Ap kalvi; Baśnie 8 (256-257)

Type: bajka

Comment: Ulanowska 1895

Access: public

Phrases

Orthographic	Translettering	Translation (PL)	Translation (EN)
8. Ap kalwi.	8. Ap kalvi.	8. O kowalu.	8. The Smith
Bieja sieniok kalwś i bieja jam obrozu daŭdź i wałna obrozs bieja.	Beja seņuok kaļvs i beja jam obrozu daudz i valna obrozs beja.	Był dawniej kowal, który miał dużo obrazów świętych i obraz djabła także.	Once upon the time there was a black smith who had many pictures of saints. He also had an image of the devil.
Jis wysod, kaj cielaś, muti nu-mozgojs i potors nu-skajtiejs, to biksis at-wałk i wałnam czukstu pa-roda...	Jis vysod, kai ceļās, muti nūmozguojs i puotors [puotorus] nūskaitiejs, to biksis atvalk i valnam čūkstu paruoda...	Miał on taki zwyczaj, że zrana, wstawszy, skoro pacierze zmówił, to spodnie spuszczał i diabłu d… pokazywał.	Every morning when he got up he washed his face, said his prayers and then let down his trousers and showed the devil his arse.
Wałns ajza-syrdas, ka jis Diwa łyŭdz, a szam czukstu roda i soka:	Valns aizasyrdas, ka jis Dīva lyudz, a šam čūkstu ruoda i soka:	Djabeł zgniewał się, że on do Boga się modli, a jemu d… pokazuję i mówi tak:	The devil got angry because the smith prayed to God but showed him his arse. He said:
Paga, paga! eś tiewi iz-wujciejszu!	Paga, paga! es tevi izvuiceišu!	Poczkaj, poczkaj! Ja ciebie nauczę! –	Just wait! I'll teach you!
Kalwś jaŭ Diwa pałyŭdza i aca-gułas, a wałns pa-jemia par nakti jô zobokys, ap-maŭcia kojâ i nu-goja iz kupcza kramu, wysu montu sa-niasia kalwa kletî.	Kaļvs jau Dīva palyudza i acagulās [atzagulās], a valns pajēme par nakti juo zuobokys [zuobokus], apmauce kuojā i nūguoja iz kupča krāmu, vysu montu sanese kaļva klietī.	Kowal wieczorem pomodlił i położył się, a djabeł wziął przez noc jego buty, obuł i poszedł do kupca, do sklepu, i wszystkie towary przeniósł do kowala, do lamusa.	One night when the smith had said his prayers and gone to bed the devil took the smith’s boots and put them on. He went to the merchant's stock and carried all the goods into the smith's barn.
Cielas kupćś rejta, wieras, ka łaŭka iz-łaŭsta i monts iz-nasts!	Ceļās kupcs reitā, verās, ka lauka [lavka?] izlausta i monts iznasts!	Wstaje kupiec rano, patrzy, że sklep wyłamany i towary skradzione!	In the morning the gate been broken and the goods had been carried away.
Jis pasaŭcia sudniku, dzanas pa pâdim i wieras, ka pâdi da-it da kalwa klet's, –	Jis pasauce sūdnīku, dzanās pa pādim i verās, ka pādi daīt da kaļva kliets, –	Zawołał sędziów, idę po śladach i widzą, że ślady dochodzą do kowalowego lamusa, –	He called the judges. They tracked the footprints and discovered that the prints went up to the smith's barn.
wot ji it ustobâ i soka iz kalwi:	vot jī īt ustobā i soka iz kaļvi:	idą więc do izby i mówią do kowala:	They go into the hut and ask the smith:
"A kur tu bieji stajgoijs szunakt'?	"A kur tu beji staiguojis šūnakt?"	„Gdzieżeś ty chodził w nocy?” –	"Where were you walking last night?"
Jis at-soka, jis na bieja stajgojis nikur, jis tolko tagad nu gułtas cielaś, muti pa-mozgojis, potoru paskajtiejis, kaj iz dorbu it.	Jis atsoka, jis nabeja staiguojis nikur, jis toļko tagad nu gultas ceļās, muti pamozguojis, puotoru paskaitiejis, kai iz dorbu īt.	On powiada, że nie chodził nigdzie, że dopiero co z łóżka wstaje, umył się, pacierz zmówił, i chce do roboty iść.	He replied that he hadn't been walking at all, he had just got up, washed his face and said his prayers and was about to go to work.
Ji soka: Nu, iszkuszsz iz kleti paza-wart, kas ta szam ti irajda!	Jī soka: Nu, īškūšš [īškūšs] iz klieti pazavārt, kas ta šam tī iraida!	Oni mówią: Pójdźmy do lamusa zobaczyć, co tam u niego jest!	They say: Well, let's go to the barn and see what you have there!
Dait pi durowu, at-miriej padu, –	Daīt pi durovu, atmirej pādu, –	Idą, mierzą ślady, –	They go to the door and measure the prints –
jô zoboki ir, nu, ji at-tajsa wala, wieras, ka pyłna klet's da griztu piłykta łoba!	juo zuoboki ir, nu, jī attaisa vaļā, verās, ka pylna kliets da grīztu pīlykta loba!	zupełnie ślady jego butów, otwierają, patrzą, lamus aż do powały założony towarami!	they are from his boots. Now they open the barn and see that it has been filled up to the roof with goods!
Kalw's nuza-biejda, aŭksz piedień at-krita nu bajls!	Kaļvs nūzabeida, aukš [augš] pēdeņ atkrita nu bails!	Kowal przeląkł się, aż na wznak upadł ze strachu!	The smith got scared, he fell off his feet out of fear!
A sieniok bieja tajdi łajki, ka zaglu wyss kora par zagszonu!	A seņuok beja taidi laiki, ka zagļu vys kuora [kuore] par zagšonu!	A dawniej były takie czasy, że złodziei wieszali za kradzież.	For in earlier times thieves were hanged for theft!
Nu, ku ta niŭ byŭś?	Nu, kū ta niu byus?	Cóż teraz będzie?	What would happen now?
Pa-jemia kalwi, ajz-tajsieja palicâ, sa-braŭcia jaŭ wysi łyłoki nu-sudiat' ju, i nu-sudiaja, kab pakort.	Pajēme kaļvi, aiztaisēja palicā, sabrauce jau vysi lyluoki nūsūdēt jū, i nūsūdēja, kab pakuort.	Wzięli kowala, zamknęli w policyi, zjechali się wszyscy starsi, żeby go sądzić, i osądzili, że trzeba powiesić.	They took the smith and locked him in the police station. The village elders came together soon to trial and sentenced him to hanging.
Taj i pa-kora ju.	Tai i pakuora jū.	I powiesili go.	And so they hanged him.
Da-skriń tułajk wałns i soka: A kas, kalwiejt?	Daskrīņ [daskrīn] tūlaik valns i soka: A kas, kaļveit?	Przybiega wtedy dyabeł i mówi: „A co kowalku?	Then the devil came running by and said: How now, dear smith?
woj łabi ira Diwa łyŭgt', a mań wyss czukstu rodiat?	voi labi ira Dīva lyugt, a maņ vys čūkstu ruodēt?	czy dobrze do Boga się modlić; a mnie wciąż d… pokazywać?	Is it right to pray to God but show your arse to me?
Woj darieszkys taj?	Voi darēškys tai?	Czy będziesz robił tak,	Will you do so?
Woj rodieszkys wial?"	Voi ruodēškys vēļ?	będziesz pokazywał jeszcze?” –	Will you still show me [your arse]?
"A na rodieszkys, cikom win dziejws dziejwoszkys?" soka kalw's.	“A naruodēškys, cikom vin [viņ] dzeivs dzeivoškys!” soka kaļvs.	„A, nie będę pokazywał, dopóki tylko żyć będę!”… mówi kowal.	"Oh no, I'll never show you [my arse] again as long as I live!" said the smith.
Nu, taj diewia jam wałns ar cielu czukstâ i łyka łaj jis it iz śmiadi kołtu, a ti, iz jô wita, pa-kora cyssu kiŭli.	Nu, tai deve jam valns ar cēļu čūkstā i lyka lai jis īt iz smēdi koltu, a tī, iz juo vīta, pakuora cysu kiuli.	Wtedy dyabeł dał jemu kolanem w d… i kazał iść do kuźni kuć, a tam, na jego miejsce, powiesił snop słomy.	Well, the devil kicked him with his knee into the buttocks and told him to go into his smithy to hammer, but in his place he hung a paillasse.
Braŭc jau tus tisys wiejri iz satu i kłaŭsas, ka kalwś śmiadiâ, soka iz kuczeri:	Brauc jau tūs tīsys veiri iz sātu i klausās, ka kaļvs smēdē, soka iz kučeri:	Jadą sędziowie do domu i słyszą, że kowal w kuźni kuje, mówią do furmana:	The jurymen were on their way home when they heard the smith hammer. They told the coachman:
"Ej, paza-wier, kas ti kal?"	“Ej, pazavēr, kas tī kaļ?”	„Idź, zobacz, kto tam kuje?”	"Go and see who is hammering there!"
Jis at-it, soka: "Kalwś kal!"	Jis atīt, soka, “Kaļvs kaļ!”	Wraca furman, powiada: „Kowal kuje!”	He came back and said: "The smith is hammering!"
Ji na-wiriej jam, it poszi pazawartu i wajcoj:	Jī navirej jam, īt poši pazavārtu i vaicoj:	Oni mu nie wierzą, idą sami zobaczyć i pytają:	They didn't believe him and went themselves to have a look. They asked:
"Kas ta tia par briejnums? tiewi pakoruszi, a tu kal?"	“Kas ta te par breinums? tevi pakuoruši, a tu kaļ?”	„Co to tu za dziwo? ciebie powiesili, a ty kujesz?”	"What kind of wonder is this? You were hanged and now you hammer?"
Jis nu-jemia capuru i soka taj:	Jis nūjēme capuru i soka tai:	Kowal zdjął czapkę i mówi tak:	He put down his hat and said:
"Kaś wajnigs, tu pa-kora, a eś na wajnigs, to mań aptakal [!] at-prowē!"	Kas vainīgs, tū pakuora [pakuore], a es na vainīgs, to maņ atpakaļ atpruove!”	„ Kto winien, tego powiesili, a ja nie winien, to mię stamtąd wyprawili.” –	"Whoever is guilty is hanged, but I am innocent and so I was released!"
I îsoka jis stośtiet', kaj jis Diwa łyŭdzia, a wałnam czukstu rodieja i wałns par tu ajza-sirdiaja i jam par sirdim taj padarieja, ka jis par zagli pałyka na biejis wajnigs.	I īsoka jis stuostēt, kai jis Dīva lyudze, a valnam čūkstu ruodēja i valns par tū aizasirdēja i jam par sirdim tai padarēja, ka jis par zagli palyka nabejis vainīgs.	I zaczął opowiadać jak on P. Bogu się modlił, a diabłu d…,. pokazywał, i jak dyabeł zgniewał się, i ze złości zrobił go niewinnie złodziejem.	And he tells them how he used to pray to God but showed his arse to the devil and the devil got angry about it and in revenge acted so that he was held a thief while innocent.
Pa tam i pîruna ira: Diwa łyŭdź, a wałnam czuksta na rod'!	Pa tam i pīruna ira: Dīva lyudz, a valnam čūksta naruod!	Stąd i przysłowie : „P. Bogu się módl, a diabłu d… nie pokazuj!”	Therefore the saying goes: Pray to God but don't show the devil your arse!

Text Sources

Name	Type	File Name	Author	Year	Title	Other	Description
Ltg_2012_red_IlDr_Pas08	nagranie/audio	Ltg_2012_red_IlDr_Pas08.mp3	Nicole Nau	2012	Ap kalvi; Baśnie 8	Ulanowska 1895	Czyta Ilmārs Dreļs