Ap łopsu; Baśnie 19 (278-280)

Type: bajka

Comment: Ulanowska 1895

Access: public

Phrases

Orthographic	Translettering	Translation (PL)	Translation (EN)
19. Ap łopsu.	19. Ap lopsu	19. O liszce.	19. The fox
Braŭcia zwiejniks ar ziwim, łopsa iraŭdzieja i ajza-gribieja zywu, –	Brauce zveinīks ar zivim, lopsa īraudzēja i aizagribēja zyvu, –	Jechał rybak z rybami, liszka zobaczyła i zachciało się jej ryby, –	A fisherman was riding with a cartload of fish. A fox saw that and got a craving for fish.
aca-guła jej iz ciela i gul par nusproguszu.	acagula [atzagula] jei iz ceļa i guļ par nūspruogušu.	położyła się na drodze i leży niby martwa.	The fox lay down on the road and feigned being dead.
Zwiejniks pa-jemia ju, iz-łyka iz wazuma i braŭć, –	Zveinīks pajēme jū, izlyka iż vazuma i brauc, –	Rybak wziął ją, położył na wóz i pojechał, –	The fisherman took it, put it onto the load and went on.
a jej por-graŭzia majsu, iz-łajdia wysu ziŭś ora, posza nu lacia nu wazuma i nu-skriaja pacielu.	a jei puorgrauze maisu, izlaide vysu [vysis] zivs uora, poša nūlēce nu vazumu i nūskrēja paceļu.	on mu zaś przegryzła worek, wypuściła wszystką rybę, zaskoczyła z wozu i pobiegła.	But the fox tore the sack open with its teeth, let all the fish out, jumped from the cart and ran away.
Acaguła jej zam kriŭmieniu, sa-wylka wysys ziŭtienis zam wadara i ad guładama.	Acagula [atzagula] jei zam kriumeņu, savylka vysys zivtenis zam vādara i ād gulādama.	Położyła się pod krzaczkiem, zebrała wszystkie rybki pod brzuch i je leżąc.	Laying under a bush, the fox pulled all the fish under its belly and ate lying.
At-it wyłks, soka: "Ku tu, kumień, adi?" –	Atīt vylks, soka: “Kū tu, kūmeņ, ādi?” –	Przychodzi wilk, pyta: „Co ty, kumosiu, jesz?” –	A wolf came along and said: “What are you eating, pal?”
"Ziŭtienis!" –	“Zivtenis!” –	„Rybki!” –	“Fish!”
"I-dud' mań!" –	“Īdūd maņ!” –	„Daj mnie!” –	“Give me some!”
"Na, kumień, na duszu!	“Nā, kūmeņ, nadūšu!	„Nie kumoterku, nie dam!	“No, my pal, I won’t give you!
daboj pat's ti, kur es bieju!" –	dabuoj pats tī, kur es beju!” –	dostań sam stamtąd, gdzie ja byłam!” –	get yourself some from where I have been!”
"A kur mań jôej?" –	“A kur maņ juoej?” –	„Gdzież mam pójść?” –	“But where must I go?”
"Ej tamâ dzieraŭniâ, i-kar aśti okâ, tieŭ piza-kuśś daŭdź ziŭtieniu, turiejź i pa-jeśsi!"	“Ej tamā dzeraunē, īkar asti okā, tev pīzakūss daudz zivteņu, tūreiz i pajēssi!”	„Idź do wsi, zwieś ogon do studni, to ci się uczepi dużo rybek, i najesz się do syta!”	“Go to that village, hang your tail into the well. A lot of fish will take the bait, then you can eat them!”
Wyłks nu-skriaja, i-kora aśti okâ, jam ti aśtia i-soła, jis na war jos iz-wilkt'!	Vylks nūskrēja, īkuora [īkuore] asti okā, jam tī aste īsola, jis navar juos izviļkt!	Wilk pobiegł, zwiesił ogon do studni, tam mu ogon przymarzł, że nie mógł go wyciągnąć!	The wolf went and hung its tail into the well, but the tail froze up, the wolf couldn’t pull it out!
A łopsa, skriajdiejdama aplejk, soka wyss: "Sal ciszok! Sal ciszok!"	A lopsa, skraideidama apleik, soka vys: “Saļ cīšuok! Saļ cīšuok!”	A liszka, biegała dokoła i mówiła wciąż: „Marznij mocniej! marzniej mocniej!” –	Meanwhile the fox ran around, saying all over: “Freeze up! Freeze up!”
Kłaŭsas wyłks, ka jej nasku runoj, wajcoj: "Ku tu, kumień, ti runojusia?" –	Klausās vylks, ka jei naskū runoj, vaicoj: “Kū tu, kūmeņ, tī runuojuse?” –	„Słyszy wilk, że ona coś gada, pyta: „Co ty, kumosiu, tam gadasz?” –	The wolf heard that the fox said something and asked: “What did you say, pal?”
"A eś tu runojusia, kab tieŭ, kumień, posza łyłoka ziŭtienia iza-kustu aśtiâ!" –	“A es tū runuojuse, kab tev, kūmeņ, poša lyluoka zivteņa īzakūstu astē!” –	„A ja gadam, żeby ci, kumoterku, największa rybka uczepiła się u ogona!” –	“Ai, I just wished that the very biggest fish would bite into your tail, my pal!”
Nu, jaŭ wyłkam sa-soła wysa astia ładâ, a łopsa nu-skriń iz ustobu, iz sajmijnicu i soka taj:	Nu, jau vylkam sasola vysa aste ladā, a lopsa nūskrīņ iz ustobu, iz saimijnīcu [saiminīcu] i soka tai:	Wilkowi zmarzł cały ogon w lodzie, a liszka bieży do chaty, do gospodyni i mówi tak:.	When the wolf’s tail was completely frozen up in the ice, the fox ran into a hut, to the mistress and said:
"Sajmijnica! toŭâ okâ wyłks dierśni!" –	“Saimijnīca [saiminīca]! tovā okā vylks diersni!” –	„Gospodyni, w twojej studni wilk s….!” –	“Mistress! A wolf is shitting into your well!”
A sajmijnica majzi miejciaja, –	A saimijnīca [saiminīca] maizi meicēja, –	A gospodyni chleb miesiła, –	The mistress was kneading dough for bread, –
jej pa-miata majzi i nu-skriaja wyłka systu, –	jei pameta maizi i nuskrēja vylka systu, –	rzuciła chleb i pobiegła wilka bić, –	she left the bread and ran out to kill the wolf, –
a łopsa i-lejda balwâ, izzijdia wysu gołwu ar majzis miejkli i nu-skriaja pacielu.	a lopsa īleida baļvā, izzīde vysu golvu ar maizis meikli i nūskrēja paceļu.	liszka zaś wlazła do dzieży, wymazała całą głowę rozczyną i wybiegła.	but the fox crept into the tub, smeared its whole head with dough and ran away.
Sajmijnica da-skriaja pi okys, syta, syta wyłku, wyłks kaj jemia biagt', nu-rowia wysaj aśtiaj odu!	Saimijnīca [saiminīca] daskrēja pi okys, syta, syta vylku, vylks kai jēme bēgt, nūruove vysai astei uodu!	Gospodyni przybiegła do studni, biła, biła wilka, – wilk jak zaczął się szarpać, zerwał z całego ogona skórę!	The mistress ran to the well, and beat the wolf, and beat it, and the wolf, trying to escape, tore off all the skin of its tail.
Nu-baga jis cik dziejws, wieras, a łopsa gul zam kriŭmieniu:	Nūbāga jis cik dzeivs, verās, a lopsa guļ zam kriumeņu:	Uciekł ledwie żywy, patrzy, a liszka leży pod krzakiem.	The wolf barely escaped alive. It looked around and saw the fox lying under the bushes:
"Aj, kumień!" soka wyłks, "kaj tu mani ap-monieji!	“Ai, kūmeņ!” soka vylks, “kai tu mani apmuonieji!	„Aj, kumosiu”, mówi wilk, „jakeś ty mię oszukała!	“Oh, pal!” said the wolf, “how you tricked me!
Syta mani, syta, ar barzu pagali, wyss son-kaŭlsz at-daŭzia, aśtiaj odu wysu nu-rowia –	Syta mani, syta, ar bārzu pagali, vyss [vysus] suon-kauļš [kaulus] atdauzē, astei uodu vysu nūruove –	Bili mię, bili brzozową pałką, wszystkie żebra potłukli, z ogona skórę wszystką zerwali	They beat me, beat me with a piece of birch wood, smashed all my ribs, tore off the skin from my tail –
i ziŭtieniu eś na daboju!" –	i zivteņu es nadabuoju!” –	i rybki nie dostałem!” –	and I didn’t get any fish!”
A jej soka: "Na, kumień, eś tiewi na ap-monieju!	A jei soka: “Na, kūmeņ, es tevi naapmuonieju!	A ona mówi: „Nie, kumoterku, ja ciebie nie oszukałam!	Said the fox: “No, my pal, I didn’t trick you!
Wot riedź, tiewi syta, to syta, a mań wysu gołwu sa-szkajdiaja, ka mań smadzieni liń ora!	Vot redz, tevi syta, to syta, a maņ vysu golvu saškaidēja, ka maņ smadzeni līņ [līn] uora!	Ot patrz, ciebie, prawda, że bili, ale mnie całą głowę połupali, aż mi mózg wyłażą!	Look, you only got beaten up, but look at me, they totally smashed my head, my brain is creeping out!
Es na-waru jaŭ, kumień, i pa-it!	Es navaru jau, kūmeņ, i paīt!	Nie mogę już, kumoterku, iść!	I can’t even walk, pal!
Ok, ok! kaj mań gołwa sôp!	Ok, ok! kai maņ golva suop!	Och, och, jak mię głowa boli!	Ah, ah! what a terrible headache I have!
Pa-niaś tu niŭ mani kocz druśnieniu!" –	Panes tu niu mani koč drusneņu!” –	Przynieś ty mię choć kawałeczek!” –	If you could carry me just a little!”
"Nu, sieśt, kumień!"	“Nu, sēst, kūmeņ!”	„Siadaj, kumosiu!” –	“Well, get on then, pal!”
Jej iz-sada iz jô mugorys, a jis i nas, –	Jei izsāda iz juo mugorys, a jis i nas, –	Siadła mu na grzbiecie, wilk niesie, –	The fox got on the wolf’s back and it carried it.
wot jej łajdia miejźt' sadadama iz jô płacu, –	vot jei laide meizt sādādama iz juo placu, –	a ona mu zaczyna s….. na plecach, –	Now the fox, sitting on the wolf’s shoulder, started to pee.
soka wyłks: "Kas ta ti, kumień, tak?" –	soka vylks: “Kas ta tī, kūmeņ, tak?” –	pyta wilk: „Co to tam kumosiu, ciecze?” –	Said the wolf: “What is trickling there, pal?”
"A, kumień, tiej rosa kriejt nu kuku!" –	“Ā, kūmeņ, tei rosa kreit nu kūku!” –	„Kumoterku, to rosa pada z drzewa!” –	“Ah, pal, dew is falling from the trees!”
Jis wial nias gobułu, łajdia jej dierśt', iz wyłka sadadama, i soka wyłks:	Jis vēļ nes gobulu, laide jei dierst, iz vylka sādādama, i soka vylks:	Jeszcze ją niesie kawałek, a ona zaczyna sr…, na wilku siedząc. Mówi wilk: –	They carry on, now the fox starts to shit, sitting on the wolf, and the wolf said:
"A kas ta ti, kumień, kriejt, tajds syłts?" –	“A kas ta tī, kūmeņ, kreit, taids sylts?” –	„A co ta tam, kumosiu, spada takie ciepłe?” –	“But was is falling there, pal, something warm?”
"Tys, kumień, kukużi nu agliś kriejt!"	“Tys, kūmeņ, kukuži nu aglis kreit!”	„To, kumoterku, szyszki z jodły lecą!” –	“These are fir cones, pal, falling from the fir!”
Jis wial nas gobułu, a jej dzid sadadama:	Jis vēļ nas gobulu, a jei dzīd sādādama:	On jeszcze niesie kawałek, a ona zaczyna śpiewać:	They carry on, and the fox, sitting, starts to sing:
"Słyms wasału nas! Słyms wasału nas!"	“Slyms vasalu nas! Slyms vasalu nas!”	„Słaby zdrowego niesie! Słaby zdrowego niesie!” –	“The sick carries the fit! The sick carries the fit!
Wajcoj wyłks: "Ku ta tu, kumień, dzidi?" –	Vaicoj vylks: “Kū ta tu, kūmeņ, dzīdi?” –	Pyta wilk: „Co to ty, kumosiu, śpiewasz?” –	Asks the wolf: “What are you singing, pal?”
"A mań tajda dziśmiejta irajda, ka wasałs słymu nas!" –	“A maņ taida dzīsmeita iraida, ka vasals slymu nas!” –	„A to taka piosenka, że zdrowy słabego niesie!” –	“Ah, it’s just my little song, that the fit carries the sick!”
Nu, da-niasia jis ju da ołys –	Nu, danese jis jū da olys –	Przyniósł ją do nory,	Well, the wolf carried the fox to its cave –
wot jej roza-śmiejaś i soka:	vot jei rozasmiejās i soka:	ona się roześmiała i mówi:	there it burst into laughter and said:
"Es dzidoju, ka słyms wasału niasia!"	“Es dzīduoja, ka slyms vasalu nese!”	„Ja śpiewałam, że słaby zdrowego niósł!” –	“I was singing that the sick carries the fit!”
Wyłks pa-zyna, ka jej ap-monieja ju, ajz-syrda, –	Vylks pazyna, ka jei apmuonēja jū, aizsyrda, –	Wilk poznał, że oszukała go, zgniewał się, –	The wolf recognized that the fox had duped him and got very angry, –
kaj giŭś łopsu, gribieja ju nu-żniaŭgt', a jej i-baga jaŭ olâ!	kai gius lopsu, gribēja jū nūžņaugt, a jei ībāga jau olā!	chwycił liszkę, chciał ją udusić, ale mu uciekła do nory,	it tried to catch the fox, wanted to strangle it, but the fox had already fled into its cave!
Jis tik aśtiś gołu at-rowia ar zubim i par tu łopsaj aśtiś gôls i szudiń bołts!	Jis tik astis golu atruove ar zūbim i par tū lopsai astis gols i šūdīņ bolts!	tylko koniec ogona złapał zębami i urwał i dla tego liszki koniec ogona teraz biały!	It got tore off the top of the fox’s tale with its teeth, and therefore the top of the fox’s tale is white to this very day.

Text Sources

Name	Type	File Name	Author	Year	Title	Other	Description
Ltg_2012_red_AJSt_Pas19	nagranie/audio	Ltg_2012_red_AJSt_Pas19-6b6bd7f1-cab0-4c24-9ac8-9ef090e1d4cf.mp3	Nicole Nau	2012	Ap lopsu; Baśnie 19	Ulanowska 1895	Czyta Angelika Juško-Štekele