Ap valnu; Baśnie 10 (259-261)

Type: bajka

Comment: Ulanowska 1895

Access: public

Phrases

Orthographic	Translettering	Translation (PL)	Translation (EN)
10. Ap wałnu. I.	10. Ap valnu I.	10. O dyable I.	10. The Devil (1)
Wiejrs ar siwu dziejwoja, ji bieja biedni, –	Veirs ar sīvu dzeivoja, jī beja bedni, –	Był mąż z żoną, byli biedni	There was a couple, they were poor.
nu, taj ji gribieja życzejt' nu wałna naŭdu, a wałns soka taj iz wiejru:	nu, tai jī gribēja žyčeit nu valna naudu, a valns soka tai iz veiru:	i chcieli pożyczyć od dyabła pieniędzy, a dyabeł mówi tak do męża:	So they wanted to borrow money from the devil, but the devil said to the man:
"Ka tu mań at-dusi siwu soŭu, to eś tieŭ życzejszu!" –	“Ka tu maņ atdūsi sīvu sovu, to es tev žyčeišu!” –	”Jeżeli mi oddasz żonę swoją, to ci pożyczę!” –	“If you give me your wife, I’ll lend you [money]!“
Jis soka: "Łabi! Diel kam! Eś tieŭ at-duszu siwu!" –	Jis soka: “Labi! Deļ kam! Es tev atdūšu sīvu!” –	On mówi: „Dobrze, czemu nie. Ja ci oddam żonę!” –	He said: “Alright! Why not! I’ll give you my wife!”
"Nu, wieriś, par trejs dinys at-wiad' mań ju!" –	“Nu, verīs, par treis dīnys atved maņ jū!” –	„No, pamiętaj, żebyś mi ją za trzy dni przyprowadził!” –	“Well, keep in mind, three days from now bring her to me!”
"Łobi, at-wieszszu!" –	“Lobi, atveššu [atvesšu]!” –	„Dobrze, przyprowadzę!”	“Alright, I’ll bring [her]!”
Ka jis taj nuza-licia, turiejź wałns i-diewa jam naŭdys bucu.	Ka jis tai nūzalīce, tūreiz valns īdeve jam naudys bucu.	Skoro się zgodził, tak dyabeł dał mu pieniędzy beczkę.	When he had agreed the devil gave him a barrel of money.
Nu, taj jis at-gojis iz satu ar tu naŭdu, soka taj:	Nu, tai jis atguojis iz sātu ar tū naudu, soka tai:	Przyszedł on do domu z temi pieniędzmi i mówi tak:	Well, so he went home with this money and said:
"Ok, siwień, siwień, jaŭ tu niŭ gatawiejś!	“Ok, sīveņ, sīveņ, jau tu niu gataveis!	„Och, żoneczko, żoneczko, przygotuj się!	“Alas, dear wife, now be prepared!
Jaŭ niŭ wałns tiewi pajimś par itu naŭdu!" –	Jau niu valns tevi pajims par itū naudu!” –	Już teraz dyabeł cię weźmie ze te pieniądze!”. –	The devil will take you for this money!”
A jej at-soka: "Na wiejiriń, na-za-biejst!	A jei atsoka: “Na veiriņ, nazabeist!	A ona odpowiada: „Nie, mężulku, nie bój się!	But she replied: “No, dear husband, don’t be afraid!
na pajimś jis mania wyss!	napajims jis mane vys!	nie weźmie on mię wcale!	He won’t take me at all!
Atwied' tu mań tolko diegts bucu!"	Atved tu maņ toļko degts bucu!”	Przywieź mi tylko dziegciu beczkę!”	Just fetch me a barrel of tar!”
Jis at-wiedia jej diegt's bucu, cisz kłaŭsa siwys, kab tik wałns ju na pa-jemtu!	Jis atvede jei [jai] degts bucu, cīš klausa sīvys, kab tik valns jū napajemtu!	Mąż przywiózł jej dziegciu (kołomazi) beczkę, słucha żony, byle tylko dyabeł jej nie wziął!	He brought her a barrel of tar, he firmly obeyed his wife, if only the devil wouldn’t take her!
Jej pajem, pi-lij kubułu diegt's, i-liń wydâ kubulâ tymâ i ap-za-tajsa wysa jej ar diegti, –	Jei pajem [pajam], pīlij [pīlej] kubulu degts, īlīņ [īlīn] vydā kubulā tymā i apzataisa vysa jei ar degti, –	Ona bierze, nalewa kubeł dziegciu, włazi do środka do kubła tego i smaruje się cała dziegciem, –	She went and filled a tub with tar, climbed into this tub and smeared herself completely with tar.
iz-pyn mots, izłajż jaŭ gołwu wala, izmozgoj wysu gołwu, mots, muti ar diegti, wysa jaŭ iza-mozgoj.	izpyn mots [motus], izlaiž jau golvu vaļā, izmozgoj vysu golvu, mots [motus], muti ar degti, vysa jau izamozgoj.	rozplata włosy, rozpuszcza je, myje całą głowę, włosy, gębę dziegciem, cała się umywa	She loosened her braid, let her hair lose, washed her whole head, hair and face with tar, washed it completely.
Jej soka taj: "Wiejriń, – pa plaś tu mań winu poduszku, kura ir ar puku!"	Jei soka tai: “Veiriņ, – paplēs tu man vīnu podušku, kura ir ar puku!	i mówi tak: „Mężulku, rozpruj ty mi poduszkę, tę puchową!”	Then she said: “Dear man, rip off a cushion for me, one with feathers!”
Jis roz-plesz tu poduszku, jej likaś i wolejoś pa tu puku, –	Jis rozplēš tū podušku, jei līkās i volejuos pa tū puku, –	Mąż rozpruł poduszkę, ona kładzie się i tarza się po tym puchu, –	He ripped the cushion and she lay down and rolled in the feathers.
ap-zawoleja jej wysa kaj wałns i soka:	apzavolēja jei vysa kai valns i soka:	wytarzała się cała, jak dyabeł i mówi:	She rolled around like the devil and said:
"Dud' mań niŭ, wiejriń, skoba pina dziart'!" –	“Dūd maņ niu, veiriņ, skuoba pīna dzert!” –	„Daj mi teraz mężulku kwaśnego mleka!”	“Now give me curdled milk to drink, dear!”
Jis da-nas winu pudu, jej iz-dzier i soka:	Jis danas vīnu pūdu, jei izdzer i soka:	Mąż przyniósł garnek, ona wypiła i mówi:	He brought one pot, she drank it up and said:
"Da-niaś utru mań! da-nias i treszu!	“Danes ūtru maņ! danes i tresu!	„Przynieś drugi! przynieś i trzeci! –	“Bring me another! Bring me a third!”
Da-niasia jis utru i treszu i soka: "Siwień, tu porplejsi!" –	Danese jis ūtru i trešu i soka: “Sīveņ, tu puorpleisi!” –	Przyniósł drugi i trzeci i mówi: „Żoneczko, ty pękniesz!” –	He brought a second and a third and said: “Dear wife, you’ll burst!”
"Na, wiejriń, itys nikas!" –	“Nā, veiriņ, itys nikas!” –	„Nie, mężulku, to nic!” –	“No, dear, that’s nothing!”
Pa-jem jej, ap-wałk trejs rindżi ar kriejtu świetiejtu, winu lełoku, utru widiszku, treszu pa wysom mozieniu, stotas iz czetru koju tymâ widieniâ iz rindziejszu tus i stoŭ, a jis siad', wiejrs, iz suła priet' ju.	Pajem [pajam] jei, apvalk treis rindži ar kreitu sveiteitu, vīnu leluoku, ūtru vidišku, trešu pa vysom mozeņu, stuotās iz četru kuoju tymā videņā iz rindzeišu tūs i stuov, a jis sēd, veirs, iz sūla pret jū.	Wzięła, zakreśliła trzy koła kredą święconą, jedno większe, drugie średnie, trzecie zupełnie malutkie, stanęła na czterech nogach w tem średniem kole i stoi, a mąż siedzi na ławce przed nią.	She went and drew three circles with sacred chalk, one larger, the second mid-size, the third very small, stepped into the centre of these circles and stood there on hand and knees, while her husband sat on a bank opposite.
At-skriń wałns, at-tajsa durs i soka taj:	Atskrīņ [atskrīn] valns, attaisa durs i soka taj:	Przybiega dyabeł otwiera drzwi i mówi tak:	The devil came running, opened the door and said:
"Mań par soŭu łobu piec jiŭsu pakal jô-stajgoj!"	“Maņ par sovu lobu piec jiusu pakaļ juostaigoj!	„Cóż to? o swoją własność muszę się jeszcze upominać? ”	“I have to run after you for my own good!”
Jis tajds sirdigs, gotowys ar kojom tu cylŭaku sa-miejst'!	Jis taids sirdīgs, gotovys ar kojom tū cylvāku sameist!	– Taki zły, nogami gotów tego człowieka zdeptać!	He was furious, ready to crush the man underfoot!
Tys cyłŭaks soka taj: "Ej ustobâ! –	Tys cylvāks soka tai: “Ej ustobā! –	Ten człowiek mówi tak: „Pójdź do izby!” –	The man said: “Come in!”
"Niejkod mań it' ustobâ! Pa dud' siwu! –	“Neikod maņ īt ustobā! Padūd sīvu! –	„Nie mam czasu iść do izby! Dawaj żonę! ” –	“I don’t have time to come in! Give me your wife!”
"Nu, ej, ej! at-miń itu źwieri, tułajk ap siwu runosim!"	“Nu, ej, ej! atmiņ itū zvēri, tūlaik ap sīvu runuosim!”	„No, pójdź, pójdź zgadnij jakie tu jest zwierzę; wtedy o żonie pogadamy!”	“Come on in! Guess what animal it is, then we’ll talk about my wife!”
A jim taj bieja sa-dariejts, ka wałns at-miniaś tu zwieri, to wiejrs siwu at-duś, a na atminiaś, to na at-duś jam.	A jim tai beja sadareits, ka valns atminēs tū zvēri, to veirs sīvu atdūs, a naatminēs, to naatdūs jam.	A u nich taka była umowa, że jeżeli dyabeł zgadnie jakie to zwierze, to mąż żonę odda, a nie zgadnie, to nie odda mu.	For they had made a bet, if the devil guessed the animal right the husband would give away his wife, if he didn’t guess right he wouldn’t give him her.
It wałns ustobâ i soka, kas szam itajda zwiera na atminiat!	Īt valns ustobā i soka, kas šam itaida zvēra naatminēt!	Idzie dyabeł do izby i mówi: Czemuby nie miał zgadnąć!	The devil entered the room and said why wouldn’t he guess what this animal was.
szys na itajds riedziejis źwierszi!	šys na itaids [itaidus] redziejis zvērši!	On nie takie wiedział zwierzęta!	As if he hadn’t seen such animals!
Wot jis tiuleń pa-ciel jam aśti, tam źwieram, –	Vot jis tiuleņ paceļ jam asti, tam zvēram, –	Wziął podniósł ogon temu zwierzęciu -	At once he raised the animals tail –
kaj paciel aśti, kaj łajższ tys zwiers dierśt!...	kai paceļ asti, kai laižš [laiž] tys zvērs dierst!	skoro podniósł ogon, a to zwierzę jak zacznie sr…!	when he raised the tail, the animal started to shit!
A jej na diersa, jej womia tu skobu pinu, a jis dumoja, ka dierśniej jej.	A jei nadiersa, jei vome tū skuobu pīnu, a jis dūmuoja, ka diersnej jei.	Ona zaś nie sr… tylko womitowała to kwaśne mleko, a dyabeł myślał, że ona sr..	But she didn’t shit, she vomited the curdled milk, but he thought that she shat.
Da-it da utra goła, kur jaŭ jej czûksts irajda, a jis dumoj, ka ti mutia –	Daīt da ūtra gola, kur jau jei [jai] čūksts iraida, a jis dūmoj, ka tī mute –	Idzie do drugiego końca, gdzie jej d… i myśli, że tam gęba –	He approached the other end, where here arse was, but he thought it was the mouth –
jej kaj łajższ jam miejźt'...	jei kai laižš [laiž] jam meizt...	ona jak zacznie s…!	and she starts to piss…
Jis soka taj: "Cik pasaŭla eś por-gojiś, da itajda źwiera na riedziejis!	Jis soka tai: “Cik pasauļa es puorguojis, da itaida zvēra naredziejis!	Dyabeł mówi tak: „Wiele światu przeszedłem, a takiego zwierza nie wiedziałem,	He said: “I have travelled the world, still such an animal I haven’t seen!
ajzgojis szys i pûrś, i mieższ, i tiejrums, itajda zwiera na riedziejis,	aizguojis šys i pūrs [pūrus], i mežš [mežus], i teirums [teirumus], itaida zvēra naredziejis,	-	I have crossed swamps and woods and fields, such an animal I haven’t seen
ka dierśniś ar winu gołu, – dierśniś i ar utru gołu!" –	ka diersnīs ar vīnu golu, – diersnīs i ar ūtru golu!” –	żeby sr. (z) jednym końcem, a si…. drugim końcem!” –	that shits at one end and shits at the other end, too!”
Cikom ji ti łados, ajz-dzid gajls, nu-skriń wałns iz puru, a tys cyłŭaks pa-jem tiŭleń izkurinoj pierti, pudu zipu nu-pierk, mozgoszkys jaŭ siwu.	Cikom jī tī lāduos, aizdzīd gaiļs, nūskrīn valns iz pūru, a tys cylvāks pajem [pajam] tiuleņ izkurinoj pierti, pudu zīpu nūpierk, mozguoškys jau sīvu.	Podczas gdy się certowali, zapiał kogut, dyabeł uciekł do błota, a ten mąż wypalił zaraz łaźnię, pud mydła kupił, żeby umyć żonę.	While they were arguing, the cock crowed and the devil ran away into the swamp. The man at once went and heated the bathhouse, bought a pood of soap and started to wash his wife.
Trejs dinys por-it cikom jis ju izmozgoj, nu i tiejra jej jaŭ i soka jej taj:	Treis dīnys puorīt cikom jis jū izmozgoj, nu i teira jei jau i soka jei tai:	Trzy dni przeszło, nim on ją wymył, a skoro była czysta, dopiero mówił mu tak:	It took him three days to wash her clean, and when he was done she said:
"A kas wiejriń, i wałns mani napa-jemia i myŭsu naŭda dziejwa ir myŭs!" –	“A kas veiriņ, i valns mani napajēme i myusu nauda dzeiva ir myus!” –	„A co mężulku. i dyabeł mię nie wziął i pieniądze nasze”.	“You see, dear husband, the devil didn’t take me and the money is ours!”
I biejgta!	I beigta!	I koniec!	That’s the end!