Ap buorineiti III; Baśnie 27 (311-313)

Type: bajka

Comment: Ulanowska 1895

Access: public

Phrases

Orthographic	Translettering	Translation (PL)	Translation (EN)
27. Ap boriniejti III.	27. Ap buorineiti III.	27. O sierotce III.	27. The orphan girl III
Pajemia taǔs utru sîwu i bieja jam miejta nu pyrmos sîwys i jej wysod goja gonus, tiej miejta, a pâmotia wysod jej diewia spriaśt'.	Pajēme tāvs ūtru sīvu i beja jam meita nu pyrmuos sīvys i jei vysod guoja gonūs, tei meita, a pamuote vysod jei [jai] deve sprēst.	Wziął ojciec drugą żonę, a miał córkę z pierwszej żony, która chodziła paść, a macocha zawsze jej dawała kądziel prząść.	A father married a second wife. He had a daughter from his first marriage, who always went to graze the cattle, and her stepmother always gave her [flax] to spin.
Jej wyss saspriaż, atnas i pa-dud' sasprastu, łaj cik i-dud' par dînu.	Jei vyss sasprēž, atnas i padūd sasprāstu, lai cik īdūd par dīnu.	Ona zawsze wszystko uprzędzie, przyniesie i poda uprzędzione, choćby to była największa kądziel.	She always spun and brought home everything done, however much she was given for the day.
Dait sołts łajks i jej ciszi rukys sa-plejst nu sołtuma, a pâmotia klidz iz jos, kam jej dzieji sa-tajsa ar aśni.	Daīt solts laiks i jei [jai] cīši rūkys sapleist nu soltuma, a pamuote klīdz iz juos, kam jei dzeji sataisa ar asni.	Przyszła zimna pora, ręce jej pękają od chłodu, a macocha krzyczy na nią, że przędza krwią powalana.	Cold weather set in and her hands were chapped from the cold, and the stepmother scolded her because the yarn was stained with blood.
Da-it jej pi okys mozgotu tus ruku, idama sâta, –	Daīt jei pi okys mozguotu tūs rūku, īdama sātā, –	Wracając do domu, przyszła ona do studni umyć ręce,	She went to the well to wash her hands, on her way home –
mozgoj jej ruku i jej i-kriejt okâ dziejts!...	mozgoj jei rūku i jei [jai] īkreit okā dzejts!...	zaczęła myć ręce i przędzę upuściła do studni!	while she was washing her hands the yarn fell into the well!
Jej ajz-it iz satu i soka: "Mamień miłu, dziejs i-krita okâ!"	Jei aizīt iz sātu i soka: "Mameņ mīlū, dzejs īkrita okā!"	Przychodzi do domu i mówi: "Mamusiu miła, przędza spadła do studni!"	She went home and said: “Dear Mummy, the yarn has fallen into the well!”
Pamotia soka: "Kab tu mań iz-wyłktu ju nu okys, a na, to eś tieǔ pa-dariejszu!" –	Pamuote soka: "Kab tu maņ izvylktu jū nu okys, a na, to es tev padareišu!" –	Macocha mówi: "Żebyś ty mi ją dostała z studni, a nie, zobaczysz co ci zrobię!" –	The stepmother said: “Pull it out from the well, or I will show you!”
Jej nu-it, kaj jej wałk dzieji, i-kriejt jej posza okâ i roz-kriejt jej caǔr ziemiam!	Jei nūīt, kai jei valk dzeji, īkreit jei poša okā i rozkreit jei caur zemēm!	Poszła ona, jak zaczęła dostawać przędzę, tak sama wpadła do studni i zapadła się skróś ziemi!	She went about it, but when she pulled at the yarn she fell into the well herself and fell through the ground!
Wot jej it, it i riadz, ka majzia cieplî cap.	Vot jei īt, īt i redz, ka maize ceplī cap.	Idzie ona idzie i widzi, że chleb w piecu się piecze.	She walked for a while and saw bread baking in an oven.
Tiej majzia prosa: "Miejtiń miłu, iz-wielć mani nu ciepla!	Tei maize prosa: "Meitiņ mīlū, izveļc mani nu cepļa!	Ten chleb prosi: "Dziewczynko miła, – wyciągnij mię z pieca!	The bread asked her: “Dear girl, pull me out of the oven!
Ka tu mani na-iz-wilksi, to eś sa-diejgszu!" –	Ka tu mani naizviļksi, to es sadeigšu [sadegšu]!" –	Jeżeli mię nie wyciągniesz, to spalę się!" –	If you do not pull me out I will burn up!”
Jej jem tu majzi, iz-wałk nu ciepła i otkon jej it, dait jej pi obielnijcys, –	Jei jem tū maizi, izvalk nu cepļa i otkon jei īt, daīt jei pi uobeļnīcys, –	Wzięła ona ten chleb, wyciągnęła z pieca i dalej idzie, przychodzi do jabłoni, –	She went and pulled the bread out of the oven and walked on until she came to an apple tree.
wieras, aǔg obielnijca, wysi zori lejkst nu obielim.	verās, aug uobeļnīca, vysi zori leikst nu uobelim.	patrzy, rośnie jabłoń, a wszystkie gałęzie jej gną się od jabłek.	She saw how all the tree’s branches were bent by apples.
Jej prosa: "Miejtiń miłu, apkrot' munus obielejszi, –	Jei prosa: "Meitiņ mīlū, apkrot munus uobeleiši [uobeleišus], –	Zaczyna prosić: "Dziewczynko miła, otrząś moje jabłuszka,	The apple tree begged: “Dear girl, shake my apples down!
ka tu mani na-ap-kratiejsi, wysi zori ap-łyǔźś!" –	ka tu mani naapkrateisi, vysi zori aplyuzs!" –	jeżeli mię nie otrzęsiesz, to mi gałęzie wszystkie się połamią!" –	If you don’t shake me all my branches will break!”
Jej it, ap-kriejt obieli, –	Jei īt, apkreit uobeli, –	Wzięła ona, otrzęsła jabłka, –	She went and shook the apples.
ap-krotusia obieli, it jej pacielu i da-it pi wiaciejtiś.	apkrotuse uobeli, īt jei paceļu i daīt pi veceitis.	otrząsłszy poszła dalej i przyszła do staruszki.	When it was done she went along until she came to an old woman.
Tiej wiacia prosa: "Dziewoj tu pi mania par miejtu!"	Tei vece prosa: "Dzeivoj tu pi mane par meitu!"	Staruszka prosi: Zostań ty u mnie, bądź moją córką!" –	The woman asked her: “Stay with me as a good daughter!”
Jej soka: "Łabi, dziejwoszu!"	Jei soka: "Labi, dzeivuošu!"	Ona mówi: "Dobrze, zostanę!" –	She said: “All right, I’ll stay!”
Wot jej dziejwoj, dziejwoj pi tos wiaciś par miejtu, strodoj, kłaǔsa ciszi łabi i jej żałoj tiej wiacia.	Vot jei dzeivoj, dzeivoj pi tuos vecis par meitu, struodoj, klausa cīši labi i jei [juo?] žāloj tei vece.	Została u tej staruszki, jak córka pracowała, słuchała i ta stara polubiła ją bardzo.	So she stayed and lived with the old woman as a daughter and help, she worked and obeyed, and the old woman liked her well.
Par cik łajka jej soka taj: "Może tu gribi, tu miejtiń, nu-it iz satu?" –	Par cik laika jei soka tai: "Može tu gribi, tu meitiņ, nūīt iz sātu?" –	Po niejakimś czasie mówi ona tak: "Może ty chcesz, córeczko, wrócić do domu?" –	After some time she said: “Do you want to go home, dear daughter?”
"Eś gribu gon nu-it, bet na-zynu kur nuit!" –	"Es gribu gon nūīt, bet nazynu kur nūīt!" –	"Chciałabym, ale nie wiem drogi!" –	“I would like to, but I don’t know the way!”
"Eś tiewi nu-wieższu, miejtiń", soka tiej wiacia.	"Es tevi nūvežšu [nūvesšu], meitiņ", soka tei vece.	"Ja ciebie zaprowadzę córeczko", mówi ta stara.	“I’ll lead you, dear”, said the old woman.
Nu, jej wad ju i da-wad da tos okys, kur jej i-krita i soka:	Nu, jei vad jū i davad da tuos okys, kur jei īkrita i soka:	Poprowadziła ją i przyprowadziła do tej studni, gdzie wpadła i mówi:	So she led her and brought her to the well into which she had fallen and said:
"ej tagad iz satu jaǔ, miejtiń!"	"ej tagad iz sātu jau, meitiņ!"	"Idź teraz do domu córeczko!" –	“Go home now, dear!”
Jej iza-cielas nu okys, ni jej ap-mierkst nikô, –	Jei izaceļās nu okys, ni jei apmierkst nikuo, –	Wyszła ona ze studni, ani jej ubranie nawet nie zmokło,	She rose from the well and all her clothes were dry.
i tu dzieji pa-jem, it jej iz satu, –	i tū dzeji pajem, īt jei iz sātu, –	wzięła swoją przędzę i idzie do domu, –	She took the yarn and went home.
da-it jaǔ pi satys i sôk lejts lejt załta i ap-lej tu wysu miejtiniu ar załtu.	daīt jau pi sātys i suok leits leit zalta i aplej tū vysu meitiņu ar zaltu.	a tu zaczyna deszcz złoty padać i oblewa tę całą dziewczynkę złotem.	When she had reached her home a rain of gold started falling and covered the girl with gold.
It jej ustoba, a gajls sasyt sporns i ajz-dzid: "Kikirigi! at-it myǔsu załta miejta!"	Īt jei ustobā, a gaiļs sasyt spuorns i aizdzīd: "Kikirigī! atīt myusu zalta meita!"	Wchodzi do izby, a kogut uderza skrzydłami i pieje: "Kikirigi! idzie nasza złota córka!"	She went into the cottage and the rooster clapped its wings and sang: “Cock-a-doodle-doo! Here comes our golden girl!”
Jej szmuka briśmiejgi ar załtu.	Jei šmuka brīsmeigi ar zaltu.	Okropnie piękna w złocie.	She was terribly pretty with this gold.
Nu, tagad syǔta rogona soǔu miejtu, łaj it jos miejta gonus, łaj i jej byǔś tajda łajmia kaj boriniaj –	Nu, tagad syuta rogona sovu meitu, lai īt juos meita gonūs, lai i jei [jai] byus taida laime kai buorinei –	Dopiero teraz posyła wiedźma swoją córkę, żeby szła jej córka paść, żeby i ją spotkało takie szczęście, jak sierotkę –	Well, now the witch sent her own daughter, told her to go with the cattle so that she, too, would find such luck as the orphan girl.
i-dud' łynus spriaśt'.	īdūd lynus sprēst.	i daje kądziel prząść.	She gave her flax to spin.
Jej tus łync saspriaż –	Jei tūs lync [lynus] sasprēž –	Przędzie ona tę kądziel,	She spun the flax –
jaǔ mozgoszkutia rukys pi okys, kaj tiej boriniejtia mozgoja i nu-swid' jej tiej dziejś okâ.	jau mozguoškūte rūkys pi okys, kai tei buorineite mozguoja i nūsvīd jei tei dzejs okā.	potem idzie umyć ręce przy studni, jak sierotka myła i wrzuca przędzę do studni.	she was about to wash her hands at the well like the orphan girl had done and threw the yarn into the well.
At-it iz ustobu i raǔd': "Mamień, dziejś i-krita okâ!" –	Atīt iz ustobu i raud: "Mameņ, dzejs īkrita okā!" –	Przychodzi do izby i płacze: "Mamusiu, przędza wpadła do studni!" –	Home she went and cried: “Mummy, the yarn has fallen into the well!”
Motia soka: "Kab tu mań dabotu dziejś!" –	Muote soka: "Kab tu maņ dabuotu dzejs!" –	Matka mówi, "Żebyś ty mi zaraz dostała przędzę!" –	Said her mother: “Go and get the yarn!”
Jej nu-it i ka jaǔ jej śniaksiś, i-kriejt posza okâ, –	Jei nūīt i ka jau jei snēksīs [snēgsīs], īkreit poša okā, –	Poszła ona, sięgnęła ręką i wpadła sama do studni,	She went about it, and when she seized the yarn, she fell into the well herself.
roz-kriejt jej ti pat' caǔri, kur tiej –	rozkreit jei tīpat cauri, kur tei –	zapadła się do ziemi tak samo jak tamta, –	She fell through the ground just as the other girl.
it jej, it, riadz, ka cap majzia cieplî.	īt jei, īt, redz, ka cap maize ceplī.	dopiero idzie ona, idzie, widzi, że piecze się chleb w piecu.	She walked and she walked and saw bread baking in an oven.
Jej soka, tiej majzia: "Miejtiń miłu, iz-wielć tu mani nu ciepla!" –	Jei soka, tei maize: "Meitiņ mīlū, izveļc tu mani nu cepļa!" –	Mówi, ten chleb: "Dzieweczko miła, wyciągnij mię z pieca!" –	The bread said: “Dear girl, pull me out of the oven!”
Jej soka: "Nu, eś tiewi i at-goju wyłktu nu ciepla!" –	Jei soka: "Nu, es tevi i atguoju vylktu nu cepļa!" –	Ona odpowiada: "A jakże! ja też po to tu przyszłam, żeby ciebie wyciągnąć z pieca!" –	Said she: “You think I have come here to pull you out of the oven?”
Majzia soka: "Ka tu mani na-iz-wilksi, to eś sa-diegszu cieplî!" –	Maize soka: "Ka tu mani naizviļksi, to es sadegšu ceplī!" –	Chleb mówi: "Jeżeli mię nie wyciągniesz, to spalę się w piecu!" –	Said the bread: “If you won’t pull me out I will burn up in the oven!”
"Kas ti mań par bada, – diać sieǔ, eś tiewi na-wilkszu ora!" –	"Kas tī maņ par bāda, – dec [dedz] sev, es tevi navilkšu uorā!" –	"Co mi tam do tego, spal się, ja ciebie nie wyciągnę!" –	“That’s not my problem – you may as well burn up, I won’t pull you out!”
It jej i riadz ka obielnijca, wysa ar obielim, zori łyǔzt nu obieli –	Īt jei i redz ka uobeļnīca, vysa ar uobelim, zori lyuzt [lyust] nu uobeli –	Idzie dalej i widzi jabłoń tak pokrytą jabłkami, że aż gałęzie łamią się od jabłek –	She walked on and saw an apple tree, full of apples, the branches nearly breaking from the apples –
jej prosa: "Ap-krot', miejtiń miłu, munus obielejszi, wysi zori mań ap-łyǔźś!" –	jei prosa: "Apkrot, meitiņ mīlū, munus uobeleiši [uobeleišus], vysi zori maņ aplyuzs!" –	prosi jabłoń: "Otrząśnij dziewczynko miła, moje jabłuszka, wszystkie gałęzie mi się połamią!" –	The apple tree begged: “Shake my apples, dear girl, all my branches will break!”
"Nu, eś tiewi i atgoju kratiejtu toǔu obieli! łaj tieu łyǔzt zori ar wysim toǔim obielim!" –	"Nu, es tevi i atguoju krateitu tovu uobeli! lai tev lyuzt [lyust] zori ar vysim tovim uobelim!" –	"A jakże! ja ci tu przyszłam trząść twoje jabłka! niech ci się łamią gałęzie z wszystkiemi twemi jabłkami!" –	“You think I have come here to shake your apples? Let your branches break with all the apples!”
It jej pacielu, nu-it iz tu waciejti –	Īt jei paceļu, nūīt iz tū vaceiti –	Poszła dalej, przyszła do owej staruszki, –	She walked on and came to the old woman.
tos waciejtis jej na kłaǔsa, na strodoj –	tuos vaceitis jei naklausa, nastruodoj –	ale staruszki nie słucha, nie pracuje –	She didn’t obey the old woman, she didn’t work –
tiej wiaciejtia soka: "Ka tu na kłaǔsi, ej tu jaǔ iz satu!" –	tei veceite soka: "Ka tu naklausi, ej tu jau iz sātu!" –	staruszka mówi: "Skoro nie słuchasz, to idź do domu!" –	The old woman said: “If you can’t listen, go home!”
"Kaj eś iszu, ka eś na zynu, kur iz-it' mań?" –	"Kai es īšu, ka es nazynu, kur izīt maņ?" –	"Jakże pójdę, skoro nie wiem, jak mam stąd wyjść?" –	“How can I go home if I don’t know the way?”
Wiacia soka: "Eś tiewi nu-wieższu!" –	Vece soka: "Es tevi nūvežšu [nūvesšu]!" –	Stara mówi: Ja ciebie zaprowadzę!" –	The old woman said: “I will lead you!”
Jej wad, da-wad da tos okys –	Jei vad, davad da tuos okys –	Przyprowadziła ją do studni, –	She led her to the well.
jej iza-cielaś nu tos okys, pajem tu dzieji, it jaǔ iz ustobu, –	jei izaceļās nu tuos okys, pajem tū dzeji, īt jau iz ustobu, –	wyszła ona z tej studni, wzięła swoją przędzę, idzie do izby,	She rose from the well, took the yarn, went to the cottage –
i sôk lejts lejt smała, ap-lej ju wysa ar świeczim.	i suok leits leit smala, aplej jū vysa ar svečim.	a tu zaczyna deszcz lać smolny, oblewa ją całą smoła.	and there a rain of pitch started falling and covered the girl with pitch.
Sasyt gajls sporns i ajz-dzid:	Sasyt gaiļs spuorns i aizdzīd:	Uderza kogut w skrzydła i pieje:	The rooster clapped his wings and sang:
"Kikirigi! smała miejta at-it! dikierits myǔsu satâ!"	"Kikirigī! smala meita atīt! dikerīts myusu sātā!"	"Kikirigi! smolna córka idzie! smoluch w naszej chacie!" –	“Cock-a-doodle-doo! Here comes the pitch girl! A mudlark in our home!
Tiejk pâmotiaj sîrds, ka tiej at-gojusia ar załtu, a itiej ar smału ....	Teik pamuotei sirds, ka tei atguojuse ar zaltu, a itei ar smalu ....	Macocha okropnie się zezłościła, że tamta przyszła w złocie, a ta w smole,	The stepmother became wrathful because the other had come covered with gold, but she here covered with pitch.
pa-jemia gajli i nu-kowa, jej dumoja, ka gajls wajnigs!	pajēme gaili i nūkuova, jei dūmuoja, ka gaiļs vainīgs!	złapała koguta i zarznęła, myślała, że kogut winien!	She took the rooster and killed it, she thought it was the rooster’s fault!