. 984
994 Dą ych jér byta cygyzoot Do yh jyr byta cügyziöet Jako że zgodziłem się na ich prośbę 985
995 danktas, grissta, an ynzer foot dankta’s, grista ån ynzer fiöet dziękowali, pozdrowili i nasza podróż 986
996 gińn yt wetter, fym wynt gytryjn ging yt weter, fum wynd gytrejn trwała teraz dalej, wiatrem gnana 987
997 bąwer wyjder mussta błájn śtyjn. bo wer wejder müsta błåjn śtejn. dopókiśmy musieli się znowu zatrzymać. 988
998 Skąma nocht mir fjér kłąpa cu *) S’koma nöht mjyr fjyr kłopa cü Podeszli później do mnie czterej mężczyźni 989
999 jó Flora, zoons, byst denn dąs du? ju Fliöera, ziöen’s, byst den dos dü ? hej, Flora, rzekli, czy to ty? 990
1000 zoo yns ąk au, wir bytta szyjn, ziöe yns ok oü, wjyr byta śejn, powiedz nam tylko, prosimy pięknie, 991
1001 wi dót ynzer familja śtyjn. wi diöt ynzer familyja śtejn. jak tam nasze rodziny stoją. 992
1002 Swoo dyrektor Balcarczyk Jan S’wiöe dyrektor Balcarczyk Jan To był dyrektor Jan Balcarczyk 993
1003 ana der for Sebastyan åna der fur Sebåstjån i ksiądz Sebastian 994
1004 nochta der katechet Juza **) nöhta der katehet Jüza potem katecheta Józef 995
1005 an dyrektor wyjder Juza. ån dyrektor wejder Jüza. i dyrektor znowu Józef. 996
1006 Jó zotychia, maj łiwa hjenn, Ju, ziöet yh’å, måj łiwa hjen, Tak, powiedziałem im, moi mili panowie, 997
1007 yr sobahyt yj nist cy hjén, yr Siöeba-hyt ej nist cy hjyn, w chacie Sebastiana nic nie słychać, 998
1008 dy szyjnia makia zain ausgaan, o) dy śejna måkja zåjn oüsgan piękne panny wydane 999
1009 ka frájer ká hunkbjén ***) cy zaan. kå fråjer kå hungbjyn cy zan. nie widać żadnych konkurentów ani miodowej gruszy. 1000
1010 Wi zych dy łójt gyryssa hąnn Wi zih dy łoüt gyrysa hon Jak ludzie się rozpuścili; 1001
1011 ym dy mákja wach ójch au zoon, ym dy måkja wa’h oüh oü ziöen, o dziewczętach też wam opowiem, 1002
1012 dą szón myt cweandressyk junn do śun myt cwejåndresik jün że już w wieku 32 lat 1003
1013 dy szyjna bąwa baba wónn. dy śejna bowa baba wün. ładne niewiasty babciami zostają. 1004
1014 Yjwer di auskunft wunns zjér frów, Ejwer di oüskunft wün’s zjyr fruw, Z wiadomości byli bardzo zadowoleni, 1005
1015 bą sgyjt nist yjwra szyjny bąw, bo s’gejt nist ejwer å śejny bow, bo nie ma jak piękna niewiasta, 1006
1016 cydam no a wymysojryn, cy dam nö å Wymysiöejeryn, do tego jeszcze Wilamowianka, 1007
1017 zy dankta szyjn, wir fuun ferwyjn. zy dankta śejn, wjyr fün ferwejn. podziękowali ładnie, popłynęliśmy z wiatrem. 1008
1018 Cwyj hjenn ząch yt nynder kuma Cwej hjen za’h yt nynder kuma Widziałem, jak teraz podchodzą dwaj panowie 1009
1019 zy kannta myjch bą byząma zy kanta mejh bo byzoma znali mnie, bo razem 1010
1020 wón wer y Krok byn sobysza wün wer y Krök byn Siöebyśa byliśmy w Krakowie u Sobysiów, 1011
1021 kósta wis gyjt ym ponysza. *) kuzta wi’s gejt ym pönyśa. rozmawialiśmy, co słychać w polskim [kraju]. 1012
1022 Der ány woo a prezident, Der åny wiöe å prezident, Ten jeden był prezesem [sądu], 1013
1023 hiss Danecki **) s woo no maj frynd, his Danecki s’wiöe nö måj frynd, zwał się Danecki – to był mój krewny, 1014
1024 bą Kuba Fox hąt gynóma bo Küba Fox hot gynuma bo Kuba Fox wziął 1015
1025 a bąw myt Danecki nąma. å bow myt Danecki noma. żonę o nazwisku Danecka. 1016
1026 Der andry woo a juńner hjer Der andry wiöe å junger hjer Ten drugi to był młody pan 1017
1027 der rewizor dokter woo jer; der rewizor dökter wiöe jer; tamten był lekarzem inspektorem; 1018
1028 byjdy freeta myjer wich wost, bejdy freta mejer wi’h wöst, obaj pytali o więcej, niż wiedziałem 1019
1029 shątt mych dąs zjér fyjł mii gykost. s’hot mih dos zjyr fejł mii gyköst. kosztowało mnie to bardzo wiele wysiłku. 1020
1030 Nond bym szyffła błyjn au yt śtyjn Nönd bym śyfła błyn oü śtejn Blisko przy łódce stali teraz też 1021
1031 cwyj Wymysojer, grissta szyjn. cwej Wymysiöejer, grista śejn. dwaj Wilamowianie, ładnie pozdrowili. 1022
1032 Dą byjdy yn galarek wónn Do bejdy yn gålarek wün Jako że obaj byli w galowym odzieniu 1023
1033 ząch au grycht war zy zájn, fy fónn. za’h oü gryht war zy zåjn, fu fön. widziałem od razu kim byli, z daleka. 1024
1034 Der ány wą szón huot s hoot fąął Der åny wo śun hot s’hiöet foł Jeden, co już głowę miał szarą 1025
1035 woo Esterrajchszer jenerął, wiöe Estråjhśer jenerał, był austriackim generałem, 1026
1036 hiss Winca Fox, huąt komandjét his Winca Fox, höt komandjyt nazywał się Wincenty Fox, dowodził 1027
1037 y Unnyns festunga an śtyyt. y Ungys festunga ån śtyt. na Węgrzech twierdzami i miastami. 1028
1038 Der andry woo a konwisar Der andry wiöe å konwisar Ten drugi był konwisarzem/komisarzem - 1029
1039 a bruder fóm jészta woo haar, å brüder fum jyśta wiöe har, , bratem pierwszego był on, 1030
1040 Kuba Fox woo byjder dziada Küba Fox wiöe bejder dźjada Kuba Fox był dziadkiem obu, 1031
1041 dóch dan Wymsau kund fráj wada diöh dan Wymysoü kund fråj wada przez niego Wilamowice mogły stać się wolne. 1032
1042 Zy bątamych ąłły frynda Zy bota mih oły frynda Prosili mnie, by wszystkich przyjaciół 1033
1043 cy bygrissa, wąch kąn fynda, cy bygrisa wo’ kon fynda, pozdrowić, których mogę znaleźć, 1034
1044 an au wir hąn yns szyjn bygrisst ån oü wjyr hon yns śejn bygrist i też siebie ładnie pozdrowiliśmy 1035
1045 bą cy zoon hątwer yns nist. bo cy ziöen hotwer yns nist. bo do powiedzenie nie mieliśmy sobie nic. 1036
1046 Wii dy besta fy Wymysau Wi dy besta fu Wymysoü Jak najlepsi z Wilamowic 1037
1047 yr fremda aad bygrąwa au, yr fremda ad bygrowa oü, też w obcej ziemi pochowani 1038
1048 fynda zych ąk szyjn cyząma fynda zih ok śejn cyzoma dobrze odnajdują się nawzajem 1039
1049 ym hymół wós błájn byząma. ym hymuł wos błåjn byzoma. w niebie, gdzie trzymają się razem. 1040
1050 Wyjder zach cwyj Wymysojer Wejder za’h cwej Wymysiöejer Znowu widziałem dwóch Wilamowian, 1041
1051 nynder kuma, syj der rychter nynder kuma, s’ej der ryhter jak podchodzą bliżej, to jest sędzia 1042
1052 Staśiu Biesik myt zem fąter Ståśjü Biesik myt zem foter Stasiu Biesik ze swoim ojcem 1043
1053 bynąmt łątájnyszer pater. *) bynomt łotåjnyśer pater. zwanym łacińskim ojcem [duchownym]. 1044
1054 Dą der fąter szón woo gyszájt Do der foter śun wiöe gyśåjt Jako że ojciec już był mądry 1045
1055 an der zóon ny hynderóm błájt, ån der zun ny hynderum błåjt, a syn nie został w tyle, 1046
1056 musst dar óf dy akademi **) müst dar uf dy akademi musiał on na uniwersytet, 1047
1057 wós gyt fyjł płog ana au mi. wos gyt fejł płög åna oü mi. gdzie było wiele utrapień i trudności. 1048
1058 Nocht a rychter myt gywyssa Nöht å ryhter myt gywysa Później sumienny sędzia 1049
1059 mussta záj ława ájbissa müst’å zåj ława åjbisa musiał swoje życie stracić 1050
1060 bą yjwermynykt fy fyjł aat bo ejwermynikt fy fejł at bo przeciążony ciężką pracą 1051
1061 kąma cy junk under dy aad. kom’å cy jung under dy ad. poszedł do piachu zbyt młody. 1052
1062 Bygrynn fym fólk, zer bąw, zem zóon, Bygrynn fum fulk, zer bow, zem zun, Opłakiwany przez lud, żonę, syna 1053
1063 funda doo szón au a Godsłóon, funda dö śun oü å Götsłun, znalazł tu już nagrodę [od] Boga, 1054
1064 bą grycht ráan fyn klina zynda bo gryht rån fun klina zynda bo od razu czysty od małych grzechów 1055
1065 gyjt yn hymół zych ájfynda. gejt yn hymuł zih åjfynda. idzie stawić się do nieba. 1056
1066 Wir grissta yns an haar bąt nocht Wjyr grista yns ån har bot nöht Pozdrowiliśmy się i on poprosił potem, 1057
1067 s wjénn zer famili yjwerbrocht s’wjyn zer familyj ejwerbröht by jego rodzinie przekazać 1058
1068 szyjny grissa, s zą nimyt grenn, śejny grisa, s’zo nimyd grenn, piękne pozdrowienia, nikt nie powinien płakać, 1059
1069 ąk ind łowa a Gotahjenn. ok ind łöwa å Götahjen tylko zawsze chwalić Pana Boga. 1060
1070 Haar wód gyrufa cy wacha Har wiöd gyrüfa cy waha On był wezwany, by pilnować, 1061
1071 dą yn ooma ká kjéc macha do yn öema kå kjyc maha żeby biednym żadnej krzywdy nie czynili 1062
1072 dy byjza łójt, di haar wyt ciin dy bejza łoüt di har wyt cin źli ludzie, których on zaciągnie 1063
1073 fjé Godstroon dót, jér urtál hjén. fjy Götstron diöt, jyr ütål hjyn. tam przed tron Boga, by usłyszeć ich wyrok. 1064
1074 Wiwer s szyffła wółda łenkja Wi wer s’śyfła wułda łenkja Jak łódkę chcieliśmy skierować 1065
1075 wetter cy foon ófs mjer, zawer wynkja weter ufs mjer, zawer wynkja dalej w morze, zobaczyliśmy, jak macha 1066
1076 óf yns fy wajt, án gróssa hjen, uf yns fu wåjt ån grusa hjen, na nas z daleka wielki pan, 1067
1077 dar goo woo yn róta kładyn. dar giöe wiöe yn ruta kłådyn. który cały był w czerwonych szatach. 1068
1078 Syj Bilczewski *) dar kymt ka nóf, S’ej Bilczewski dar kymt kå nuf, To jest Bilczewski, który wychodzi naprzeciw, 1069
1079 dar arcybiskup woo y Lwów dar arcybisküp wiöe y Lwów który arcybiskupem był we Lwowie 1070
1080 fy wájta huot haar mych derkant, fu wåjta höt har mih derkant, z daleka był mnie rozpoznał, 1071
1081 wir wónn jó au zjér łank bykant. wjyr wün ju oü zjyr łang bykant. znaliśmy się byli wszak od bardzo dawna/ 1072
1082 Haar woo grąd y jem juur gybuón, Har wiöe grod y jem jür gybün, On urodził się właśnie w tamtym roku, 1073
1083 wi záj foter **) baut haus an buon wi zåj foter boüt hoüs ån bün jak jego ojciec budował dom i studnię 1074
1084 cync byn ełdyn, bą ych kund hjén c’ync byn ełdyn, bo yh kund hjyn u moich rodziców, bo mogłem usłyszeć, 1075
1085 dąza dąs kynt wyt łon śtudjén. dos’å dos kynd wyt łön śtüdjyn. że on dziecko wyśle na studia. 1076
1086 Nor prymic fuó haar óf Rom grycht Nör prymic fü har uf Röm gryht Po prymicji pojechał prosto do Rzymu 1077
1087 an hąt mer grissa augyrycht, ån hot mer grisa oüsgyryht, i przekazał mi pozdrowienia, 1078
1088 y Triest fy mer familyj, y Triest fu mer familyj, do mojej rodziny w Trieście. 1079
1089 a łiwer gąst wojamer yj. å łiwer gost wo’å mer ej. jaki to dla mnie miły gość. 1080
1090 Haar kąm nynder an błá yt śtyjn, Har kom nynder ån błå yt śtejn, Podszedł bliżej i stanął, 1081
1091 grycht bym szyffła ana grisst szyjn, gryht bym śyfła åna grist śejn, tuż przy łódce i pięknie pozdrowił, 1082
1092 ych ząchs dą haar huot ycht cy kłoon, yh zoh’s do har höt yht cy kłiöen, widziałem, że chce się wyżalić 1083
1093 an ych hótta au szón yt zoon: ån yh hüt’å oü śun yt ziöen: a ja usłyszałem, jak już mówił: 1084
1094 florafeter jér wót yr wełt fliöera-feter jyr wüt yr wełt Wujku Flora – jesteście w świecie 1085
1095 y ójóm fach au hoch gystełłt, y ojum fah oü ho’h gyśtełt, wysoko cenieni w swoim fachu, 1086
1096 iir wysst wi ych, dą zo’a stełł, jyr wyst wi yh, do zu å śteł, wiecie, jak i ja, że taka posada 1087
1097 kąn wada a moralszy hełł. kon wada å moralśy heł. stać się może moralnym piekłem. 1088
1098 Łójt di fy gutym bjegiaśtand Łoüt di fu gütum bjygjaśtand Ludzie z dobrego stanu mieszczańskiego, którzy 1089
1099 au fyjł atta fjés ágia łand, oü fejł ata fjys ågja łand, też wiele pracowali dla własnego kraju 1090
1100 fynda ka derkentnys, kán dank, fynda kå derkentnys, kån dank, nie znajdują uznania, wdzięczności, 1091
1101 an dąs tut wyj a ława łank. ån dos tüt wej å ława łong. i to sprawia ból przez całe życie. 1092
1102 Wir fy gut bjégiafamilyj Wjyr fu güt bjygjafamilyj My z dobrej mieszczańskiej rodziny 1093
1103 dóftas ny breńnia ydyhyj, diöfta’s ny brengja y dy hej, nie powinniśmy ich wywyższać, 1094
1104 bą fjédąs zajn błooza byśtymt, bo fjy dos zåjn błöza byśtymt, bo do tego są na pewno bańki, 1095
1105 di zych joon łoon fy idym wynt. di zih jiöen łön fu idum wynd. co się pędzić pozwalają każdemu wiatrowi. 1096
1106 Juńny bąwa ałdy nąma, Jungy bowa ołdy noma, Młode kobiety starych brały, 1097
1107 fynda zych ind szyjn cyząma, fynda zih ind śejn cyzoma, zawsze się nawzajem łatwo odnajdują 1098
1108 an war di nocht cy frynda huot ån war di nöht cy frynda höt a kto je potem ma za krewne 1099
1109 fjé dan błájt fráj der hychsty uót. fjy dan błåjt fråj der hyhsty üt. dla nich wolne zostaje najwyższe z miejsc. 1100
1110 Weił ych gybuon woo y ár śtąt, Wåjł yh gybün wiöe y år śtot, Jako żem urodził się w mieście, 1101
1111 di a dójćynłykje śproch hąt, di å doüć enłikjy śpröh hot co język miało podobny do niemieckiego 1102
1112 woch byn Poła dójczer byszryjn, wiöe’h byn Pöła Doüćer byśrejn, u Polaków okrzyczano mnie za Niemca, 1103
1113 bym Prájz, Moskąl Poła gybłyjn. bym Pråjz, Moskol Pöła gybłejn. dla Prusaka, Moskala pozostałem Polakiem. 1104
1114 Fy Wymysau zájwer byjdy, Fu Wymysoü zåjwer bejdy, Obaj jesteśmy z Wilamowic, 1105
1115 kán dójcza nąma hątwer ny, kån doüća noma hotwer ny, [ale] nie mamy niemieckich nazwisk, 1106
1116 dót zájns mástyns ponysz, englysz, diöt zåjn’s måstyns pönyś, englyś, tam są głównie polskie, angielskie, 1107
1117 italjenysz an hollendysz. *) italjenyś ån holendyś. włoskie I holenderskie. 1108
1118 Ym krik hąt ych au ny ferłoon, Ym krig hot yh oü ny ferłön, W czasie wojny też nie opuściłem 1109
1119 maj dyecyz, woo ny gyfłón måj dyjecyz, wiöe ny gyfłün mojej diecezji, nie uciekłem, 1110
1120 wi fyjł andry di cy śtarwa wi fejł andry di cy śtarwa jak wielu innych, którzy umrzeć 1111
1121 zych fótta fjés łand, fjén gława. zih füta fjys łand, fjyn gława. za kraj się bali, za wiarę. 1112
1122 Wi der Moskąl byfuł fjén caar Wi der Moskol byfuł fjyn car Jak Moskal kazał za cara 1113
1123 bata y men kjéchia, hótt haar bata y men kjyhja, hüt har modlić się w moim kościele, usłyszał, 1114
1124 dą ychs Poła wa ni derłoon, do yh’s Pöła wa ni derłiöen, że nigdy nie pozwolę na to Polakom 1115
1125 an zółdas myjch au grycht derszłoon. ån zułda’s mejh oü gryht derśłön. i powinni mnie od razu zabić. 1116
1126 Ymzynst woo s droon mytóm Sybir, *) Ymzyst wiöe s’dren mytum Sybir, Daremne było grożenie Sybirem 1117
1127 au s derszissa woo jó głájch mir, oü s’derśisa wiöe ju głåjh mjyr, rozstrzelanie też było mi obojętne, 1118
1128 der faind zółd zaan, dą Połas flicht der fåjnd zułd zan, do Pöłas fliht wróg winien widzieć, że polską powinnością 1119
1129 yj ny dryn s fanła nom wynt grycht. ej ny dryn s’fanła nöm wynd gryht. nie jest kręcenie chorągiewki za wiatrem. 1120
1130 Gotahjer huot dąs au gyzaan. Götahjer höt dos oü gyzan. Pan Bóg widział też to, 1121
1131 wąch fjes łand fjén gława gytaan, wo’h fjys łand fjyn gława gytan, co zrobiłem dla kraju, dla wiary; 1122
1132 drym byj ych grycht waat byfunda dyrym bej yh gryht wat byfunda dlatego od razu mą wartość uznano, 1123
1133 myjch by zem troon ajcyfynda. mejh by zem tron åjcyfynda. bym znalazł się u jego tronu. 1124
1134 Wi no Połn ka konzulat hąt Wi nö Pöłn kå konzulat hot Jak jeszcze Polska nie miała konsulatu 1125
1135 dóch funfcyk juur hiłfter yr śtąt ***) diöh funfcik jür hiłfter yr etat przez pięćdziesiąt lat pomagaliście w mieście 1126
1136 yn fylóna ooma Poła yn felüna öema Pöła zagubionym biednym Polakom, 1127
1137 di fóm ungłyk wónn byfąła. ***) di fum ungłyk wün byfoła. których dotknęło nieszczęście. 1128
1138 Dą der ponysz hójt no gut kynt Do der pönyś hoüt nö güt kent Że po polsku dziś jeszcze dobrze umiecie 1129
1139 an patriotyzm au no fynt, ån patrjotyzm oü nö fynt, i patriotyzm jeszcze [można] znaleźć 1130
1140 fjé ynzer Połn *) zajn bywájza fjy ynzer Pöłn zåjn bywåjza to dowody dla naszych Polaków, 1131
1141 dą dan ny brycht cajt an ájza. do dan ny bryht cåjt ån åjza. że nie złamie ich czas ani żelazo. 1132
1142 God gyj ąk Połn ind no wetter Göt gej ok Pöłn ind nö weter Boże dawaj Polsce wciąż jeszcze 1133
1143 zyty Wymysojer fetter; zyty Wymysiöejer feter; takich wilamowskich wujów; 1134
1144 wir grissta yns, bą wir ámoł wjyr grista yns, bo wjyr åmöł pozdrowiliśmy się, do czasu, gdy kiedyś 1135
1145 yns wyjderzaan dót ym hymół! yns wejderzan diöt ym hymuł! znów się zobaczymy tam w niebie! 1136
1146 An wi s szyffła fjet yt wetter ån wi s’śyfła fjet yt weter A jak łódka powiodła na dalej 1137
1147 kymt yns nynder au maj fetter, kymt yns nynder oü måj feter, podszedł do nas bliżej mój wuj 1138
1148 kanonik Fox **), hąt łoon zen śtółc, kanonik Fox, hot łön zen śtułc, kanonik Fox, zostawiwszy swoją dumę, 1139
1149 yj szón yt fy ganc andym hółc. ej śun yt fu ganc andum hołc. jest już teraz z zupełnie innego drewna [gliny]. 1140
1150 Haar grisst an zoot, ych łiss yn frynd Har grist ån ziöet, yh łis yn frynd Pozdrawia i mówi: zostawiłem przyjaciołom/krewnym, 1141
1151 wąch huot, drym woo ny szwjer máj zynd; wo’h hot, dyrym wiöe ny śwjer måj zynd; co miałem, dlatego nieciężkie były moje grzechy; 1142
1152 an wółd au nocht mochjés wyssa, ån wułd oü nöht miöehjys wysa, i chciał potem jeszcze co nieco wiedzieć, 1143
1153 cyr wettyn ruu zem gywyssa. cyr wetyn rü zem gywysa. żeby sumienie jego mogło dalej odpocząć. 1144
1154 Łiwer vetter, zoot ych cunóm, Łiwer feter, ziöet yh cün’um, Drogi wuju, rzekłem do niego, 1145
1155 wir wyssa nist wą du gyłón, wjyr wysa nist wo dü gyłön, nie wiemy o niczym, co zostawiłeś 1146
1156 hąst yn ooma fyjła frynda, hotst yn öema fejła frynda, biednym wielu krewnym, 1147
1157 s woo hynder dir nist cy fynda. s’wiöe hynder djyr nist cy fynda. po tobie nic się nie znalazło. 1148
1158 Głost s błájt ąłłys gut byr szwaster, Głiöest s’błåjt ołys güt byr śwaster, Wierzysz, że wszystko zostało bezpiecznie u siostry, 1149
1159 an di śtuł wi a ąłaster, ån di śtüł wi å ołaster a ona kradła jak sroka, 1150
1160 wóf ąłłys nochta yn fremda wüf ołys nöhta yn fremda rzuciła potem wszystko obcym, 1151
1161 an łiss fyjł frynd au un hemda. ån łis fejł frynd oü un hemda. a wielu krewnych zostawiła bez koszuli. 1152
1162 S śtypendyum dąs yj zjér szyjn, S’śtypendjum dos ej zjyr śejn, Stypendium to bardzo piękne, 1153
1163 mochia fonn wann do óf Rom gyjn, miöehja fiöen wan dö uf Röm gejn, paru księży pojedzie za to do Rzymu, 1154
1164 bygrąwa dai nąm yn bichjén, bygrowa dåj nom(a) yn bihjyn, pochować twoje imię w księgach, 1155
1165 ka frynd wyt myj den nąma kryn. kå frynd wyt mej den noma kryn. żaden krewny już nie wyśpiewa twego imienia. 1156
1166 Du huost a szyjn ława gyfót, Dü höst å śejn ława gyfüt, Prowadziłeś piękny żywot, 1157
1167 ká kyndyn yms brót szrájn gyhót, kå kyndyn yms brut śråjn gyhüt, nie słyszałeś, jak dzieci wołają o chleb, 1158
1168 myjer fjén łájf wi fjé dy zyjł mejer fjyn łåjp wi fjy dy zejł bardziej o ciało, niż o duszę 1159
1169 hąst gykymyt dyjch inda fyjł. hotst gykymyt dejh inda fejł. zawsze sporo się troszczyłeś. 1160
1170 Óffom grina baum fóm ława, Ufum grina boüm fum ława, Na zielonym drzewie życia 1161
1171 a dyrer ąst, must wákśtarwa, å dyrer ost, müst wågśtarwa, sucha gałąź musi obumrzeć; 1162
1172 ym gydychnys fy yns ąłła, ym gydyhnys fu yns oła, w pamięci nas wszystkich 1163
1173 błájst fergassa an ferfąłła. błåjst fergasa ån ferfoła. zostaniesz zapomniany I upadły. 1164
1174 Dy botółn wónn ká guta łójt, Dy Biöetułn wün kå güta łoüt, Botułowie nie byli dobrymi ludźmi - 1165
1175 dąs yj cy zaan ym besta hójt; dos ej cy zan ym besta hoüt; to najlepiej widać dzisiaj; 1166
1176 yjwerąn woos a fopperaj ejweron wiöe’s å föperåj wszędzie tylko mistyfikacje 1167
1177 a nibyto, grósstueráj. å nibyto grustüråj. i niby to fanaberie. 1168
1178 Wi s szyffła fjet grąd ym a ek Wi s’śyfła fjet grod yma ek Zaraz jak łódka skręciła za rogiem 1169
1179 ząch a sziłłer Stasiu Danek, *) za’h å śiłer Ståśjü Danek, zobaczyłem nauczyciela Stasia Danka, 1170
1180 haar woo máj bester jugytfrynd, har wiöe måj bester jugytfrynd, był on moim najlepszym przyjacielem z młodości, 1171
1181 a guter mencz, huot ny fyjł zynd. å güter meńć, höt ny fejł zynd. dobry człowiek, nie miał wielu grzechów. 1172
1182 Myt yjm kąm zaj bruder Frana, Myt ejm kom zåj brüder Frana, Z nim przyszedł jego brat Franek 1173
1183 fy Win, myt zer buow cyząma, fu Win, myt zer bow cyzoma, z Wiednia, razem re swoją żoną, 1174
1184 bády wónn dąs zó guty łójt bådy wün dos zu güty łoüt oboje to byli tacy dobrzy ludzie, 1175
1185 dą zyty szwjer fynst no myj hójt. do zyty śwjer fyndst nö mej hoüt. że takich ciężko znajdziesz jeszcze dziś. 1176
1186 Ych zoota dą fyjł ym zy freen Yh ziöet’å do fejł ym zy fren Powiedziałem im, że wielu o nich pyta 1177
1187 an no myjer dy ooma grenn, ån nö mejer dy öema grenn, i jeszcze bardziej biedni płaczą, 1178
1188 ąk dąs ójch ym hymół wyssa, ok do’s oüh ym hymuł wysa, tylko dlatego, że wiedzą, że jesteście w niebie, 1179
1189 fyndas ruu y jém gywyssa. fynda’s rü y jem gywysa. znajdują ukojenie swojego sumienia. 1180
1190 Ych woo myta gyszwyster kynd, Yh wiöe myta gyśwysterkynd, Z ich rodzeństwa dzieckiem byłem 1181
1191 nawan Krystas *) maj łiwsta frynd, nawan Krystas, måj łiwsta frynd, obok Krystów, najbardziej zaprzyjaźniony, 1182
1192 wenn zy au ny wónn hóchgyłjét, wen zy oü ny wün huhgyłjyt, nawet jeśli nie byli wykształceni 1183
1193 wónn zy wi zychs yr wełt gyhjét. wün zy wi zih’s yr wełt gyhjyt. byli jak należy [się w świecie]. 1184
1194 Wir grissten szyjn, zy gińnia wák, Wjyr grista’n śejn, zy gingja wåg, Pozdrowiliśmy się pięknie, oni odeszli, 1185
1195 skąma nocht andry óf jén wák, s’koma nöht andry uf jen wåg, przyszli potem inni ich drogą, 1186
1196 swónn dąs cwyj fonn, ałdy szulfrynd, s’wün dos cwej fiöen, ołdy śülfrynd, to byli dwaj księża, starzy koledzy szkolni, 1187
1197 zy kąma myjch grissa byhend. zy koma mejh grisa byhend. podeszli szybko, by mnie pozdrowić. 1188
1198 Aner woo Fox Juza broda, åner wiöe Fox Jüza Briöeda, Jeden to był Fox-Józek-Broda, 1189
1199 der andry myt fąła łoda, der andry myt foła łöda, drugi z siwymi włosami 1190
1200 woo s sziłłysz frana au Formas, wiöe s’Śiłyś Frana oü Formas, to był Śiłyś-Frana też Formas, 1191
1201 wą ind yr bank nawamer ząs. wo ind yr bank nawa mer zos. co zawsze w ławce obok mnie siedział. 1192
1202 Zy freeta myjch wąs nójés yj, Zy freta mejh wos nojys ej, Spytali mnie, co nowego, 1193
1203 ąb ych no y Italyj byj; op yh nö y Italyj bej, czy jeszcze jestem we Włoszech - 1194
1204 jó du byst fyjł yr wełt gywast, ju dü byst fejł yr wełt gywast, tak, bywałeś wiele w świecie, 1195
1205 wir wónn bygrąwa y ám naast. wjyr wün bygrowa y åm nast. nas pochowano w dziurze. 1196
1206 Hąnn fergassa wąwer gyłjét, Hon fergasa wo wer gyłjyt Zapomnieliśmy, czegośmy się nauczyli, 1197
1207 wossta kaum wą ma yr wełt hjét, wösta koüm, wo må yr wełt hjyt, ledwośmy wiedzieli, co w świecie słychać, 1198
1208 huotta ny kyndyn an ny buow, hota ny kyndyn ån ny bow, nie mieliśmy dzieci ani żony, 1199
1209 ławta szłáchter wja łecter drąw. ławta śłåhter wi å łecter drow. żyliśmy gorzej niż ostatni żołdak. 1200
1210 Łiwy frynd zoot ych, wi iirs wyst, Łiwy frynd ziöet yh, wi jyr’s wyst, Drodzy przyjaciele, rzekłem, jak wiecie 1201
1211 woo ych ber baan, s huot mych gyłyst, wiöe yh byr ban, s’hot mih gyłyst, byłem na kolei, zachciało mi się 1202
1212 y dy wełt gyjn, fyjł nójys zaan, y dy wełt gejn, fejł nojys zan, iść w świat, dużo nowego zobaczyć, 1203
1213 yms szyjny ława woos gyszaan. yms śejny ława wiöe’s gyśan. dla dobrego życia to się stało. 1204
1214 War wyjł ława mu szwjer ata, War wył ława mü śwjer ata, Kto chce żyć, musi ciężko pracować, 1205
1215 záchs tag yr wąch, ana bata zåhs tag yr woh, åna bata sześć dni w tygodniu, i modlić się 1206
1216 kaum a zyjwda, an au wenn błájt, köum å zejwda, ån oü wen błåjt, nieledwie siódmego, i też jeśli staje 1207
1217 an yjem tak yjm fjedąs cajt. ån y jem tag ejm fjy dos cåjt. czasu na to – w jakimkolwiek dniu. 1208
1218 Kulturtrojer hiss yns dy wełt Kultürtrojer his yns dy wełt Kulturträgerami zwał nas świat 1209
1219 an swje au ymzy szłácht bystełłt, ån s’wje oü ym zy śłåht byśtełt, ale też stałoby się źle, 1210
1220 wenn dy baana zółda fała, wen dy bana zułda foła, jakby zabrakło kolei; 1211
1221 gut dąs nimyt kąn wakśtała. güt do’s nimyd kon wågśtała. dobrze że nikt ich nie mógł ukraść. 1212
1222 Yjwer wąsser, yjwer gybjég, Ejwer woser, ejwer gybjyg, Przez wodę, przez góry 1213
1223 trjet dy baan wąwer hąn yjwryk, trjet dy ban wo wer hon ejwerik, wiezie kolej to, czego mamy nadmiar, 1214
1224 bryngt wąwer wełła, wą yns fałt, brengt wo wer weła, wo yns fałt, przywozi to co chcemy, czego nam brak, 1215
1225 cym gryssta noc fjé junk fje ałt. cym grysta nöc fjy jung fjy ołd. z wielkim pożytkiem dla młodych, dla starych. 1216
1226 Wi ym mencza pulsjét a ława, Wi ym meńća pulsjyt å ława, Jak w człowieku pulsuje życie, 1217
1227 kąn ka łand un a baan ława, kon kå łand un å ban ława, [tak] żaden kraj nie może żyć bez kolei, 1218
1228 dąs huot ych szón fyr jónn derkant, dos hot yh śun fur jün derkant, stwierdziłem to już przed laty, 1219
1229 drym gąch mych ganc au y dam stand. dyrym go’h mih ganc oü y dam śtand. dlatego oddałem się cały stanowisku. 1220
1230 Ych kund ny kłoon yjwer maj wął, Yh kund ny kłiöen ejwer maj woł, Nie mogłem narzekać na mój wybór, 1221
1231 hąt s głyk cy zain wós mer gyfółł, hot s’głyk cy zåjn wos mer gyfüł, miałem szczęście być tam, gdzie chciałem, 1222
1232 yt wach au bałd nyjwer missa yt wa’h oü bałd nejwer misa teraz wkrótce będę musiał na tamtą stronę 1223
1233 fjé dy zynda men tál bissa. fjy dy zynda men tål bisa. za grzechy swoją część odpokutować. 1224
1234 Zy gąamer rácht an grissta Zy go mer råht ån grista Przyznali mi rację i pozdrowili 1225
1235 yns ąłły szyjn; cy zoon nista yns oły śejn, cy ziöen nista nasz wszystkich ładnie, nic do powiedzenia 1226
1236 hątwer fjé yt, ana wetter hotwer fjy yt, åna weter nie mieliśmy na teraz, a dalej 1227
1237 fjet s szyffła cyam andyn fetter. fjet s’śyfła cy am andyn feter. płynie łódka do innego wuja. 1228
1238 Swoo dąs der ałdy pośpyjter, *) S’wiöe dos der ołdy Puś-Pejter, To był stary Puś-Pejter, 1229
1239 dar kóst mytmer wełłysz wyjder, dar kuzt myt mer wełiś wejder, który ze mną znów po włosku mówił, 1230
1240 zoot: buon giorno, grisst Wenedyk, ziöet, buon giorno, grist Wenedyk, rzekłem „Buon giorno! Pozdrów Wenecję“, 1231
1241 zootóm dąch no wje dót cyryk. ziöet’um do’h nö wje diöt cyryk. powiedziałem, że jeszcze tam wrócę. 1232
1242 War ámoł jes łand hoot gyzaan, War åmöł jes łand höt gyzan, Kto raz tamten kraj zobaczył, 1233
1243 dan ciits dót hyjn wi cy ám śtaam, dan cit’s diöt hejn wi cy åm śtam, ten ciągnie doń, jak do gwiazdy, 1234
1244 dy wajngoota, dy szyjna śtyt, dy wåjngiöeta, dy śejna śtyt, ogrody winne, piękne miasta, 1235
1245 błower hymół, fałt mer no yt. błöwer hymuł, fałt mer nö yt. błękitne niebo – wciąż jeszcze mi ich brak. 1236
1246 Besser hąchs do wi y Wymysau Beser ho’h’s dö wi y Wymysoü Lepiej tam miałem niż w Wilamowicach 1237
1247 wó ych kąm com tótabyszau, wu yh kom cym tutabyśoü, gdziem dotarł na spektakl śmierci, 1238
1248 wąs dót dy cuńn hąt gyrekt raus, wos diöt dy cung hot gyrekt roüs, co tam języki na wierzch wywalił, 1239
1249 ob kąłw ob mencz myt dam woos aus. op kołw op meńć myt dam wiöe’s oüs. czy cielę czy człowiek – był z nim koniec. 1240
1250 Dy doktyn wónn yn krik gycón, Dy döktyn wün yn krig gycün, Doktorzy pociągnęli na wojnę, 1241
1251 ałdy, kranka, di wónn fylón, ołdy, kranka, di wün felün, starzy, chorzy pozostali sami, 1242
1252 zy śturwa, nimyt kund wyssa zy śtiörwa, nimyd kund wysa umierali, nikt nie wiedział, 1243
1253 war zy jént hąt óm gywyssa. war zy jynt hot ym gywysa. czy ktoś miał ich na sumieniu. 1244
1254 Dót grisst myjch au szyjn fy dyhynd Diöt grist mejh oü śejn fu dyhynd Tam ktoś mnie pozdrawia ładnie z tyłu 1245
1255 dokter Neusser, *) maj jugytfrynd, dökter Neusser, måj jugytfrynd, doktor Neusser, mój przyjaciel z młodości, 1246
1256 krykjer śtudánt, błą ind Poła, krykjer śtüdant, błå ind Pöła, krakowski student, na zawsze został Polakiem, 1247
1257 woja au fjés łant gyśtoła. wiöe’å oü fjys łand gyśtöła. nawet jeśli dla kraju utracon. 1248
1258 Als mencz a grósser Chopinist, Oüz meńć å gruser Chopinist, Jako człowiek wielki szopenista, 1249
1259 als dokter grósser internist, oüz dökter gruser internist, jako lekarz wielki internista, 1250
1260 huott tauzyt s ława gyrytta höt toüzyt s’ława gyryta tysiącom życie uratował 1251
1261 zen tót kunda ny ferhitta. zen tut kund’å ny ferhita. swojej śmierci nie mógł zapobiec. 1252
1262 Dokter Noé **) szryftgyłjéter Dökter Noe śryftgyłjyter Doktor Noé - uczony [w pismach] 1253
1263 grisst, wyjł wyssa, bą nist hjéter grist, wył wysa, bo nist hjyter pozdrawia, chce wiedzieć, bo nic nie słyszał, 1254
1264 fym mjerbąd fy Abbacyja fum mjerbod fu Abbacyja o morskim kurorcie Abacji/Opatiji, 1255
1265 wą haar byszráw ydyhyja. wo har byśråw y dy heja. którą on opisał pod niebiosa. 1256
1266 Jó zotychóm dąs szłáchty dóff Ju ziöet yh’um dos śłåhty diöf Tak rzekłem mu – ta kiepska wioska 1257
1267 kymt ąłły tag ind myjer óff, kymt oły tag ind mejer uf, podnosi się każdego dnia bardziej, 1258
1268 wó wónn szwocy gruwa, hytta, wu wün świöecy grüwa, hyta, gdzie były czarne doły i chaty 1259
1269 śtyjn grossy pałaca yta. śtejn grusy pałaca yta. stoją teraz wielkie pałace. 1260
1270 Záj fader an fyr Sidban s gełt, Zåj fader ån fur Zidban s’giełd, Jego pióro i pieniądze z Kolei Południowej/Südbahn 1261
1271 hąnn bywyjza yr ganca wełt hon bywejza yr ganca wełt pokazały całemu światu, 1262
1272 wi ma fóm śtán no rausszłytt gółd, wi må fum śtån nö roüsłyt gułd, jak się z kamienia wydobywa złoto, 1263
1273 wennsok a hoot, a bójtół wółd. wen’s’ok å höt å boütuł wułd. jeśli tylko się go ma, chce się sakiewkę. 1264
1274 fy wájt grisst yt Mertá Kuczłyk, *) fu wåjt grist yt Merta Küćłik, Z daleka pozdrawia teraz Mertá-Küćłik - 1265
1275 myt fyjł ferstant hątta s gyłyk myt fejł ferśtand hot’å s’gyłyk był bardzo rozsądny i złapał szczęście 1266
1276 bym kóner pakt an hiłds ind fest, bym küner pakt ån hiłd’s ind fest, za kołnierz i trzymał mocno 1267
1277 fjé zaj famil an frynd cym best. fjy zåj famil ån frynd cym best. dla dobra swojej rodziny i krewnych. 1268
1278 A nobler mencz woo gąstłyk zjér, å nobler meńć wiöe gostłik zjyr, Szlachetny człowiek był bardzo gościnny, 1269
1279 macht zen łandsłójt yjwerąn eer; maht zen łandsłoüt ejweron er zawsze swoim ziomkom czynił honor, 1270
1280 an au der tót ent ny záj głyk ån oü der tut ent ny zåj głyk i także śmierć nie zakończyła jego szczęścia 1271
1281 bą łyt a szyjn famil cyryk. bo łyt å śejn famil cyryk. bo zostawił piękną rodzinę po sobie. 1272
1282 Haar kąm nynder an łachtmer cu, Har kom nynder ån łaht mer cü, Podchodzi bliżej i śmieje się do mnie 1273
1283 an freet nocht wenn kymst denn do du? ån fret nöht wen kymst den dö dü? i pyta potem: kiedy ty tu przyjdziesz? 1274
1284 ych zootóm dąs wyt bałd gyszaan yh ziöet’um do’s wyt bałd gyśan Powiedziałem mu, że to się stanie wkrótce, 1275
1285 ok s frájy Połn wyjł ych no zaan. **) ok s’fråjy Pöłn wył yh nö zan. tylko jeszcze chcę ujrzeć wolną Polskę. 1276
1286 An wetter wółda no wyssa ån weter wułda nö wysa I dalej chciał jeszcze wiedzieć, 1277
1287 ąp ych au szón kund bygrissa op yh oü śun kund bygrisa czy jeszcze mógłbym pozdrowić 1278
1288 foter, bruder, dy fyjła frynd foter, brüder, dy fejła frynd ojca, brata, wielu krewnych, 1279
1289 d’ich bygánn dóft bocy yt jént. ***) d’yh bygånn diöft bocy yt jynt. których do teraz dane mi było spotkać gdziekolwiek. 1280
1290 Du wyłłst dą ych s fjetnykje łáat *) Dü wyłst do yh s’fjetnikjy łåd Chcesz, bym to przerażające zmartwienie 1281
1291 ym dy nynsta, der dercyył brát, ym dy nyn(d)sta, der dercył bråt, o najbliższych tobie opowiedział obszernie, 1282
1292 wjesty do óf máj hac toffa wjesty dö uf måj hac tofa dotknąłbyś wtedy mojego serca 1283
1293 kynsty zaan wis yj gytroffa. kynsty zan wi’s ej gytrofa. i mógłbyś opowiedzieć, jak do tego doszło. 1284
1294 Muter, bykannty ym hymół Müter, bykanty ym hymuł Matkę, znajomych w niebie, 1285
1295 frynd ym czyściec trąf ych myjmoł, frynd ym ćyśćjec trof yh mej möł, krewnych w czyśćcu spotkałem wielokroć, 1286
1296 cy zaan men foter ych no horr, cy zan men foter yh nö hiöer, wciąż czekam, by ujrzeć swojego ojca, 1287
1297 an s brycht mer s hac*), dąch yn wynt śtorr. ån s’bryht mer s’hac, do’h yn wynd śtiöer. i wpatrywanie się w wiatr łamie mi serce. 1288
1298 An wi guty ałdy szulfrynd ån wi güty ołdy śülfrynd I jak dobrzy starzy koledzy szkolni 1289
1299 bygrisst wer yns, an s joon dy wynd bygristwer yns, ån s’jiöen dy wynd pozdrowiliśmy się, i wiatry pognały 1290
1300 ynzer szyffła wetter inda, ynzer śyfła weter inda, naszą łódkę wciąż dalej, 1291
1301 boch au men foter dóft fynda. bo’h oü men foter diöft fynda. aż potąd, gdzie mógłbym znaleźć swojego ojca. 1292
1302 An men ooma foter zach yt ån men öema foter za’h yt A mojego biednego ojca ujrzałem teraz 1293
1303 grąd wi a woo tót y zer hyt, grod wi å wiöe tut y zer hyt, gdy właśnie leżał martwy w swojej chacie - 1294
1304 wájt óf s molla, wájt dy cuńn raus, wåjt uf s’miöela, wåjt dy cung roüs, szeroko otwarte usta, język na wierzchu, 1295
1305 byjdys ferbrannt, cy zaan a graus. bejdys ferbrant, cy zan å groüs. oba rozpalone – przerażający widok. 1296
1306 D’oogia fóm szrek ófgyryssa Dy oüga fum śrek ufgyrysa Oczy z przerażenia szeroko rozwarte 1297
1307 fóm zaan łójt myt wink gywyssa fum zan łoüt myt wing gywysa od patrzenia na ludzi bez sumienia, 1298
1308 yjm gaan a byjzy medycyn, ejm gan å bejzy medycin, co mu dali złe lekarstwo, 1299
1309 dy trąppa ym łeffół nájfjén. dy tropa ym łefuł nåjfjyn. wlewając krople na łyżkę. 1300
1310 Zó hąttan dy nokwyn gyzaan Zu hota’n dy nökwyn gyzan Tak zobaczyli go sąsiedzi 1301
1311 Yr troon wia woo ydyham, Yr trön wi’å wiöe y dyham. w skrzyni, jak był w domu. 1302
1312 zó ząwera nocht óm kjéchof zu zawer’å nöht ym kjyhüf tak widzieliśmy go później na cmentarzu, 1303
1313 wi dy troon no wód gymacht óf. wi dy trön nö wiöd gymaht uf. jak skrzynię jeszcze otwarto. 1304
1314 Der dokter woo záj łiwster zóon, Der dökter wiöe zåj łiwster zun, Doktor był jego ulubionym synem, 1305
1315 haar kurjéta fjés erf cym łóon har kürjyt’å fjys erf cym łun leczył go w zamian za spadek 1306
1316 dy sznjéch an jér fryndyn hiłdwacht dy śnjyh ån jyr fryndyn hiłd waht synowa i jej przyjaciółka/krewna czuwały 1307
1317 bym foter y zer tótanacht! bym foter y zer tutanaht! przy ojcu w noc jego śmierci! 1308
1318 Skąm mer ys hoot máj oom ława S’kom mer ys hiöet måj öem ława Przyszło mi do głowy moje nędzne życie 1309
1319 ych musstóms kłoon gók nom starwa, yh müst’um’s kłiöen gük nöm śtarwa, musiałem się na to poskarżyć choćby i po śmierci, 1310
1320 an wółd bájchta máj łąwa yt ån wułd båjhta måj ława yt chciałem teraz wyspowiadać swoje życie, 1311
1321 wąch ny kund zoon yjm bącyyt. wo’h ny kund ziöen ejm bocy yt. [to] czego nie mogłem mu powiedzieć aż do teraz. 1312
1322 Swoo grąd ká wynt, s szyffła błá śtyjn S’wiöe grod kå wynd, s’śyfła błå śtejn Właśnie nie było wiatru, łódka zatrzymała się, 1313
1323 wir kunda au ny foon ferhyjn wjyr kunda oü ny fiöen ferhejn nie mogliśmy też dalej płynąć 1314
1324 an ych ind kam foter gydryt ån yh ind kåm foter gydryt a ja wciąż odwrócony ku mojemu ojcu 1315
1325 hiłd yt fjé myjch, fjé yjn a ryd: hiłd yt fjy mejh, fjy ejn å ryd: wygłosiłem teraz mowę dla siebie, dla niego. 1316
1326 Wich dráj juur hątt, kąma yd hyt Wi’h dråj jür hot, koma y dy hyt Jak miałem trzy lata, przyszli do chaty 1317
1327 toofgest ana brochta au myt Toüfgest åna bröhta oü myt goście chrzcielni i przynieśli ze sobą 1318
1328 gróssy kucha an a klin kynt, grusy küha ån å klin kynd, wielkie ciasta i małe dziecko, 1319
1329 wąs gyfunda hątta dót jént. wos gyfunda hota diöt jynt. co gdzieś tam znaleźli. 1320
1330 Skyndła wółd ych au goo ny zaan S’kyndła wułd yh oü giöe ny zan Tego dziecka wcale nie chciałem widzieć 1321
1331 hąt ąk a kucha go cy gaan, hot ok å küha giöe cy gan, tylko ciasto bardzo lubiłem, 1322
1332 ych hąt dy łójt cy fyjł sekjét, yh hot dy łoüt cy fejł sekjyt, za bardzo naprzykrzałem się tym ludziom, 1323
1333 wód yd szwocy śtów *) expedjét. wiöd y dy świöecy śtuw ekspedjyt. wysłano mnie do czarnej izby. 1324
1334 A zágjer hinn dót óf der want, å zågjer hüng diöt uf der wand Zegar wisiał tam na ścianie, 1325
1335 fjé wąs woo mer no ny bykannt, fjy wos wiöe mer nö ny bykant, po co – jeszcze nie wiedziałem, 1326
1336 an záj ałder perpentykel ån zåj ołder perpentykel a jego stare wahadło 1327
1337 szrá fju-fju y ąłły wynkel. śrå fju-fju y oły wynk. wołało fiu-fiu po wszystkich kątach. 1328
1338 Dy kóminn wónn no wink ym brauch, Dy kümin wün nö wing ym broüh, kominy jeszcze mało były w użyciu, 1329
1339 dy szwócy śtów woo ind fółł rauch, dy świöecy śtuw wiöe ind fuł roüh, czarna izba zawsze pełna była dymu, 1330
1340 s rochjét s yjwła, dy fichta kinn s’riöehjyt s’ejwła, dy fihta kin kadził mały piecyk, łuczywa świerkowe 1331
1341 wą łochta ys Kubas **) mauł mołł dryn. wo łiöehta ys Kübas möł dryn. co się paliły w ‘Kubie’ [uchwyt do głowni]. 1332
1342 Ych fótt mych zjér fyr szwoca śtów wend Yh füt mih zjyr fjyr świöeca wend Bardzo bałem się czarnych ścian 1333
1343 fjém fju-fju an pryłt un a end, fjym fju-fju ån pryłt un å end, tego fiu-fiu i wrzeszczałem bez końca, 1334
1344 s łjéft au szycłyk cy mir dy moot s’łjeft oü śycłik cy mjyr dy miöed przybiegła wartko do mnie służąca, 1335
1345 di mer śtyłnyk ys uur yt zoot: di mer śtyłnik ys ür yt ziöet: która mi cicho w ucho rzekła: 1336
1346 Yms haus fjet der gróssy rower Yms hoüz fjet der grusy riöewer Wokół domu łazi wielki zbój 1337
1347 der Kalabis *) myter trower, der Kalabis myter triöewer, Kalabis z taczką, 1338
1348 wennd ny śtyłł byst kymmta grycht náj, wen’d ny śtył byst, kymt’å gryht nåj, jeśli nie będziesz cicho, zaraz wejdzie 1339
1349 an sztekt dyjch yn gróssa zaak áj. ån śtekt dejh yn grusa zak åj. i właduje cię do wielkiego wora. 1340
1350 Fóm szrek wód ych au grycht ganc śtyłł Fum śrek wiöd yh oü gryht ganc śtył Ze strachu zaraz się też uciszyłem, 1341
1351 ych szłif aj, fergąs ófs gypryłł; yh śłif åj, fergos ufs gyprył; zasnąłem, zapomniałem o wrzasku; 1342
1352 troomt fy ám bruder, ám rower triöem fu åm brüder, åm riöewer śniłem o bracie, o zbóju, 1343
1353 gróssóm kucha óf ár trower. grusum küha uf år triöewer. wielkim cieście i taczce. 1344
1354 Wi ych no woo a kliner buw **) Wi yh nö wiöe å kliner büw Jak jeszcze byłem małym chłopcem, 1345
1355 dą fiłł maj bruder y dy gruw, do fił måj brüder y dy grüw, wtedy mój brat wpadł do rowu, 1346
1356 ych nąm a śtákla rif ym cu, yh nom å śtåkla rif ym cü, wziąłem kijek, zawołałem go: 1347
1357 pak pak a śtakla łiwer Jásiu. pak pak å śtåkla łiwer Jåśü. łap, łap kijek kochany Jasiu! 1348
1358 An haar gyhócht, ych cóga raus, ån har gyhüht, yh cug’å roüs, I on posłuchał, wyciągnąłem go - 1349
1359 woja au nocht nąss wi a maus wiöe’å oü nöht nos wi å moüz był potem mokry jak mysz 1350
1360 gyrytta hątt ychia fótt szón gyryta hot yh’å füt śun uratowawszy miałem już stracha, 1351
1361 hątt ych au fy nimyt án łón. hot yh oü fu nimyd ån łun! od nikogo nie dostałem nagrody! 1352
1362 No a kynt ych szón szpula szpul, *) Nö å kynd yh śun śpüla śpül, Jeszcze jako dziecko nawijałem szpulki, 1353
1363 woch grysser musst wajt y dy szul, wiöe’h gryser müst wåjt y dy śül, [jak] byłem większy musiałem daleko do szkoły, 1354
1364 s mógjés kan owyt kii hitta, s’mügjys kån öwyt ki hita, od rana ku wieczorowi paść krowy, 1355
1365 cy derszpon au no an kjéta. cy derśpiöen oü nö ån kjyta. aby oszczędzić nawet na pasterzu. 1356
1366 Amoł wófa myta wałłyn **) åmöł wüf’å myta wałyn Raz rzucali grudami ziemi 1357
1367 buwa óf dy boom fyr jidyn, büwa uf dy biöem fjyr idyn chłopcy w drzewa Żydówki; 1358
1368 zy kymt raus, dy buwa fłin wák, zy kymt roüs, dy büwa fłin wåg, ona wyszła, chłopcy uciekli, 1359
1369 myjch unszyłłyk pakt zy ben fłákk. mejh unśyłik pakt zy ben fłåk. mnie niewinnego złapała za ciuchy. 1360
1370 Látt mych nawam graba tájchła, ***) Łåt mih nawam graba tåjhła Prowadziła mnie obok stawku Graby, 1361
1371 dóch dy hunsgąss undyn áchła, diöh’h dy hünsgos undyn åhła przez kurzą uliczkę pod dąbkami 1362
1372 cóm ałda sziłłer an tut kłoon, cym ołda śiłer ån tüt kłiöen do starego nauczyciela i skarżyła, 1363
1373 dąch eppółn hą rundergyszłoon. do’h epułn ho rundergyśłiöen. żem jabłka strącał. 1364
1374 Maj wóota an maj protestjén Maj wüta ån måj protestjyn Moich słów i moich protestów 1365
1375 wółd der sziłłer au goo ny hjén, wułd der śiłer oü giöe ny hjyn, nauczyciel nie chciał w ogóle słuchać, 1366
1376 ych wód gyłeet grycht óf án śtul, yh wiöd gyłet gryht uf ån śtül, zaraz mnie położył na krześle 1367
1377 an krigt a szłyg fyr ganca szul. ån krigt å śłyg fjyr ganca śül. i dostałem lanie przed całą szkołą.. 1368
1378 Der sziłłer kąm fóm bygrytnys Der śiłer kom fum bygrytnys Nauczyciel przyszedł z pogrzebu, 1369
1379 wós trynkja underszytłykjés, *) wiöe’s trynkja underśydłikjys gdzie pił rożności, 1370
1380 weił haar hyndrer troon au fyjł zuńn, wåjł har hyndrer trön oü fejł zung jako że za trumną też sporo śpiewał 1371
1381 hątta au nocht a dyrry cuńn. hot’å oü nöht å dyry cung. miał i potem suchy język. 1372
1382 Haar woo zyst grąd ka byjzer hjer, Har wiöe zyst grod kå bejzer hjer, On zresztą wcale nie był zły, 1373
1383 hąt a dekret óf “musterlerer”, hot å dekret uf “müsterlerer”, miał dyplom ”wzorowego nauczyciela”, 1374
1384 ófs juur krigta hundyt gółda **) ufs jür krigt’å hundyt gułda na rok dostawał sto guldenów 1375
1385 an hąt no inda ká szółda. ån hot nö inda kå śułda. i nigdy nie miał żadnych długów. 1376
1386 Woora au a guter sziller, Wiöe’å oü å güter śiłer, Był też dobrym nauczycielem, 1377
1387 hątta fyr kjéch ind no myjer, hot’å fur kjyh ind nö mejer, miał też z kościoła jeszcze więcej, 1378
1388 woo a máster óffer ógyl, wiöe å måster ufer ügl, był mistrzem [gry] na organach, 1379
1389 szyjny śtym kąm fy zer gógyl. śejny śtym kom fu zer gügl. piękny głos wychodził mu z gardła. 1380
1390 Hiwa ą a łid cy zyńnia Hiw’å o å łid cy zyngja Gdy intonował pieśń 1381
1391 grycht głost bałd dą dy szajwa śpryńnia gryht głiöest do dy śåjwa śpryngja zaraz myślałeś, że szyby wypadną 1382
1392 yr kjéch fy fyjłhundyt śtymma yr kjyh fu fejłhundyt śtyma w kościele od wieluset głosów, 1383
1393 di cy God yn hymół szwymma. di cy Göt yn hymuł śwyma. które płynęły ku Bogu do nieba. 1384
1394 Wir kósta ąk wymysojrysz Wjyr kuzta ok wymysiöeryś Mówiliśmy tylko po wilamowsku, 1385
1395 haar łjét yns dójć ana ponysz, har łjyt yns doüć åna pönyś, uczył nas niemieckiego i polskiego, 1386
1396 fyr ganca wełt geografii, fur ganca wełt geografi, geografii całego świata, 1387
1397 fym rachjén dy regeldetri. fum råhjyn dy regeldetri. z rachunków – reguły trzech. 1388
1398 Haar łjét yns sznájda dy fadyn *) Har łjyt yns śnåjda dy fadyn Uczył nas przycinać pióra, 1389
1399 der inkaus błá ind yr bank dryn, der inkoüs błå ind yr bank dryn, atrament był zawsze w ławce, 1390
1400 ynzer szryft woo ind a kunststyk, ynzer śryft wiöe ind å kunstśtyk, nasze pismo było zawsze dziełem sztuki, 1391
1401 óf di ych hójt stółc denk cyryk. uf di yh hoüt śtułc denk cyryk. o którym dziś myślę wstecz z dumą. 1392
1402 Swoo dą fy zó ar szul nochta S’wiöe do fu zu år śül nöhta To z takiej szkoły potem 1393
1403 dy buwa ys cy ycht brochta, dy büwa ys cy yht bröhta, chłopcy do czegoś dochodzili, 1394
1404 słand yj fółł fy dan gyłjéta, s’łand ej fuł fu dan gyłjyta, kraj jest pełen uczonych, 1395
1405 doktyn, sziłłyn, kjéchiawjéta. döktyn, śiłyn, kjyhjawjyta. doktorów, nauczycieli, pasterzy kościoła. 1396
1406 Hójt hett ych au dy szłyg dertroon Hoüt het yh oü dy śłyg dertriöen Dziś też zniósłbym cięgi, 1397
1407 dóft myjch ny cyn lebąka **) joon diöft mejh ny cyn leboka jiöen nie powinien był mnie pędzić do oślej ławki 1398
1408 ząss yr bank bocyt inda fónn zos yr bank bocy yt inda fön siedziałem w ławce aż do teraz zawsze z przodu 1399
1409 zółd błájn yr łecta dóch zen cónn. zułd błåjn yr łecta diöh zen cün. miałem zostać w ostatniej podczas jego gniewu. 1400
1410 Dą dy śtrofa ungyrácht wónn Do dy śtröfa ungyraht wün Jako że kary były niesprawiedliwe 1401
1411 gińn ych nocht cwu wącha ys kónn, *) giń yh nöht cwü woha ys kün, dwa tygodnie później poszedłem w zboże, 1402
1412 ych wółd ka szul myjer ny zaan, yh wułd kå śül mejer ny zan, nie chciałem więcej widzieć szkoły, 1403
1413 s womer cy fyjł unrácht gyszaan. s’wiöe mer cy fejł unråht gyśan. spotkało mnie zbyt wiele niesprawiedliwości. 1404
1414 An s woo dąs nist wą ąk no kąm ån s’wiöe dos nist wo ok nö kom A to było nic, co jeszcze tylko przyszło, 1405
1415 wi der foter nochta drófkąm, wi der foter nöhta druf kom, kiedy na to potem przyszedł ojciec 1406
1416 bunda myjch ófs bet yt gut ą bund’å mejh ufs bet yt güt o przywiązał mnie teraz dobrze do łóżka 1407
1417 an myt ám śtrank jatta ąk rą. ån myt åm śtrang jat’å ok ro. i przepielił mnie powrozem. 1408
1418 Dy muter hąt ąłdyszt fertryjn Dy müter hot ołdyśt fertrejn Dopiero matka przegnała 1409
1419 dyjch foter wich hąłb tot gybłyjn, dejh foter wi’h hołp tot gybłejn, cię ojcze, kiedy byłem półmartwy; 1410
1420 wąchałank wónn gyszmjet dy bójłn, wohałang wün gyśmjet dy boüłn, tygodniami guzy były obolałe 1411
1421 an wąchałank hóttas maj hójłn. ån wohałang hüt’å’s måj hoüłn. I tygodniami słychać było moje wycie. 1412
1422 Fy jer cajt błá ych der lump ąk Fu jer cåjt błå yh der lump ok Od tamtego czasu zostałem gałganem, 1413
1423 gut dąch huot ym nokwer Kibląk **) güt do’h hot ym nökwer Kiblok dobrze, że miałem sąsiada Kibloka 1414
1424 an gszaita guta kamerąt ån gyśåjta, güta kamerot mądrego, dobrego towarzysza, 1415
1425 dar fjé myjch ind guta rąt hąt. dar fjy mejh ind güta rot hot. który miał dla mnie zawsze dobrą radę. 1416
1426 Sława gyfiłł mer nocht wyjder S’ława gyfił mer nöht wejder Życie spodobało mi się potem znowu, 1417
1427 dy hychsta boom wónn cy nyjder, dy hyhsta biöem wün cy nejder, najwyższe drzewa były za niskie, 1418
1428 ych wółd hyjer kam hymół fłin, yh wułd hyhjer kåm hymuł fłin, chciałem wyżej lecieć ku niebu, 1419
1429 dót wó dy klina sztarnła głin. diöt wu dy klina śtarnła głin. tam gdzie małe gwiazdki płoną. 1420
1430 Ych wółd amsa ám fygyła, Yh wułd amsa åm fygjeła, Chciałem przypominać małego ptaszka, 1421
1431 an kóst sowyts myta śtarnła, ån kuzt s’öwyts myta śtarnła, i rozmawiałem wieczorami z gwiazdkami, 1422
1432 ym szłof hótt ych zyńnia, kłeńnyln ym śłöf hüt yh zyngja, kłengln we śnie słyszałem, jak piękni anieli 1423
1433 an myjch rufa szyjny eńnyln. ån mejh rüfa śejny engln. śpiewali, dzwonili, i wołali mnie. 1424
1434 Ych must myt cóm hymół fłigia, Yh müst myt cym hymuł fłigja, Musiałem z nimi lecieć do nieba, 1425
1435 dót wółd ych a śtarnła krigia, diöt wułd yh å śtarnła krigja, tam chciałem dostać gwiazdkę 1426
1436 an wich szón głoot ás cy fańna, ån wi’h śun głiöet ås cy fanga, i gdy myślałem, że jedną złapałem 1427
1437 ząch dą ychs nii wje derłańna. zoh do yh’s ni wje derłanga. zobaczyłem, że nigdy jej nie dosięgnę. 1428
1438 Au a grósser mencz błájt kyndysz, Oü å gruser meńć błåjt kyndyś, Duży człowiek też zostaje dzieckiem, 1429
1439 s głyk yj do, ąk yta fyndysz; s’głyk ej dö, ok yta fyndyś; szczęście jest tu, tylko teraz sprytu! 1430
1440 an host gyfunda nocht daj głyk ån höst gyfunda nöht dåj głyk i znalazłeś potem swe szczęście, 1431
1441 dą zist cy śpyt swoo daj ungłyk. do zist cy śpyt s’wiöe dåj ungłyk. i widzisz, że to był twój pech. 1432
1442 Głost cy hąn án starn fom hymół Głiöest cy hon ån śtarn fum hymuł Wierzysz, że masz gwiazdę z nieba, 1433
1443 an hąst ąk an molkiadrymół, ån höst ok ån mulkjadrymuł, a masz tylko motyla, 1434
1444 idłykjer wynt jota dafon idłikjer wynd jiöet’å derfön każdy wiatr odpędza go, 1435
1445 błájt ąk wenn ny myj fłigia kąn. błåjt ok wen ny mej fłigja kon. zostaje tylko, gdy nie może już latać. 1436
1446 Ym je cajt woo grad justament, Ym je cåjt wiöe grod justament, W tamtym czasie właśnie była 1437
1447 a gróss’komeet óm firmament, å grus komet ym firmament, wielka kometa na firmamencie, 1438
1448 záj cool łocht wja bazóm cóm ńjen, zåj ciöel łiöeht wi’å bazum cym njen, jej ogon świecił się jak miotła do ziemi, 1439
1449 wi wenna wółd dy wełt auskjen. *) wi wen’å wułd dy wełt oüskjen. jak gdyby chciała świat wymieść. 1440
1450 Yn krik gińna dy knácht ófs mjer **) Yn krig gingja dy knåht ufs mjer W wojnę szli młodzieńcy na morze, 1441
1451 wó der wełszy wółd zájn záj hjer, wu der Wełśy wułd zåjn zåj hjer, gdzie Włoch chciał być ich panem, 1442
1452 zy kąma gyszłoon nocht cyryk zy koma gyśłiöen nöht cyryk wrócili później pokonani 1443
1453 wi batłyn, an łąm offan kryk. wi batłyn, ån łom ufan kryk. jak żebracy i chromi na wojnie. 1444
1454 Mir woo ym Zooł cy tif ká łoch, Mjyr wiöe ym Zöł cy tif kå łöh, Nie była mi za głęboka żadna dziura w Sole, 1445
1455 ym Błaner pósz ***) ká nast cy hóch, ym Błaner puś kå nast cy huh, w Lesie Bielańskim żadne gniazdo za wysoko, 1446
1456 kund szyjn fipa óffa fipła kund śejn fipa ufa fipła umiałem pięknie grać na fujarce, 1447
1457 wyspółn, zyńnia szyjny łidła. wyspułn, zyngja śejny łidła. gwizdać, śpiewać ładne piosenki. 1448
1458 Óf der wyjz kannt ych dy błimła, Uf der wejz kant yh dy błimła, Na łące znałem kwiaty, 1449
1459 fóm ráanaboga dy śtrimła, fun rånaböga dy śtrimła, tęczy pasma, 1450
1460 ych hócht s łid fóm hóha ljéchła, *) yh hüht s’łid fum huha ljyhła, słuchałem piosenki skowronka wysoko 1451
1461 an łjét au mochjes fyn bichła, ån łjyt oü miöehjys fun bihła, i uczyłem się też niejednego z książek. 1452
1462 Nocht y dy szuln musst ych óf Krok, Nöht y dy śüln müst yh uf Krök, Później do szkoły musiałem do Krakowa, 1543
1463 myt dráj gółda óffa mond ąk, myt dråj gułda ufa mönd ok, tylko z trzema guldenami na miesiąc, 1454
1464 nawar póter, apółn an brót nawar puter, apułn ån brut prócz masła, jabłek i chleba 1455
1465 musst hunnyn ana łájda nót. müst hungyn åna łåjda nut. musiałem głodować i klepać biedę. 1456
1466 Fjédąs kofsty dy kibłówka ̊̊) Fjy dos koüfsty dy Kibłówka Za to kupiłeś Kiblówkę 1457
1467 ana au dy formasówka; åna oü dy Formasówka; oraz Formasówkę; 1458
1468 by ár wąserzup must ych łjén, by år woserzüp müst yh łjyn, przy wodziance musiałem się uczyć, 1459
1469 s woo fyn cierkia **) myłych ká hjén. s’wiöe fun ćjyrkja myłih kå hjyn. ani słychu o zacierce, mleku. 1460
1470 Myt záchca juur wóf ych szón wák Myt zåhca jür wüf yh śun wåg [W wieku] szesnastu lat odrzuciłem już 1461
1471 dąs batłerbrót, an gińn men wák, dos batłerbrut, ån giń men wåg, chleb żebraczy, i poszedłem swoją drogą, 1462
1472 an weił ych ny wółd wada for ån wåjł yh ny wułd wada fiöer a ponieważ nie chciałem zostać księdzem 1463
1473 woch ydyham a lump a nor. wiöe’h y dyham å lümp å niöer. w domu byłem za drania i matoła. 1464
1474 Wi ych szón nocht óf mem brót woo Wi yh śun nöht uf mem brut wiöe Później, gdy już byłem na własnym chlebie, 1465
1475 kąm a klin kynt ̊̊) an ych musst no kom å klin kynd ån yh müst nö przyszło małe dziecko i musiałem jeszcze 1466
1476 fjé men juńnyn bruder denkja fjy men jyngjyn brüder denkja myśleć o swoim młodszym bracie, 1467
1477 záj brót yr fremda wełt łenkja. zåj brut yr fremda wełt łenkja. by pokierować jego chlebem w obcym świecie. 1468
1478 Braw an wyłłyk wi au woo haar Braw ån wyłik wi oü wiöe har Dziarski i chętny, tak jaki był, 1469
1479 brochtas bałd cy ám konwisaar, *) bröht’å’s bałd cy åm konwisar, zrobili z niego wkrótce komisarza/konwisarza, 1470
1480 dy ełdyn błyjn hjenn y jér hyt dy ełdyn błyn hjen y jyr hyt rodzice zostali panama w swojej chacie, 1471
1481 kunda łjén łon a jungsta yt. kunda łjyn łön å jyngsta yt. mogli teraz posłać najmłodszego na naukę. 1472
1482 An wi nochta śturw dy muter, ån wi nöhta śtiörw dy müter, A jak później umarła matka, 1473
1483 łisswer s mutertáal dir foter, łiswer s’mütertål djyr foter, zostawiliśmy matczyny udział tobie ojcze, 1474
1484 dąra ząst weter śtudjén łoon, do’s’å zost weter śtüdjyn łön, byś dalej pozwolił studiować 1475
1485 den jungsta szón ferwynta zóon. **) dan jyngsta śun ferwynta zun. najmłodszemu, już rozpieszczonemu synowi. 1476
1486 Dy muter śturw un testament Dy müter śtiörw un testament Matka zmarła bez testamentu 1477
1487 an s gyhótter ąłłys cyrhełft; ån s’gyhüt’yr ołys cyrhełwt; a wszystko należało do niej w połowie; 1478
1488 s hąłwy fáld hąt zy mytgybrocht s’hołwy fåld hot zy mytgybröht pół pola była ona wniosła 1479
1489 an mytgybaut, mytgykooft nocht. ån mytgyboüt, mytgykoüft nöht. i później razem rozbudowała, kupowała. 1480
1490 Dyrym hątst du foter ká rácht Dyrym hotst dü foter kå råht Dlatego nie miałeś ojcze prawa 1481
1491 cy fermacha ąłłys ám knácht, cy fermaha ołys åm knåht, zapisać wszystko młodzieńcowi, 1482
1492 an no ám dar fjécyk jónn ån nö åm dar fjycik jün i to jeszcze takiemu, co przez czterdzieści lat 1483
1493 tauzyta hąt dyjch gykost szón. toüzyta hot dejh gyköst śun. tysiące już cię kosztował. 1484
1494 A lumpkjer zóon hąt dáj krankyt å lümpkjer zun hot dåj krankyt Nędzny syn twoją chorobę 1485
1495 ausgynoct ana byrowyt oüsgynöct åna byriöewyt wykorzystał i ograbił 1486
1496 dai zynn di dir gyhółfa hąn, dåj zyn di djyr gyhułfa hon, twoich synów, co ci pomagali, 1487
1497 dąs yjn jungsta kunst śtudjén łon. dos ejn jyngsta kundst śtüdjyn łön. tak byś najmłodszemu dał studiować. 1488
1498 Haar cóg dyjch yn śpytół óf Krok, Har cug dejh yn śpytuł uf Krök, Zaciągnął cię do szpitala w Krakowie, 1489
1499 dót hątta byrátt sztyłnyk ąk diöt hot’å byråt śtyłnik ok tam przygotował po cichu tylko 1490
1500 cy szrajwa łon fy ám notaar cy śråjwa łön fu åm nötar do podpisu przez notariusza 1491
1501 a testament wi ás wółd haar. å testament wi’å’s wułd har. testament, jak on sam chciał. 1492
1502 S gełt wą ych zółd krigia ym tál S’giełd wo yh zułd krigja ym tål Pieniędzy, którem powinien dostać w udziale 1493
1503 woo wájt hyndróm gyrychtsątál, wiöe wåjt hyndrum gyryhtsütal, było o wiele więcej, niż w wyroku sądu, 1494
1504 ych musstan cwyńnia dóchs gyrycht yh müst’ån cwyngja diöhs gyryht musiałem go zmusić przez sąd 1495
1505 yns cy cąła gók myjer ycht. *) yns cy coła gük mejer yht. nam zapłacić choćby nieco więcej. 1496
1506 Swoo krikscájt an ych krigt s gełt ąk S’wiöe krigscåjt ån yh krigt s’giełd ok To był czas wojny i dostałem pieniądze dopiero, 1497
1507 wi dy kron woo wat án byjmąk, °) wi dy krön wiöe wat ån bejmok, gdy korona warta była jednego bejm[ok]a, 1498
1508 maj wiano woo d’ałdy czarnuch *) måj wjano wiöe d’ołdy ćarnüh moim wianem była stara czarnucha [krowa] 1499
1509 fjé myjch śturwzy, dy oomy juch, fjy mejh śtiörw zy, dy öemy jüh, zdechła za mnie, biedna jucha. 1500
1510 Myt dam derszłychja testament Myt dam derśłyhja testament Z podstępem wyłudzonym testamentem 1501
1511 kąma óf Triest goo byhend, kom’å uf Triest giöe byhend, przyjechał do Triestu dość prędko 1502
1512 a hątt ym łand zych cerwóffa, å hot ym łand zih cywüfa, o ziemię się posprzeczał, 1503
1513 ‘h zółd bym Lloyd **) a śtełł fersząffa. h’zułd bym Lioyd å śteł ferśofa. miałem wystarać się o posadę u Lloyda. 1504
1514 Haar woo no ny, wich ferłiss s łand, Har wiöe nö ny, wi’h ferłis s’łand, Nie było go jeszcze, gdy opuszczałem kraj, 1505
1515 drym hątt ych yjn au ny gykant, drym hot yh ejn oü ny gykant, dlatego też nie poznałem go, 1506
1516 a śtełłt zych fuur an ych mussts głoon, å śtełt zih für ån yh müst’s głiöen, przedstawił się i musiałem temu wierzyć, 1507
1517 hąt au s hac wink fjé yjn gyszłoon. hot oü s’hac wing fjy ejn gyśłiöen. serce też słabo dla niego zabiło. 1508
1518 Dąch fóm testament au nist wosst Do’h fum testament oü nist wöst Jako żem o testamencie nie wiedział 1509
1519 woamer jo a łiwer gąst; wiöe’å mer ju å łiwer gost; był mi on wszak drogim gościem; 1510
1520 ych łif fjé yjn rym ym a śtełł yh łif fjy ejn rym ym å śteł nabiegałem się dla niego za posadą, 1511
1521 wó haar wat woo ány yr hełł wo har wat wiöe åny yr heł której był wart, ale w piekle. 1512
1522 Haar horrt ny ąk fuo ár szjéc noch Har hiöert ny ok fü år śjyc nöh On nie czekał, tylko podążył za spódniczką [fartuchem] 1513
1523 an fiłł dót wó y a tif łoch, ån fił diöt wo y å tif łöh i wpadł tam gdzieś w głęboką dziurę 1514
1524 kund fy dót myjny rauskrichja, kund fu diöt mej ny roüskrihja, nie mógł stamtąd się już wydostać, 1515
1525 ymzyst błá maj rufa, zichja. ymzyst błå måj rüfa, zihja. nadaremne były moje wołania, poszukiwania. 1516
1526 Lloyds dokterśtełł woo fjé yjn fráj, Lloyds dökterśteł wiöe fjy ejn fråj, [u] Lloyda posada lekarza była wolna dla niego, 1517
1527 a kund derszpoon ym juur śtełłn dráj, å kund derśpiöen ym jür śtełn dråj, mógłby zaoszczędzić w rok [na] trzy takie gospodarstwa, 1518
1528 wi du foter yjm ferszryjwa wi dü foter ejm ferśrejwa jak ty ojcze mu zapisałeś, 1519
1529 óf di haar zych yt ferwyjwa. uf di har zih yt ferwejwa. na które się teraz ożenił. 1520
1530 Máj telegram kund ny fynda Måj telegram kund ny fynda Mój telegram nie mógł znaleźć 1521
1531 yjn ydyham, ny ben frynda, ejn y dy ham, ny ben frynda, go w domu, ani u krewnych/przyjaciół, 1522
1532 haar łiss zaj doktorat heńnia, har łis zåj doktorat hengja, zawiesił swój doktorat 1523
1533 an łjét dót dy Rusinn s’śpryńnia. *) ån łjyt diöt dy Rusin s’śpryngja. i uczył tam Rusinów skakania. 1524
1534 Hunryk ana ferszółda ganc, Hungerik åna ferśułda ganc, Cały głodny i zadłużony 1525
1535 kąma yn ham óf dy wakanc, kom’å yn ham uf dy wakanc, przyjechał do domu na wakacje, 1526
1536 dót horrta ófs fotyś śtarwa diöt hiöert’å uf s’fotyś śtarwa tam czekał na śmierć ojca 1527
1537 myt kyndyn ana cwu bąwa. **) myt kyndyn åna cwü bowa. z dziećmi i dwiema kobietami. 1528
1538 Zaj bąw di yj gywast je moot Zåj bow di ej gywast je miöed Jego żona, co była kiedyś służącą, 1529
1539 wą óf yjn, zaj śtełł macht dy joot, wo uf ejn, zåj śteł maht dy jiöet, była za nim, na jego gospodarstwo polowanie 1530
1540 fyn Rusinn bocy Wymysau, fun Rusin bocy Wymysoü, od Rusinów aż do Wilamowic, 1531
1541 swoo fjé ąłły ychtszyjnys au! s’wiöe fjy oły yht śejnys oü! dla wszystkich było to też coś pięknego! 1532
1542 Zyj hąt yjn fy zer śtełł *) ferjot Zej hot ejn fu zer śteł ferjiöet Przegoniła go z jego gospodarstwa, 1533
1543 an au szyjn yjwerąn ferkłot; ån oü śejn ejweron ferkłiöet; i też nieźle wszędzie oskarżyła; 1534
1544 dyjch wółds grycht cóm dziada macha, dejh wułd’s gryht cym dźjada maha, ciebie chciała od razu zrobić dziadkiem, 1535
1545 sgą do fyjł fjed’łójt cym łacha. s’go dö fejł fjy’d łoüt cym łaha to dało ludziom wiele do śmiechu. 1536
1546 Wółst fóm zóon au myj nist ny hjén, Wułdst fum zun oü mej nist ny hjyn, Nie chciałeś więcej nic słyszeć o synu, 1537
1547 głost s testament ny kynna rjén, głiöest s’testament ny kyna rjyn, wierzyłeś, że testamentu nie można ruszyć, 1538
1548 bo s hąts jó a notar gymacht, bo s’hot’s ju å nötar gymaht, bo wszak zrobił go notariusz, 1539
1549 głoost ny hąn dróf myjer s macht. głiöest ny hon druf mejer s’maht. myślałeś, że nie masz już takiej mocy. 1540
1550 Fy mem huńner an Jaśkias **) aat, Fjy mem hunger ån Jåśkjas at, Z mojego głodu i pracy Jaśka 1541
1551 hoot yt dy śtełł an hoha wat, höt yt dy śteł ån huha wat, gospodarstwo ma teraz wysoką wartość 1542
1552 an cugyłaufa płenta hójt ån cügyłoüfa płenta hoüt i przybyłe spódnice dziś 1543
1553 macha zych gróss y dem gybájd. maha zih grus y dem gyboüd. panoszą się wielce w budynku. 1544
1554 Łiwer foter wenn du au woost Łiwer foter, wen dü oü wiöest Drogi ojcze, gdybyś też był 1545
1555 a guter mencz, wos szłácht dąs zoost, å güter meńć, wos śłåht dos ziöest dobrym człowiekiem, to było złe, że powiedziałeś 1546
1556 dą ych grąd a grósser lump byj do yh grod å gruser lümp bej że jestem wielkim gałganem 1547
1557 an myjch ind ząst ąk fydyhyj. ån mejh ind zohst ok fu dy hej. i na mnie zawsze patrzyłeś z góry. 1548
1558 Swoo ny ámoł wą ych mer troom S’wiöe ny åmöł wo yh mer triöem To nie raz sobie marzyłem, 1549
1559 fyrym yj maj foter ny oom, fyrym ej måj foter ny öem, dlaczego mój ojciec nie był biedny 1550
1560 ych hett s głyk yjn auscyhałda yh het s’głyk ejn oüscyhałda miałbym szczęście utrzymywać go 1551
1561 an zajn zaj śtyc y zem ałda. ån zåjn zåj śtyc y zem ołda. i być jego wsparciem na starość. 1552
1562 Ych hett gaan maj hąłb ława hyjn *) Yh het gan måj hołp ława hejn Oddałbym połowę swego życia, 1553
1563 wenn du mytmer wjest ind gybłyjn, wen dü myt mer wjest ind gybłejn, gdybyś został ze mną na zawsze, 1554
1564 wenn ych dyjch hett kynt łacha hjén, wen yh dejh het kynd łaha hjyn, gdybym mógł słyszeć, jak się śmiejesz, 1555
1565 ana myt dir au diszkurjén. åna myt djyr oü dyśkürjyn. i z tobą też dyskutować. 1556
1566 Du kóst łiwer myt dem kjéta, Dü kuzt łiwer myt dem kjyta, Chętniej rozmawiałeś z pasterzami, 1557
1567 wi myt zó ám dółłgyłjéta wi myt zu åm dułgyłjyta nić z takim głupiomądrym 1558
1568 ych kunder au nii ychta zoon, yh kund der oü ni yhta ziöen, ja też nie mogłem ci nigdy nic powiedzieć, 1559
1569 bą dy wółstmer au nist ny głóon. bo dy wułdst mer oü nist ny głiöen. bo nie chciałeś też mi w nic wierzyć. 1560
1570 Ych woo inda der lump gybłyjn, Yh wiöe inda der lümp gybłejn, Na zawsze zostałem gałganem, 1561
1571 zó hąttamych andry byszryjn, zu hota mih andry byśrejn, tak mnie i inni okrzyczeli, 1562
1572 s woo dąs a dank grąd fy zyta, s’wiöe dos å dank grod fu zyta, to było podziękowanie od tych właśnie, 1563
1573 di ych ym ława must ryta. di yh ym ława müst ryta. których w życiu ratować musiałem. 1564
1574 Ámoł dą dyjch freest akurat, åmöł do dejh frest akurat, Raz, by cię akuratnie ucieszyć, 1565
1575 kąm ych yn ham yr gróss parad, kom yh yn ham yr grus parad, wróciłem do domu wielce wystrojony, 1566
1576 zoost dąch ny hą án gróssa bauch, ziöest do’h ny ho ån grusa boüh, powiedziałeś, że nie mam dużego brzucha, 1567
1577 yj maj brota ąk zjér fyjł rauch. ej maj bröta ok zjyr fejł roüh. i z mojej pieczeni tylko sporo dymu/wiele hałasu o nic. 1568
1578 Du wyst mer no łoon a śtyjwła Dü wyst mer nö łön å śtejwła Wynajmiesz mi jednak izdebkę, 1569
1579 dą ych kąn no fy dem yjwła *) do yh kon fjy dem ejwła tak bym mógł używać piecyka, 1570
1580 apółn ana pylyk assa, apułn åna pylyk asa jeść jabłka i polewkę [na serwatce], 1571
1581 wyst óf myjch au ny fergassa. wyst uf mejh oü ny fergasa. więc o mnie też nie zapomnisz. 1572
1582 Frajłych hettest s’wót gyhałda Fråłih hetest s’wüt gyhałda Oczywiście gdybyś słowa dotrzymał 1573
1583 hett yr krigscajt ych dy ałda het yr krigscåjt yh dy ołda w czasie wojny starych kości 1574
1584 knocha ny yr wełt rymgyfót,**) knoha ny yr wełt rymgyfüt, nie obwoziłbym po świecie, 1575
1585 wje ny yr fremd, ąk y mem óot. wje ny yr fremd, ok y mem üt. nie byłbym na obczyźnie, tylko na swoim miejscu. 1576
1586 Daj pauerśtółc, jer zjér dółłer Dåj poüer śtułc, jer zjyr dułer Twoja chłopska duma, bardzo głupia 1577
1587 ferłacht ąk maj gyłdra kóner*) ferłaht ok måj gyłdra kuner wyśmiewała tylko mój złoty kołnierz [wyszywany złotem] 1578
1588 s woo by dir nimyt ny a hjer s’wiöe by djyr nimyd ny å hjer dla ciebie nikt nie był panem, 1579
1589 dar ny hąt a śtełł a numer. dar ny hot å śteł å numer. kto nie miał pozycji ani numeru. 1580
1590 Dóch maj hoot , myr beamta at, Diöh måj hiöet, mjyr byamta at, Przez moją głowę, moich urzędników pracę, 1581
1591 gińn der handół, miljarda wat, giń der handuł, miljarda wat, odbywał się handel wart miliardy 1582
1592 fy mir yd’wełt gyszokta wánn fjy mjyr y’d wełt gyśökta wån przeze mnie w świat wysyłane wagony 1583
1593 kunst au no y Zawysz bygánn. kundst oü nö y Zawyś bygånn. mogłeś też jeszcze w Jawiszowicach spotkać. 1584
1594 Wóch yr wełt au gut ągyzaan Wiöe’h yr wełt oü güt ogyzan Byłem w świecie też dobrze oceniany, 1585
1595 wółst du foter myjch doch ny zaan, wułdst dü foter mejh döh ny zan, jednak nie chciałeś mnie ojcze widzieć, 1586
1596 wich fy tauzyt kilometer wi’h fu toüzyt kilometer gdy ja zza tysiąca kilometrów 1587
1597 kąm cy dir, łisst mych ny wetter. kom cy djyr, łist mih ny weter. przyjechałem do ciebie, nie wpuściłeś mnie. 1588
1598 Kund dyjch ny zaan, błást ym śtyjwła, Kund dejh ny zan, błåst ym śtejwła, Nie mogłem cię zobaczyć, zostałeś w izdebce, 1589
1599 ferszłąssa fym ałda Góndła, ferśłosa fum ołda Gondła zamknięty przez starą/starego Gondłę 1590
1600 Frynd Samlicki**) myt zer tąchter Frynd Samlicki myt zer tohter Przyjaciel Samlicki ze swoją córką 1591
1601 głoota kaum jén auga foter! głiöeta koüm jyn oüga foter! nie mogli uwierzyć swoim oczom ojcze! 1592
1602 Fjedąs der jungsty, der dokter Fjy dos der jyngsty, der dökter Za to najmłodszy, doktor 1593
1603 macht wąra ąk wółd ind myter, maht wo’å ok wułd ind myter, robił co tylko chciał z tobą, 1594
1604 wóf wák zen ponysza nąma wüf wåg zen pönyśa noma porzucił swoje polskie nazwisko 1595
1605 wód rusysz Mójmir bynąma. wiöd rüsyś Mojmir bynoma. nazwał się po rosyjsku Mojmir. 1596
1606 Haar zooter s’yj dąs fjé záj at Har ziöet’er s’ej dos fjy zåj at Mówił ci, że to dla [z powodu] pracy 1597
1607 ąk a szlachcica predikat, *) ok å ślahćica predikat, tylko tytuł szlachecki, 1598
1608 du głosts an dąd yjn rauscyjoon, dü głiöst’s ån do’d ejn roüscyjiöen, uwierzyłeś w to i zamiast go wypędzić 1599
1609 hąst yjm au no dy śtełł gyłon. host ejm oü nö dy śteł gyłön. zostawiłeś mu jeszcze gospodarstwo. 1600
1610 Ych zooter amoł fy fyjł jónn, Yh ziöet der åmöł fu fejł jün, Powiedziałem ci raz przed wielu laty, 1601
1611 dąwer ąłły szón óm brót wónn, do wer oły śun ym brut wün, kiedyśmy wszyscy już byli bez chleba, 1602
1612 ząst dych hitta fym testament, zost dih hita fjym testament, powinieneś wystrzegać się testamentu, 1603
1613 bądąs nymmt ind a szłáchtys end. bo dos nymt ind å śłåhtys end. bo to zawsze przybiera zły koniec. 1604
1614 Wir cwyj ełdyn bridyn fjé yjn Wjyr cwej ełdyn bridyn fjy ejn My dwaj starsi bracia dla niego 1605
1615 hątta szón gaan s mutertál hyjn, hota śun gan s’mütertål hejn, oddaliśmy już matczyny udział 1606
1616 an gyhuńnyt an au gyatt, ån gyhungyt ån oü gyat, głodowaliśmy i pracowaliśmy też 1607
1617 fjé dan dokter, dar nist woo wat. fjy dan dökter, dar nist wiöe wat. dla tego doktora, co nic nie był wart. 1608
1618 S Gondła dąs dint funfcyk juur s haus, S’Gondła dos dint funfcik jür s’hoüs, Gondła, co pięćdziesiąt lat służył(a) domowi 1609
1619 gą myt zem ruot yns a garaus, go myt zem röt yns å garaüs, dobił(a) nas swoją radą: 1610
1620 du must dy śtełł ym jungsta łon, dü müst dy śteł ym jyngsta łön, musisz gospodarstwo zostawić najmłodszemu, 1611
1621 bą dan hątt yjs jó ófgycóon. bo dan hot ejs ju ufgycün. bo tak wszak zostaliśmy wychowani. 1612
1622 Freiłych hątta au yjs cóm łóon Fråłih hot’å oü ejs cym łun Oczywiście on nas w zamian 1613
1623 byrowyt an rausgyjoot szón, byriöewyt ån roüsgyjiöet śun, obrabował i wygnał, owszem, 1614
1624 wis byn nokwyn śpektakyl macht wi’s byn nökwyn śpektakl maht jak to narobiło rwetesu u sąsiadów 1615
1625 fótta zych, nąms cyryk byr nacht. füt’å zih, nom’s cyryk byr naht. wystraszył się i nocą zabrał nas z powrotem. 1616
1626 Wegiam testament hątst ka ruu, Wegjam testament hotst kå rü Z powodu testamentu nie miałeś spokoju 1617
1627 myjch cy zaan ká gywyssa du, mejh cy zan kå gywysa dü, ani sumienia, by mnie zobaczyć; 1618
1628 ych wosst fy nist, stąt mer zjer bang yh wöst fu nist, s’tot mer zjyr bang o niczym nie wiedziałem, to mnie bardzo wystraszyło 1619
1629 wosst au goo ny, zach dyjch no łang. wöst oü giöe ny, za’h dejh ny łong. nie wiedziałem też zupełnie, czy zobaczę cię niedługo. 1620
1630 Cwe juur śpyter an fjé dem tót Cwe jür śpyter ån fjy dem tut Dwa lata później - a przed twoją śmiercią 1621
1631 drajmonda, trąf a Mójmir dót, dråj mönda, trof’å Mojmir diöt, trzy miesiące - spotkałem tam Mojmira, 1622
1632 bowys, byryssa bąw kyndyn, biöewys, byrysa bow kyndyn, boso, obdarta żona, dzieci, 1623
1633 kund grąd maj kuma ny hyndyn. kund grod måj kuma ny hyndyn. nie mógł powstrzymać mnie od przyjścia. 1624
1634 Dąch fom testament hótt kóza Do’h fum testament hüt kuza Jako że słyszałem, jak mówiono o testamencie, 1625
1635 brocht ych dyjch au nocht cym kóza, bröht yh dejh oü nöht cym kuza, doprowadziłem cię potem do mówienia, 1626
1636 du zoost dą szón fy dreca juur dü ziöest do śun fjy dreca jür powiedziałeś, że już przed trzynastu laty 1627
1637 hąst ás gymacht, wis au woo wuur. hotst ås gymaht, wi’s oü wiöe wür. sporządziłeś taki, co też było prawdą. 1628
1638 Yt ferstind ych, wenn zy dót wónn Yt ferśtind yh, wen zy diöt wün Teraz zrozumiałem - kiedy oni tam byli 1629
1639 an ychy kąm, zer bąw jén cónn, ån yhy kom, zer bow jen cün, a ja przyszedłem - gniew jego żony; 1630