Ap kazeņom; Baśnie 2 (239-242)

Type: bajka

Comment: Ulanowska 1895

Access: public

Phrases

Orthographic	Translettering	Translation (PL)	Translation (EN)
2. Ap kazienom.	2. Ap kazeņom	2. O kózkach.	2. The goats
Bieja dziejwojuszi wiećś ar wiaci –	Beja dzeivuojuši vecs ar veci –	Był staruszek ze staruszką,	Once upon the time there was an old couple
tiej wiacia iz-goja ora nakti, miejztu –	tei vece izguoja uorā naktī, meiztu –	ta staruszka wyszła na pole w nocy, s….. –	One night the old woman went outside to pee.
i muszeń ji saza-najdawojuszi bieja, pa tam, ka wiećś pa-jemia i ajz-miata durs piec wiaciś.	i mušeņ jī sazanaidavuojuši beja, pa tam, ka vecs pajēme i aizmete durs piec vecis.	widać byli pogniewali się ze sobą, bo staruszek wziął i zaryglował drzwi po wyjściu staruszki.	Apparently they had quarrelled, for the old man locked the door behind the old woman.
Kaj wiećś ajzmiatia nu wyds pusis durs, to wiacia, da-gojuszi, ajz-miata nu ors pusis –	Kai vecs aizmete nu vyds pusis durs, to vece, daguojuši [daguojusi], aizmete nu uors pusis –	Staruszek zahaczył ze środka drzwi, a staruszka przyszedłszy, zahaczyła je z zewnętrznej strony,	While the old man closed the door from the inside, the old woman on her return locked it from the outside.
jej na war tikt wydâ, a jam na war iz-it ora, tam wieciejszam.	jei [jai?] navar tikt vydā, a jam navar izīt uorā, tam veceišam.	i takim sposobem staruszka nie może dostać się do środka, a dziadziuś nie może wyjść na pole.	She couldn't get in, but neither could he get out, the old man.
A wiacia nu goja sieŭ pacielu i jej it, it, i-it mieżâ –	A vece nūguoja sev paceļu i jei īt, īt, īīt mežā –	Poszła więc sobie babka, idzie, idzie, wchodzi do lasu,	And the old woman went away. She walked and walked, she entered the wood.
wieras, ka ustobienia stoŭ mieżâ wydâ –	verās, ka ustobeņa stuov meža vydā –	widzi, że wśród lasu stoi chatka,	She saw a little hut standing in midst of the wood.
i-it jej tymâ ustobieniâ i wieras, ka jej pi-diersta ira, pyłna spyru.	īīt jei tymā ustobeņā i verās, ka jei pīdiersta ira, pylna spyru.	wchodzi do tej chatki i widzi, że jest zasr…, pełna bobków kozich.	She went inside this little hut and saw that it was full of excrement, full of goat droppings.
Jej pa-jem, iz-słaŭka tiejru, –	Jei pajem [pajam], izslauka teiru, –	Wzięła babka miotłę, wymiotła czysto,	She took and swept the room clean,
pa-jem iz-kurinoj ciepli i pi-woriej jej aśt i posza pa-ad jej –	pajem izkurinoj cepli i pīvuorej jei ast i poša paād jei –	zapaliła w piecu, ugotowała jedzenie, pojadła, –	lit the oven and cooked something to eat, and ate a bit herself.
piec tô, pa-liń zam ciepla i gul...	piec tuo, palīņ zam cepļa i guļ...	potem wlazła pod piec i zasnęła.	Afterwards she climbed under the oven and lay there.
Taj at-it kazieniś i briejniś, ka cik syłta ju [!] ustobienia i cik tiejra i putra saworiejta stoŭ cieplâ.	Tai atīt kazenis i breinīs, ka cik sylta jū ustobeņa i cik teira i putra savuoreita stouv cepļā.	Przychodzą kózki i dziwią się, że tak ciepło w ich chatce i tak czysto i kasza ugotowana stoi w piecu.	The goats came back and wondered why their hut was so warm and so clean and why gruel stood ready on the oven.
Sôk runot', ka wajaga da-likt' oziejti ar czetris aćś, łaj pilnawoj kas cik łabi dora jom, tom kazieniom, a cikom winis runoj, jej wysu iz-dzierd', tiej wiacia zam ciepla...	Suok runuot, ka vajaga dalikt uozeiti ar četris acs, lai pilnavoj kas cik labi dora jom, tom kazeņom, a cikom vinis runuoj, jei vysu izdzierd, tei vece zam cepļa...	Mówią, że trzeba będzie zostawić koziołka z czterema oczami, żeby zobaczył kto im tak dobrze wszystko porobił, a podczas kiedy to mówią, babka pod piecem słyszy to wszystko.	They started saying that they should let the billy goat with the four eyes watch who was doing this good deed to them, the goats. While they were talking the old woman under the oven overheard everything.
Iz utris dînys, kazieniś da-lik oziejti ar czetris aćś, łaj pilnawoj i ajz-skriń paciełu.	Iz ūtris dīnys, kazenis dalīk uozeiti ar četris acs, lai pilnavoj i aizskrīņ [aizskrīn] paceļu.	Nazajutrz kózki zostawiają koziołka z czterema oczami, żeby pilnował, a same wybiegają.	The next day the goats let the billy goat with the four eyes stay at home to watch and they darted away.
Jej tiŭleń, guładama zam ciepla, tiej wiacia, soka taj:	Jei tiuleņ, gulādama zam cepļa, tei vece, soka tai:	A ta babka, leżąc pod piecem, mówi tak:	At once the old woman, still lying under the oven, spoke these words:
"Midź, oziejti, winu aćtieniu, – midź utru aćtieniu, midź treszu, – midź i caturtu!" –	“Mīdz, uozeiti, vīnu acteņu, – midz ūtru acteņu, mīdz trešu, – mīdz caturtu!” –	„ Śpij koziołku na jedno oczko, śpij na drugie oczko, śpij na trzecie, – śpij i na czwarte!”	"Little billy goat, close one eye, close another eye, close the third, close the fourth!"
Ajz-midz jis winu, i utru i treszu, i caturtu...	Aizmīdz jis vīnu, i ūtru i trešu, i caturtu...	Zasypia koziołek na jedno i drugie, i trzecie i czwarte….	He closed one eye, another, the third, the fourth…
Tułajk, iz-liń jej nu to paciepliś, iz-kurinoj ciepli, iz-słaŭka ustobieniu, iz-woriej aśt', –	Tūlaik, izlīņ [izlīn] jei nu tuo paceplis, izkurinoj cepli, izslauka ustobeņu, izvuorej āst, –	Wtedy, wyłazi babka z pod pieca, rozpala ogień, zamiata izbę, gotuje jedzenie,	Now she climbed from under the oven, lit the oven, swept the floor, cooked something to eat.
piec tô, pa-liń zam ciepla i gul...	piec tuo, palīņ [palīn] zam cepļa i guļ...	potem włazi pod piec i śpi.	Afterwards she climbed under the oven and lay there.
At-skriń kazieniś iz ustobieniu i wajcoj: "Nu, nu-pilnawoji, oziejti?"	Atskrīņ kazenis iz ustobeņu i vaicoj: “Nu, nūpilnavuoji, uozeiti?”	Przybiegają kózki do chatki i pytają: No, dopilnowałeś, koziołku?”	The goats came running home and asked: "Well, did you watch, little billy goat?"
Jis soka: "Na, ajz-mygu!" –	Jis soka: “Nā, aizmygu!” –	On mówi: „Nie, zasnąłem!” –	He said: "No, I fell asleep!"
Jam tu ozejti i nusyt tos kozys, iz-nas iz ustobys i pakar tu oziejti.	Jam tū uozeiti i nūsyt tuos kozys, iznas iz ustobys i pakar tū uozeiti.	Biorą kózki tego koziołka, zabijają, wynoszą na strych i wieszają go tam.	The goats took the billy goat and killed him, carried him outside and hung him up.
Iz utris dinys, lik jaŭ ar picis aćtieniś oziejti pilnawotu, a ka jos bieja nu-skriejuszi pacielu, sôk jej taj runot', guładama zam ciepla, tiej wiacia jaŭ:	Iz ūtris dīnys, līk jau ar pīcis actenis uozeiti pilnavuotu, a ka juos beja nūskrējuši paceļu, suok jei tai runuot, gulādama zam cepļa, tei vece jau:	Nazajutrz zostawiają do pilnowania koziołka z pięcioma oczkami, a po ich wyjściu, babka, leżąc pod piecem, zaczyna znowu tak mówić:	The next day they left the billy goat with five eyes at home to keep watch. When they had darted away, the old woman started to speak, lying under the oven:
Midź oziejt', winu aćtieniu, midź utru, – midź treszu, – midź i caturtu", –	“Mīdz uozeit, vīnu acteņu, mīdz ūtru, – mīdz trešu, – mīdz i caturtu”, –	„ Śpij koziołku na jedno oczko, śpij na drugie, śpij na trzecie, śpij i na czwarte,” –	"Little billy goat, close one eye, close another eye, close the third, close the fourth!"
a piktu ajzmiersa, a moźe jej i na-zynoa [!] ka picys aćś bieja –	a pīktu aizmiersa, a može jei i nazynoa, ka pīcys acs beja –	a o piątem zapomniała, a może ona i nie wiedziała, że pięć oczu było, –	But she forgot the fifth eye, or maybe she didn't know that he had five eyes - .
nu i tiej pikta palik wala.	nu i tei pīkta palīk vaļā.	no, i to piąte zostało otwarte.	And so the fifth eye stayed open.
Iz-liń jej nu tos paciepliś, iz-słaŭka ustobieniu, ciepli iz-kurinoja, bizys putrys pi-woriaja, pi-adia posza i pa-lajda zam ciepla, gul jaŭ!	Izlīņ jei nu tuos paceplis, izslauka ustobeņu, cepli izkurinuoja, bīzys putrys pīvuorēja, pīāde poša i palaida zam cepļa, guļ jau!	Wylazła babka z pod pieca, zamiotła izdebkę, – w piecu zapaliła, kaszy gęstej ugotowała, pojadła sama i wlazła pod piec, leży.	She climbed out from under the oven, swept the hut, lit the oven, cooked mash, ate some of it herself and crept under the oven and lay there.
Atskriń kazieniś, wajcoj iz oziejti: "Woj tu nu-pilnowoji, oziejti?" –	Atskrīn kazenis, vaicoj iz uozeiti: “Voi tu nūpilnovuoji, uozeiti?” –	Przybiegają kózki, pytają się koziołka: „Czyś dopilnował koziołku?” –	The goats came running and asked the billy goat: "Did you keep watch, little billy goat?"
"Nu-pilnawoju, kazieniś!" –	“Nūpilnavuoju, kazenis!” –	„ Dopilnowałem kózeczki!” –	"I did, dear goats!"
"Nu, kas ta myŭsim taj łabi darieja?" –	“Nu, kas ta myusim tai labi darēja?” –	„No, któż tu nam tak dobrze sprzątał?” –	"So who is doing these good deeds to us?"
"Tajda wiaciejtia, jej zam ciepla gul!"	“Taida veceite, jei zam cepļa guļ!”	„Jakaś staruszka, która pod piecem lezy.” –	"It's an old woman, she lies under the oven!"
Dait jos pi ciepla i soka taj:	Daīt juos pi cepļa i soka tai:	Idą kózki do pieca i mówią tak :	They approached the oven and spoke thus:
"Wiaciejt', liń ora! naza-biejst tu! mies tiewa na-iz-tiksim! ..	“Veceit, līņ uorā! nazabeist tu! mes teva naiztiksim [naaiztiksim]!	„ Babko wyłaź! nie bój się! my ci nic złego nie zrobimy! Tyś nam tak dobrze gospodarzyła!”	"Dear old woman, come out! Don't be afraid! We won't harm you!
itaj tu łabi darieji myŭsim!" –	itai tu labi dareji myusim!” –	Tyś nam tak dobrze gospodarzyła!”	You did us so well!"
Jej iz-lejda ora nu paciepliś, a jos prosa, tos kazieniś:	Jei izleida uorā nu paceplis, a juos prosa, tuos kazenis:	Babka wylazła z pod pieca, a one proszą tak, te kózki :	She climbed from under the oven and the goats asked her:
"Wiacejt, dziewoj tu wysod ar myŭsim, mies tiewi głobosim i putris tieŭ byŭś gona aśt; dziejwoj, wiaciejt!"	“Veceit, dzievoj tu vysod ar myusim, mes tevi globuosim i putris tev byus gona āst; dzeivoj, veceit!”	„Babko, żyj ty zawsze z nami, my ciebie będziemy szanować, kaszy będziesz miała dosyć, żyj babko!”	"Dear old woman, stay with us for ever, we'll take care of you and you'll have gruel enough to eat. Stay with us, dear old woman!"
Jej soka: "Mań ir, kazieniś, wieciejts, wacs ciszi, – mań wajag iz ju nu-it!" –	Jei soka: “Maņ ir, kazenis, veceits, vacs cīši, – maņ vajag iz jū nūīt!” –	Ona mówi: „Moje kózeczki, mam ja bardzo starego dziadka, mnie trzeba do niego pójść”. –	She replied: "Dear goats, I have an old man, he is quite old – I have to go to him!"
"To tu wiaciejt nu-ej i at'-ej at-pakal, –	“To tu veceit nūej i atej atpakaļ, –	„To ty, babko, idź i przyjdź nazad, –	"Then go, dear, and come back!
a ka jis na môk saŭt', toŭs wieciejts, to ju tia at-wiad, łaj jis tia-pat' dziejwoj, –	a ka jis namuok saut, tovs veceits, to jū te atved, lai jis tepat dzeivoj, –	a jeżeli on nie umie strzelać ten twój dziadek, to go tu przyprowadź, niech i on tu samo żyje, –	And if he doesn't shoot, your old man, then bring him along to live here, too.
ka na môk saŭt', łaj it', a ka môk saŭt', łaj na-it!"	ka namuok saut, lai īt, a ka muok saut, lai naīt!”	- a jeżeli umie strzelać, to niech nie przychodzi!”	If he can't shoot let him come, but if he can shoot he shouldn't come.
Jej soka: "Kazieniś miłos, jis na môk saŭt', eś ju tia at-wieszszu!" –	Jei soka: “Kazenis miluos, jis namuok saut, es jū te atveššu [atvesšu]!” –	Babka mówi: „ Kózeczki miłe, on nie umie strzelać, ja go tu przyprowadzę!” –	She replied: "My dear goats, he can't shoot, I'll bring him here!"
Izworiaja jej bizys putris, kab nu-niaśt' soŭuam [!] wieciejszam, –	Izvuorēja jei bizys putris, kab nūnest sovam veceišam, –	Zagotowała gęstej kaszy, żeby zanieść swojemu dziadkowi,	She cooked mash to carry it to her old man.
jej it, da-gojuszi pi soŭys ustobys, iz-kop jej iz griztu i paplesz jej winu griśtieniu wala jam jej, i-świż putrys liziejku winu iz gułtys –	jei īt, daguojuši [daguojusi] pi sovys ustobys, izkuop jei iz grīztu i paplēš jei vīnu gristeņu vaļā, jam jei, īsvīž putrys lizeiku vīnu iz gultys –	i poszła, przyszedłszy do chaty wlazła na strych, oderwała jedną krokiewką, wzięła, rzuciła łyżkę kaszy na łóżko, –	She went, and when she came to her hut she climbed on the roof and ripped off a rafter. Then she took a spoonful of mash and threw it onto the bed –
a jis gul gułtâ tys wieciejts, jis nudżejbs, cik dinys jaŭ naedia, –	a jis guļ gultā tys veceits, jis nūdžeibs, cik dīnys jau naēde, –	a dziadek leży na łóżku głodny, kilka dni już nie jadł, –	he was lying in the bed, the old man, famished, for he hadn't eaten for several days –
i jam tiejk putra mutiâ.	i jam teik putra mutē.	i ta kasza trafiła mu do gęby.	and the mash fell into his mouth.
Ap-za-wieras, dumoj, kas tys ir par briejnums?	Apzaverās, dūmoj, kas tys ir par breinums?	Ogląda się, myśli, co to za cud?	He looked around, thinking, what kind of wonder is this?
muszeń Diŭs jam putris swiż nu dabasu, jis soka:	mušeņ Dīvs jam putris svīž nu dabasu, jis soka:	Chyba P. Bóg kaszę rzuca mu z nieba i mówi:	Obviously God is throwing mash on him from heaven. He said:
"Ok, Diwień, i-świd' mań i utru liziejcieniu!" –	“Ok, Dīveņ, īsvīd maņ i ūtru lizeiceņu!” –	„Och, Boże, rzuć mi i drugą łyżeczkę!”	"Oh my Lord, throw me another spoonful!"
Jej jem, i-świż utru liziejcieniu putrys mutiâ, a jis soka:	Jei jem [jam], īsvīž ūtru lizeiceņu putrys mutē, a jis soka:	Babka bierze, rzuca drugą łyżeczkę kaszy do gęby, a on znów mówi:	She threw a second spoonful of mash into his mouth and he said:
"Diwień, i-świd' mań i treszu lizeijcieniu!"	“Dīveņ, īsvīd maņ i trešu lizeiceņu!”	„Boże rzuć mi i trzecią łyżeczkę!” –	"Dear Lord, throw me a third spoonful!"
A jej soka taj, tiej wiaciejtia, sadadama iz griztu:	A jei soka tai, tei veceite, sādādama iz grīztu:	Wtedy ta babka, siedząc na powale, powiada mu tak :	But the old woman said, sitting on the roof:
"Na, wieciejt, itia nawa Diŭs, itia eś asmu! Może tu patajsiesi durs wala, może mań iłajśsi wydâ tagad..."	“Nā, veceit, ite navā Dīvs, ite es asmu! Može tu pataiseisi durs vaļā, može maņ īlaissi vydā tagad...”	„Nie dziadku, to nie P. Bóg, to ja jestem ! Może mi drzwi otworzysz, może mię teraz wpuścisz do izby.” –	"No, old man, this is not God, this is me! Maybe you'll open the door, maybe now you'll let me in…"
Jis tiŭleń at-mat durs, i-it jej wydâ, idud' jam putrys wial i soka taj:	Jis tiuleņ atmat durs, īīt jei vydā, īdūd jam putrys vēļ i soka tai:	Dziadek wstał, odhaczył drzwi, babka weszła, dała mu jeszcze kaszy i mówi tak	At once he opened the door, she went in, gave him more mash and said:
"Nu, wieciejt, isim mies niŭ iz kazieniom!"	“Nu, veceit, īsim mes niu iz kazeņom!”	: „ No dziadku, chodźmy teraz do kózek!” –	"Well, old man, now let's go to the goats!"
Jej it ar wieciejti soŭu dziejwot iz tom kazienom.	Jei īt ar veceiti sovu dzeivuot iz tom kazeņom.	I poszli z dziadkiem na mieszkanie do kózek,	She went with her old man to live with the goats.
At-gojuszi iz tom kazieniom, iz-kurinoja jej ciepli, iz-woriaja aśt galis, daŭdź galiś piworiaja tos oziejszi, kurs bieja nusysts.	Atguojuši iz tom kazeņom, izkurinuoja jei cepli, izvuorēja āst galis, daudz galis pīvuorēja tuos uozeiši [uozeiša], kurs beja nūsysts.	Przyszedłszy do kózek, babka zapaliła w piecu, ugotowała mięsa, dużo mięsa z tego koziołka, który był zabity.	When they arrived at the goats' place, she lit the oven, cooked meat, a lot of meat from the billy goat that had been killed.
Tys wieciejts biejus nudżejbs, ap-ad wysu oziejti, piec tô, liń zam ciepla i gul.	Tys veceits bejus nudžeibs, apād vysu uozeiti, piec tuo, līņ [līn] zam cepļa i guļ.	Ten dziadek, będąc głodnym, zjadł całego koziołka, potem wlazł pod piec i położył się.	The old man was famished and ate up the whole billy goat. Afterwards he crept under the oven to sleep.
At-skriń kazienis, pricojas, ka wiacia na ap-moniaja jos, posza at-goja i wieci soŭu at-wiedia, ka szym byŭs tagan łabi dziejwotu.	Atskrīn kazenis, prīcuojas, ka vece naapmuonēja juos, poša atguoja i veci sovu atvede, ka šym byus tagan labi dzeivuotu.	Przybiegły kózki, cieszą się, że babka nie oszukała ich sama przyszła i dziadka swego przyprowadziła, że im będzie teraz dobrze żyć razem.	The goats came home, they were glad that the old woman hadn't deceived them and had brought her old man and that now they would have a good life.
At-it naktś, wysi jaŭ gułstas, sôk wieciejts zam ciepla pîrst' –	Atīt nakts, vysi jau gulstas, suok veceits zam cepļa pirst –	Wieczorem, pokładli się wszyscy spać, a dziadek zaczyna po piecem p…….. ,	Night fell, all were lying down, when the old man under the oven began to fart –
a tos kazienis tryŭkstas, da wysas pacielu!...	a tuos kazenis tryustās, da vysas paceļu!	kózki porwały się na nogi i dalejże uciekać,	and the goats leapt up and ran away!
jos dumaja ka saŭn!...	juos dūmaja [dūmuoja] ka saun!...	myślały, że strzelają!...	They thought that he was shooting (at them)!
Skriń wiacia pakal, klikdama: Kazienis miłos, na biejdzit! jis na sowia, jis pyrda!.."	Skrīņ [skrīn] vece pakaļ, klīkdama [klīgdama]: “Kazenis miluos, nabeidzit! jis nasuove, jis pyrda!”	Babka pobiegła za niemi, wołając : „ Kózki miłe, nie bójcie się, on nie strzelał, on p……..!”	The old woman ran after them, shouting: "Dear goats, don't run away! He didn't shoot, he farted!"
Kazieniś wyss pacielu, na-zakłaŭsas wyss, –	kazenis vys paceļu, nazaklausās vys, –	Kózki wciąż uciekają, nie słuchając, –	The goats all ran away, they didn't listen to her.
tułajk jej i-skriejusia ustobâ, jem jej wazu i sôk wieci siśt:	tūlaik jei īskrejuse ustobā, jem [jam] jei vāzu i suok veci sist:	wtedy babka wbiegła do chaty, wzięła pałkę i zaczęła dziadka bić :	There she ran back into the hut, took a stick and started to beat the old man, shouting:
"Kam tu wieciejts kazieniś nu-biedieji?" –	“Kam tu veceits kazenis nūbedēji?” –	„Czemuś ty, dziadku, kózki postraszył?” –
Jis soka: "Eś bieju ajz-midzs i apzapyrdu!" –	Jis soka: “Es beju aizmidz i apzapyrdu!” –	On mówi: „Ja zasnąłem i zap……!” –	He said: "I was asleep and farted a little!"
Wiacia syta, syta i nu-syta ju.	Vece syta, syta i nūsyta jū.	Babka biła, biła i zabiła go.	The old woman beat him, beat him, and beat him to death.
Tułajk kazienis at-goja iz ustobu i dziejwoja ar tu wiaci i da szułajka dziejwoj.	Tūlaik kazenis atguoja iz ustobu i dzeivuoja ar tū veci i da šūlaika dzeivoj.	Wtedy kózki wróciły do chaty i mieszkały z babką i dotąd mieszkają.	Then the goats came back to the hut and lived with the old woman, and they lived there happily ever after.

Text Sources

Name	Type	File Name	Author	Year	Title	Other	Description
Ltg_2012_red_AJSt_Pas02	nagranie/audio	Ltg_2012_red_AJst_Pas02-97e1eed0-9eee-43f5-a5e6-1c830a996d80.mp3	Nicole Nau	2012	Ap kazeņom; Baśnie 2	Ulanowska 1895	Czyta Angelika Juško-Štekele