Ap kupča dālu; Baśnie 34 (339-344)

Type: bajka

Comment: Ulanowska 1895

Access: public

Phrases

Orthographic Translettering Translation (PL) Translation (EN) Morphology Phonetic Comment
34. Ap kupcza dału. 34. Ap kupča dālu. 34. O kupieckim synu. 34. The merchant’s son
Bieja win kupczam dałs i taŭs nu-mierst, – Beja vīn kupčam dāls i tāvs nūmierst, – Miał kupiec syna i, umierając, There was a merchant who had a son. The father died
i at-soka jam trejs simti naŭdys, par ku jam tawari pierkt'. i atsoka jam treis simti naudys, par kū jam tavari pierkt. zapisał mu trzy stówki pieniędzy na kupno towarów. and bequeathed to him three hundred [roubles] to buy goods.
Nu, jaŭ jis dziejwoj cik łajka, mozs jam kramâ tawaris ar ku targowotiś, jis prosa nu motiś łaj jam i-dud' symti jaŭ naŭdys, jis pierkś tawari kramâ. Nu, jau jis dzeivoj cik laika, mozs [moz] jam kramā tavaris ar kū targovuotīs, jis prosa nu muotis lai jam īdūd symti jau naudys, jis pierks tavari kramā. Żył ten syn czas jakiś, ale już mało ma w sklepie towarów, niema czem targować, prosi matki, żeby mu dała stówkę na kupienie towarów do sklepu. After some time there was little merchandise left in the stock to trade with, and he asked his mother to give him one hundred, he would buy goods for the stock.
Nu, taj motia jam i-dud', jis i nu-it jaŭ pierktu i radź, tur kaczejti mużiks, soka pierkt' itu kaczejti nu szô – Nu, tai muote jam īdūd, jis i nūīt jau pierktu i radz, tur kačeiti mužiks, soka pierkt itū kačeiti nu šuo – Matka mu dała, poszedł na kupno i widzi, że trzyma chłop kotka i mówi: "Kupić tego kotka u mnie!" So mother gave him [the money] and he went off to buy. [On his way] he saw a farmer who had a little cat and asked him to buy that cat.
jis soka: cik ta tu prosa par ju? – jis soka: cik ta tu prosa par jū? – On pyta: Wiele prosisz za niego? – He said: “How much do you ask for it?”
A kas duś symtu, tam i atduszu! A kas dūs symtu, tam i atdūšu! A kto da stówkę, temu i oddam! “Aye, if someone gives a hundred, I’ll give it to him!”
Jis pa-jem i at'dud' jam tu symtu naŭdys i at-wad iz satu tu kaczejti. Jis pajem [pajam] i atdūd jam tū symtu naudys i atvad iz sātu tū kačeiti. On wziął i dał stówkę, przyniósł do domu tego kotka. He gave him the hundred and took the little cat home.
Motia raud', ka taŭs biejis, cik bogoti biejuszi, a ka niŭ iz-pustieszkys wysu dziejwi! Muote raud, ka tāvs bejis, cik boguoti bejuši, a ka niu izpūstēškys vysu dzeivi! Matka płacze, że jak żył ojciec, byli tacy bogaci, a że teraz syn zniszczy całe gospodarstwo! Mother cried: when father was alive they were so rich, but now he would ruin their life!
Jis soka: "Kłusi, mamień! Jis soka: "Klusi, mameņ! On mówi; "Cicho, mamo! He said: “Quiet, mother!
rejts byŭś gudroks na wokors!" – reits byus gudruoks na vokors!" – ranek będzie mędrszy od wieczora!" The morning will be wiser than the evening!”
Par cik łajka, iś jis otkon tawariś pierktu, soka: Par cik laika, īs jis otkon tavaris pierktu, soka: Po niejakimś czasie chce on znowu jechać na kupno towarów i mówi: After some time, he set off again to buy merchandise and said:
"Mamień, dud' mań niŭ symtu naŭdys!" "Mameņ, dūd maņ niu symtu naudys!" "Mamo, daj mi stówkę!" “Mum, give me a hundred now!”
Jej pa-jem, dud' jam tu naŭdu i raŭd' jaŭ: Jei pajem [pajam], dūd jam tū naudu i raud jau: Ona dała mu pieniądze i płacze: She gave him the money and cried:
Ok tu, dieleń, kłaŭsiat jaŭ szos, pierkt' kajdu litu, na-pierkt' kajdu nalitu! Ok tu, dieleņ, klausēt jau šuos, pierkt kaidu lītu, napierkt kaidu nalītu! "Och, synku, posłuchaj mię, kup towarów, nie kup znowu co nie do rzeczy!" “Oh, sonny, listen to me, buy some useful things, don’t buy anything useless!”
Jis soka: "Na, mamień, es niŭ łabi pierkszu, na-pustieszu naŭdys!" – Jis soka: "Na, mameņ, es niu labi pierkšu, napūstēšu naudys!" – On mówi: "Nie, mamo, ja teraz dobrze kupię, nie zmarnuję pieniędzy!" – He said: “No, no, mum, I will buy well now, I won’t waste the money!”
Jis i nu-it i otkajt' riadź, ka tur muźiks suniejti, soka jis, tys mużiks, pierkt' suniejti! – Jis i nūīt i otkait redz, ka tur mužiks suneiti, soka jis, tys mužiks, pierkt suneiti! – Pojechał i znów widzi, że trzyma chłop pieska i mówi mu, kup tego pieska!" – He went off again and he saw a farmer who had a little dog, and the farmer said: “Buy the dog!”
Cik ta tu prosa? – Cik ta tu prosa? – "Wiele żądasz?" – “How much do you want?”
Kas duś symtu, tam at-duszu! – Kas dūs symtu, tam atdūšu! – Kto da stówkę, temu oddam! – “He who gives a hundred shall have it!”
Jis at-diewia tu symtu, pa-jemia suni, at-wiedia iz satu. Jis atdeve tū symtu, pajēme suni, atvede iz sātu. Oddał mu stówkę, wziął psa, przywiózł do domu. He gave him the hundred, took the dog and brought it home.
Raŭd' motia ciszi, ka jaŭ jis wysu iz-gubiejs dziejwi! Raud muote cīši, ka jau jis vysu izgubeis dzeivi! Płacze matka, że już całe gospodarstwo zniszczy! Mother cried a lot – he would completely ruin their live!
Jis soka: "Kłusi, mamień, na-raŭd', rejts byŭś gudroks na wokors!" – Jis soka: "Klusi, mameņ, naraud, reits byus gudruoks na vokors!" – On mówi: "Cicho, mamo, nie płacz, będzie ranek mędrszy, niż wieczór!" – He said: “Quiet, mum, don’t cry, the morning will be wiser than the evening!”
I otkajt' jaŭ tiergs, da tierga da-gajdieja jis i łajzas it, wysa kô nu-pierkt' par tu piediejgu symtu. I otkait jau tiergs, da tierga dagaidēja jis i laizās [laižās] īt, vysa kuo nūpierkt par tū pēdeigū symtu. Znówu był targ, on się targu doczekał i chce iść wszystkiego kupić za ostatnią stówkę. And again there was market, he had waited for market time and now he got ready to go and buy all kinds of things for the last hundred.
Motia dud' jam raŭdodama tu naŭdu i soka: Muote dūd jam rauduodama tū naudu i soka: Matka, płacząc, daje mu pieniądze i mówi: Mother gave him the money crying and said:
"Wieriś, dieleń, kab tu wysa kô pipierktu, a ka iz-puśtiesi naŭdys, na byŭś wajrok myŭsim ar ku dziejwot'!" "Verīs, dieleņ, kab tu vysa kuo pīpierktu, a ka izpūstēsi naudys, nabyus vairuok myusim ar kū dzeivuot!" "Pamiętaj, synku, żebyś wszystkiego nakupił, bo jeżeli zmarnujesz pieniądze, nie będziemy już mieli z czego żyć!" – “Take care, sonny, to buy all kind of things, for if you waste this money we won’t have anything left to live!”
Jis atsoka: "Es wysa kô pi-pierkszu, mamień, – łabi byus!" Jis atsoka: "Es vysa kuo pīpierkšu, mameņ, – labi byus!" On powiada: "Ja wszystkiego nakupię, mamo, –dobrze będzie!" – He replied: “I’ll buy everything, mum, it will be alright!”
Jis nu-it i radź, ka gul baźnijcâ kieninia miejta stykła grobâ, iz to groba iz-łykts gradzyns załta, – Jis nūīt i radz, ka guļ baznīcā kieniņa meita stykla grobā, iz tuo groba izlykts gradzyns zalta, – Poszedł i widzi, że królewna leży w kościele w szklanej trumnie, a na tej trumnie położony pierścionek złoty, – He went off and saw: in the church a princess was lying in a coffin of glass and on the coffin a golden ring was displayed –
kas symtu naŭdu iz-likś, tys tu gradzynu pa-jemś. kas symtu naudu izliks, tys tū gradzynu pajems. kto stówkę położy, ten pierścionek weźmie. if someone put out a hundred, he could take the ring.
Jis it, iz-lik symtu i at-it iz satu ar gradzynu. Jis īt, izlīk symtu i atīt iz sātu ar gradzynu. Poszedł, położył stówkę i przychodzi do domu z pierścionkiem. He went and put out the hundred and went home with the ring.
Wajcoj motia: "Nu, ku ta tu, dieleń, nu-pierćś?" Vaicoj muote: "Nu, kū ta tu, dieleņ, nūpiercs?" Pyta matka: "Co ty, synku, kupiłeś?" Mother asked: “Well, sonny, what did you buy?”
Jis pa-roda gradzynu: Sza kur eś nu-pierku, mamień!" Jis paruoda gradzynu: Ša kur es nūpierku, mameņ!" Pokazuje pierścionek: "Ot co ja kupiłem, mamo!" – He showed her the ring: “Look what I bought, mum!”
Jej sôk raŭdot' briśmiejgi: "Niŭ, tu dieleń, wysu dziejwi iz-pustiejś!" Jei suok rauduot brīsmeigi: "Niu, tu dieleņ, vysu dzeivi izpūstiejs!" Ona zaczyna płakać okropnie: "Teraz, ty synku, całe gospodarstwo zmarnowałeś!" – She started to cry terribly: “Now, sonny, you have ruined all our lives!”
Jis soka: "Na raŭd', mamień, rejts byŭś gudroks na wokors!" Jis soka: "Naraud, mameņ, reits byus gudruoks na vokors!" On mówi: "Nie płacz, mamo, będzie ranek mędrszy, niż wieczór!" – He said: “Don’t cry, mum, the morning will be wiser than the evening.”
Nu-it jej gułatu, raŭdodama, a jis iz-it ora, tys dałs, pa-jem, por-świż tu gradzynu nu winys rukys da utris rukys i at-skriń walni, soka: Nūīt jei gulātu, rauduodama, a jis izīt uorā, tys dāls, pajem [pajam], puorsvīž tū gradzynu nu vīnys rūkys da ūtris rūkys i atskrīņ [atskrīn] valni, soka: Poszła matka spać, płacząc, a on wyszedł na pole, ten syn i zaczął przerzucać pierścionek z jednej ręki do drugiej. Dopiero przybiegają dyabli i mówią: She went to bed crying, but the son went outside. He took the ring and threw it from one hand into the other hand and devils came running and said:
"Kô tieŭ wajagama?" – "Kuo tev vajagama?" – "Czego ci potrzeba?" – “What do you need?”
Jis at-soka: "Szam tô wajagama, kab byŭtu szo krama pyłna wysajdys tawaris, kajda tik iz pasaŭla i kab byŭtu da kieninia pilis iz-tajsiets tyłts, griśtieni wins załta, utris sudobra, – Jis atsoka: "Šam tuo vajagama, kab byutu šuo krama pylna vysaidys tavaris, kaida tik iz pasauļa i kab byutu da kieniņa pilis iztaisēts tylts, grīsteni vīns zalta, ūtris sudobra, – On odpowiada: "że mu trzeba, żeby sklep był pełny różnych towarów, jakie tylko są na świecie i żeby był do królewskiego zamku zrobiony most z deszczek złotych i srebrnych, He replied: “This is what I need: the warehouse shall be full of all kinds of goods, whatever there is in the world, and a bridge shall be built from here to the king’s castle with planks from gold and silver,
i pa ciela mołam kab byŭtu wina obielnijca załta, utra sudobra!" – i pa ceļa molam kab byutu vīna uobeļnīca zalta, ūtra sudobra!" – i żeby z obu stron drogi były jabłonie, jedna jabłoń złota, druga srebrna!" – and at the wayside there shall be apple trees in gold and in silver!”
Porgul ji nakti, cielas rejta jaŭ motia agri, wieras, ka wysa kô gona, krams pyłns jôs wysajdys tawaris! Puorguļ jī nakti, ceļās reitā jau muote agri, verās, ka vysa kuo gona, krams pylns juos vysaidys tavaris! Przespali noc, wstaje nazajutrz rano matka, patrzy, że wszyskiego jest dość w sklepie pełno różnych towarów! They slept all through the night. In the morning mother got up early and saw that there was plenty of everything, the warehouse was full of various goods!
I cielas kienińcz, riadz, ka szmuks cielsz da kupcza satys. I ceļās kieniņč [kieniņš], redz, ka šmuks ceļš da kupča sātys. Wstaje król, widzi, że taka piękna droga do domu kupca. And the king got up and saw a pretty road leading to the merchant’s house.
Wot tagad braŭkś jaŭ kupcza dałs iz kieninia miejtaj, swotus, – Vot tagad brauks jau kupča dāls iz kieniņa meitai, svuotūs, – Jedzie teraz kupiecki syn do królewny w swaty, – Up came the merchant’s son to court the king’s daughter –
nu-braŭć jis, sa-dzier jaŭ i tajsa jaŭ kozys. nūbrauc jis, sadzer jau i taisa jau kuozys. pojechał i zapili, odbyło się wesele. no sooner had he arrived than the betrothal took place and the wedding was prepared.
Piec kozu, at-wad jaŭniewi iz tieni, iz tô kupcza satu, – Piec kuozu, atvad jaunevi iz teni, iz tuo kupča sātu, – Po weselu, przywożą p. młodą do domu, – After the wedding he brought the bride home to the merchant’s house.
wot jej ti dziejwoj i wajcoj jej iz wiejru, guładama nakti: vot jei tī dzeivoj i vaicoj jei iz veiru, gulādama nakti: dopiero pyta ona męża, śpiąc w nocy: There they lived, and one night she asked her husband:
"Pa-soki mań nu kô tu tajds ciszi bogots pa-lićś?" – "Pasoki maņ nu kuo tu taids cīši boguots palics?" – "Powiedz mi, z czego ty taki bogaty się stałeś?" – “Tell me how you have become so rich?”
Jis isoka stośtiat' tiej siwaj, ka nu tô gradzyna, – Jis īsuoka stuostēt tei sīvai, ka nu tuo gradzyna, – On zaczął opowiadać żonie, że z tego pierścionka – He told his wife about the ring –
i jej ajza-grib nu-zagt' tu gradzynu nu wiejra, a jis wyss tur ju mutiâ par nakti. i jei [jai] aizagrib nūzagt tū gradzynu nu veira, a jis vys tur jū mutē par nakti. zachciało się jej ukraść ten pierścionek u męża, a on w nocy wciąż trzyma go w gębie. and she became keen to get this ring, but he always held it in his mouth in the night.
Wot jej gajda i gajda cikom wariejs nu-zagt', – Vot jei gaida i gaida cikom vareis nūzagt, – Czeka ona i czeka, aż można będzie ukraść, – She waited and she waited for an opportunity to steal it.
winu nakti jis pa-grizia guładams iz utris pusiś, – vīnu nakti jis pagrīze gulādams iz ūtris pusis, – jednej nocy, on się przewrócił, śpiąc, na drugą stronę, One night he turned in his sleep
ka jis pa-grizia, taj jis ajza-kosieja i tys gradzyns iz-krita jam nu mutiś – ka jis pagrīze, tai jis aizakuosēja i tys gradzyns izkrita jam nu mutis – jak się przewrócił, tak zakaszlał i pierścionek wypadł mu z gęby – and as he turned he coughed and the ring fell from his mouth.
jej ju mudri pa-giŭn i porświż nu rukys, da rukys – jei jū mudri pagiun i puorsvīž nu rūkys, da rūkys – ona go prędko chwyciła i przerzuciła z ręki do ręki, – She quickly caught it and threw it from one hand into the other.
a jej bieja cytâ kieniśtî sieniok briŭgons. a jei beja cytā kienistī seņuok briuguons. a miała ona przedtem kochanka w drugiem królewstwie. But earlier, she had had a lover in another kingdom.
Sa-skriaja walni iz ju i wajcoj: Saskrēja valni iz jū i vaicoj: Zlecieli się dyabli i pytają: Now the devils came running and asked her:
"Kô tu gribi niŭ?" – "Kuo tu gribi niu?" – "Czego chcesz?" – “What do you desire?”
Jej grib, kab jej byŭtu ar itu wysu montu pi tô briŭgona, cytâ kieniśtî i ar wysu itu cielu, – Jei grib, kab jei byutu ar itū vysu montu pi tuo briuguona, cytā kienistī i ar vysu itū ceļu, – Ona powiada, że chce być z tem całem bogactwem u swego kochanka w tamtem królewstwie i z tą drogą, – She wished to be with all belongings at that lover’s place in the other kingdom, together with that [golden and silver] road –
a kab tia pa-lyktu tik wiejrs i jô motia iz płykys gułtys! – a kab te palyktu tik veirs i juo muote iz plykys gultys! – a żeby tu został mąż i jego matka na gołych łóżkach! – but here the husband and his mother should be left on their bare beds!
Ji i por-niazia ju iz cytu kienisti ar wysu montu, a jis pa-łyka iz płykys gułtys guładams. Jī i puorneze [puornese] jū iz cytu kienisti ar vysu montu, a jis palyka iz plykys gultys gulādams. Oni ją przenieśli do drugiego królewstwa z całem bogactwem, a on został na gołem łóżku, śpiący. They carried her with all belongings to the other kingdom, and he was left sleeping on his bare bed.
Cielas rejta kienińcz, wieras pa ługu, ka nikas nikur nawa, da-skriń pi jô, jis płyks gul iz gułtys. Ceļās reitā kieniņč [kieniņš], verās pa lūgu, ka nikas nikur navā, daskrīņ [daskrīn] pi juo, jis plyks guļ iz gultys. Wstaje nazajutrz król, patrzy przez okno, że nic nigdzie niema, bieży do niego, on nagi leży na łóżku. In the morning the king got up and saw through the window that there wasn’t anything anymore. He rushed to him who was lying naked on his bed.
Soka kienińcz: A – jis ap-moniaja mani! Soka kieniņč [kieniņš]: Ā – jis apmuonēja mani! Mówi król: A oszukałeś mię! Said the king: “Alas – he has tricked me!
Muszeń jis kajds bûrś irajda, ka pi jô cik monta bieja, a tagad nawa nikô! Mušeņ jis kaids būrs iraida, ka pi juo cik monta beja, a tagad navā nikuo! Pewnieś jaki czarownik, że u ciebie tyle było bogactwa, a teraz niema nic! He must be a wizard, for he had such a large possession and now he has nothing!”
Pa-jem, iz-myŭrej stułpu i ilik tamâ stułpâ miejtys wiejru, łaj siad' cikom ju nu-sudiaś, woj ju kaŭś, woj ju saŭś, woj ju korś. Pajem [pajam], izmyurej stulpu i īlīk tamā stulpā meitys veiru, lai sēd cikom jū nūsūdēs, voi jū kaus, voi jū saus, voi jū kuors. Kazał wymurować słup i zamknąć w nim zięcia do czasu, aż go osądzą, czy zabić, czy rozstrzelić, czy powiesić. He ordered a pillory be erected and he locked his daughter’s husband into this pillory – he should sit there waiting for his sentence, be it beheading, or shooting, or hanging.
Jaŭ kaj rejt jam śmierti dariaś – Jau kai reit jam smierti darēs – Już go mają nazajutrz na śmierć prowadzić, – He would be put to death the next day.
i at-skriń jô suniejts ar kaczejti, kur jis nu-pierka, taj soka: i atskrīņ [atskrīn] juo suneits ar kačeiti, kur jis nūpierka, tai soka: w tem przybiega piesek jego i kotek, których on kupił, i mówią mu tak: His little dog and cat that he had bought came running and said:
"Nu, griŭts tieŭ, sajmijniks, ir?" – "Nu, griuts tev, saimijnīks [saiminīks], ir?" – "Co, ciężko ci, gospodarzu!" – “Tough for you, master, isn’t it?”
Jis soka: "Ok, griŭts! suniejti ar kaczejti!" Jis soka: "Ok, griuts! suneiti ar kačeiti!" On mówi: "Och, ciężko, piesku i kotku!" – He said: “Oh, it is, my doggy and kitty!”
Soka ji: "Skrisim mies iz toŭu siwu, iz cytu kieniśti, piec gradzyna, kab tieŭ ratawot'!" Soka jī: "Skrīsim mes iz tovu sīvu, iz cytu kienisti, piec gradzyna, kab tev ratavuot!" Oni mówią: "Polecimy do twojej żony, do drugiego królewstwa, po pierścionek, żeby cię ratować!" Said they: “We will run to your wife, to the other kingdom, to get the ring, to save you!”
Ji skriń, skriń, da-skriń da jiŭru, – Jī skrīņ [skrīn], skrīņ [skrīn], daskrīņ da jiuru, – Pobiegli, przybiegają do morza, – They ran and they ran and came to the sea.
suńćś môk maŭt', a kaczsz na môk, – suņcs [suņs] muok maut, a kačš [kačs] namuok, – pies umie pływać, a kot nie umie, – The dog could swim, but the cat couldn’t.
soka suńćś iz kaczi: "Ka tu dabosi gradzyna, woj tu mań at-dusi? soka suņcs [suņs] iz kači: "Ka tu dabuosi gradzyna, voi tu maņ atdūsi? mówi pies kotowi: "Jeżeli dostaniesz pierścionek, czy mi oddasz? Said the dog to the cat: “When you get the ring, will you give it to me?
Ka at-dusi, to tiewi por-nieszszu!" Ka atdūsi, to tevi puorneššu [puornesšu]!" Jeżeli oddasz, to cię przeniosę!" – If you give it I will carry you over!”
Kaczsz at-soka: "At-duszu, por-niaś win par jiŭrom!" – Kačš [kačs] atsoka: "Atdūšu, puornes vin [viņ] par jiurom!" – Kot odpowiada: "Oddam, przenieś tylko przez morze!" – The cat replied: “I’ll give it to you, just take me over!”
"Nu, siaśt', – pornieszkys!" "Nu, sēst, – puorneškys!" "Siadaj, – przeniosę!" – “Well, sit down, I’ll carry you!”
Nu, i por-nas jis ju par jiŭrom i nu-skriń jaŭ iz tim, kur tiej sîwa dziejwoj ar soŭu briŭgonu. Nu, i puornas jis jū par jiurom i nūskrīņ [nūskrīn] jau iz tim, kur tei sīva dzeivoj ar sovu briuguonu. Przeniósł go przez morze i biegą już tam, gdzie ta żona żyje ze swoim kochankiem. So it carried it over the sea and they ran to the place where the wife lived with her lover.
Suńćś [!] siad' ora, a kaczsz nu-it satâ i pialiś giŭń, – Suņcs [suņs] sēd uorā, a kačš [kačs] nūīt sātā i pelis giuņ [giun], – Pies został na polu, a kot poszedł do domu i myszy łapie, – The dog sat outside, while the cat went into the house and caught mice.
iraŭdzieja ju służanka i soka: īraudzēja jū služanka i soka: zobaczyła go służąca i mówi: A maidservant saw it and said:
"Kajds tys kaczsz łobs miediebniks! "Kaids tys kačš [kačs] lobs medēbnīks! "Jak ten kot dobrze łapie! “What a good hunter this cat is!
wajag i-łajst ju kur ji gul, cik jaŭ ti pielu daŭdź asama!" vajag īlaist jū kur jī guļ, cik jau tī peļu daudz asama!" trzeba go puścić, gdzie oni śpią, tak tam dużo myszy!" – I must let it [into the room] where they are sleeping, there are a lot of mice there!”
Pa-jem ju i i-łajź ti, kur ji gul, tiej sîwa ar soŭu kawaleru, – pajem [pajam] jū i īlaiž tī, kur jī guļ, tei sīva ar sovu kavaleru, – Wzięła go i wpuszcza tam, gdzie oni spali, ta żona ze swoim kawalerem, – She let the cat into the room where the wife and her beau were sleeping.
a jis tiŭleń, tys kaczsz, nu-giŭń winu piali i soka taj: a jis tiuleņ, tys kačš [kačs], nūgiuņ [nūgiun] vīnu peli i soka tai: a ten kot złapał zaraz myszkę i mówi: Immediately the cat caught a mouse and said to it:
"Eś jeż-szu tiewi!" – "Es jēžšu [iesšu] tevi!" – "Zjem ciebie!" – “I will eat you!”
Jej prosa: "Na-ad', eś tieŭ łabi padarieszu!" – Jei prosa: "Naād, es tev labi padariešu!" – Ona prosi: "Nie jedz, ja ci co dobrego zrobię!" – It begged: “Don’t eat me, I will do something good for you!”
"Ku tu pa-dariesi? Gradzyna dabosi?" – "Kū tu padariesi? Gradzyna dabuosi?" – "Cóż ty zrobisz? Pierścionek dostaniesz?" – “What will you do? Will you get the ring?”
"Daboszu!" – "Dabuošu!" – "Dostanę!" – “I will get it!”
"Nu, to ej, daboj!" "Nu, to ej, daboj!" "No, to idź dostań!" “Well, then go and get it!”
Jis pałajź ju wala, a jej iz-kop iz jus wiersa, jem, i-boż aśti soŭu dagunâ tiej kieninia miejtaj i jej ajza-szkaŭdoj, – Jis palaiž jū vaļā, a jei izkuop iz jūs viersā, jem, ībuož asti sovu dagunā tei kieniņa meitai i jei aizaškaudoj, – Puścił ją, ona wlazła na łóżko, wsunęła ogonek swój do nosa królewnie, królewna kichnęła, – The cat set the mouse free and it climbed onto the sleepers, shoved its tail into the princess’ nose and she had to sneeze –
a jej taj pat', wyss turieja tu gradzynu mutiâ, – a jei taipat, vys turēja tū gradzynu mutē, – a ona też wciąż trzymała pierścionek w gębie, – she, too, always kept the ring in her mouth –
wot jej kaj szkaŭdoj, taj tys gradzys krejt nu mutis, a kaczejts pa-giŭn ju mudri i sôk plastiś ap durowom – vot jei kai škaudoj, tai tys gradzyns kreit nu mutis, a kačeits pagiun jū mudri i suok plēstīs ap durovom – jak kichnęła, tak pierścionek wypadł z gęby, a kotek chwycił go prędko i zaczął drapać do drzwi, – now she sneezed and the ring fell from her mouth, and the cat caught it and started to scratch at the door –
służanka jem i iz-łajż ju ora, pi-cielszkys jaŭ tu kieninia miejtu. služanka jem [jam] i izlaiž jū uorā, pīceļškys jau tū kieniņa meitu. służąca wzięła i wypuściła go, żeby nie zbudził tę królewnę. the maidservant went and let it out before it woke up the princess.
Da-skriń jis pi sunia, suńćś jaŭ gajdiaja ju ora i obi skriń mudri atpakal i da-skriń ji otkajt' da jiŭru, – Daskrīņ [daskrīn] jis pi suņa, suņcs [suņs] jau gaidēja jū uorā i obi skrīņ [skrīn] mudri atpakaļ i daskrīņ [daskrīn] jī otkait da jiuru, – Przybiegł on do psa, pies już czekał na niego i obaj pobiegli czem prędzej nazad; przybiegli znów do morza, – The cat rushed to the dog, the dog was waiting outside, and the two ran quickly back. When they came to the sea
suniejts soka iz kaczejti: "Ka tu gradzyna mań na dusi, to eś tieŭ nu-ślejcynoszu!" suneits soka iz kačeiti: "Ka tu gradzyna maņ nadūsi, to es tev nūsleicynuošu!" piesek mówi do kotka: "Jeżeli pierścionka mi nie dasz, to cię utopię!" – the dog said to the cat: “If you don’t give me the ring, I will drown you!”
Taj jaŭ nikô dariet, wajag at-dud', – Tai jau nikuo darēt, vajag atdūd [atdūt], – Tak już nie było co robić, trzeba było oddać, – What could the cat do, it had to give the dog the ring.
suniejts iz-platia muti, jaŭ kaczejts miaśś mutiâ gradzynu – suneits izplēte muti, jau kačeits mess mutē gradzynu – piesek roździawił pysk, żeby mu kotek wrzucił pierścionek do pyska, – The dog opened its mouth and the cat was about to throw the ring into the mouth –
kaj jis miatia, krejt gradzyns jiŭrôs i nu-ślejkst! kai jis mete, kreit gradzyns jiuruos i nūsleikst! kotek chciał rzucić, a pierścionek wpadł do morza i tonie! it threw the ring and it fell into the sea and sank down!
Cikom por-niazia suniejts kaczejti par jiŭrom, to kaczejts nu-plasia suniam wysu odu nu mugorys, kam jis gradzynu nu-ślejcynoja! Cikom puorneze [puornese] suneits kačeiti par jiurom, to kačeits nūplēse suņam vysu uodu nu mugorys, kam jis gradzynu nūsleicynuoja! Zanim piesek przeniósł kotka przez morze, tak kotek podrapał mu całą skórę na grzbiecie, za to, że pierścionek utopił! While the dog carried the cat over the sea the cat tore of the skin from the dog’s back because it had sunk the ring!
Por-mowia ji par jiŭrom i riadz, ka źwiejniki giŭń ziŭs – Puormuove jī par jiurom i redz, ka zvejnīki giuņ zivs – Przepłynęli morze i widzą, że rybacy łapią rybę, – They crossed the sea and saw fishermen fishing.
da-skriń ji kłotu i suniejts mołku nas zwiejnikam, i kaczejts mołku nas, oba diŭ strodoj kaj waradami! daskrīņ jī kluotu i suneits molku nas zvejnīkam, i kačeits molku nas, oba div struodoj kai varādami! lecą ku nim i piesek drzewo nosi rybakom i kotek drzewo nosi, obaj pracują jak mogą. They joined them, and the dog fetched firewood for the fisherman, and the cat did so as well, they both worked as hard as they could.
A tiej źwiejnika sîwa tiejriej ziŭs ku woriet' – A tei zvejnīka sīva teirej zivs kū vuorēt – A żona rybaka czyści rybę, do gotowania i And the fisherman’s wife was cleaning fish for cooking.
tiejradama i at-run jej tu gradzynu ziwiaj wadarâ: teirādama i atrūn jei tū gradzynu zivei vādarā: czyszcząć, znajduje ten pierścionek w brzuchu u ryby. And cleaning one fish she found the ring in its belly.
"Ak, itajds szmuks gradzyns! "Ak, itaids šmuks gradzyns! "Ach, jaki piękny pierścionek! “Oh,” said she, “such a pretty ring!
Iz-likszkiejtia iz łaktieniś, byŭszkama szos miejtaj!" ... Izlikškeite iz laktenis, byuškama šuos meitai!"... Położę na pułce, niech będzie dla córki!" I’ll put it on my kerchief, it will be [a present] for my daughter!”
Kaczejts iz-dzierd', ka jej taj runoj, da-skriń mudri, pa-giŭn tu gradzynu i soka: Kačeits izdzierd, ka jei tai runoj, daskrīņ [daskrīn] mudri, pagiuņ tū gradzynu i soka: Słyszy kotek, że ona tak mówi, podbiegł czemprędzej, chwycił pierścionek i mówi: The cat heard what she said and came quickly, took the ring and said:
"Skrisim, suniejt, eś daboju gradzyna!" – "Skrīsim, suneit, es dabuoju gradzyna!" – "Lećmy piesku, dostałem pierścionek!" – “Let’s run, doggy, I got the ring!”
Skriń ji, skriń, da-skriń da sajmijnika i padud' jam kaczejts gradzynu. Skrīņ [skrīn] jī, skrīņ [skrīn], daskrīņ [daskrīn] da saimijnīka [saiminīka] i padūd jam kačeits gradzynu. Lecą oni, lecą, przybiegli do gospodarza i kotek podaje mu pierścionek. They ran and they ran, they came to their master and the cat gave him the ring.
Jis tiŭleń por-świż ju nu rukys da rukys, saskriń walni i wajcoj: Jis tiuleņ puorsvīž jū nu rūkys da rūkys, saskrīņ [saskrīn] valni i vaicoj: On zaraz przerzucił z ręki do ręki, zlatują się dyabli i pytają: At once he threw it from one hand to the other, and the devils came running and asked:
"Nu, kô tu gribś?" – "Nu, kuo tu gribs?" – "Czego chcesz?" “Well, what do you want?”
"Szys tô gribś, kab szô sîwa ar briŭgonu soŭu, ar wysu gułtu, ar wysu satu, ar wysu montu, kab jej byŭtu iz tos witys, kur jo bieja sata, i ar wysu tu cielu i ar obielnijcom. "Šys tuo gribs, kab šuo sīva ar briuguonu sovu, ar vysu gultu, ar vysu sātu, ar vysu montu, kab jei byutu iz tuos vītys, kur juo beja sāta, i ar vysu tū ceļu i ar uobeļnīcom. On powiada, że chce, żeby jego żona z kochankiem swoim, z łóżkiem, z całym domem, z całem bogactwem znalazła się na tem miejscu, gdzie był jego dom, i żeby droga z jabłoniami także się wróciła. “I want this: my wife and her lover, with their bed, with their house, with all belongings shall be at the place where the house had been, together with the road and the apple trees.”
Rejta, cielas kienińcz i wieras, ka jaŭ cielsz i sata, wyss tia! Reitā, ceļās kieniņč [kieniņš] ir verās, ka jau ceļš i sāta, vyss te! Nazajutrz, wstaje król, patrzy, już jest droga i dom, wszystko to samo! In the morning the king got up and saw the road and the house, everything was there!
Nu, it jis jaŭ iz ju, gubiet' ju, a jis soka taj: Nu, īt jis jau iz jū, gubēt jū, a jis soka tai: Przychodzi do niego, żeby go dać na stracenie, a on mówi: He went to [his son-in-law] in order to kill him, but he said:
"Pagajd, tiatiejt', – iszkut's iz satu, paza-wartu ku toŭa miejta dora!" "Pagaid, tēteit, – īškūts iz sātu, pazavārtu kū tova meita dora!" "Poczekaj, tatusiu, – pójdźmy do domu zobaczyć, co twoja córka robi!" – “Wait, daddy, let’s go home and see what your daughter is doing!”
Nu-it iz satu i wieras taŭs, ka jej gul winâ gułtâ ar soŭu kawaleru. Nūīt iz sātu i verās tāvs, ka jei guļ vīnā gultā ar sovu kavaleru. Idą do domu, ojciec widzi, że ona śpi w jednem łóżku ze swoim kawalerem! They went home and the father saw that she slept in one bed with her beau.
Tułajk taŭs pa-jemia jus, iz wiedia obi nu ustobys i roz-saŭdieja smołkom druponom, a jam at-diewia, tam jaŭ znutam, puś kienistś soŭys. – Tūlaik tāvs pajēme jūs, izvede obi nu ustobys i rozsaudēja smolkom druponom, a jam atdeve, tam jau znūtam, pus kienists sovys. – Wtedy ojciec wziął ich, wyprowadził obu z izby i rozstrzelał na drobne okruszyny, a jemu, to jest zięciowi, oddał połowę swego królestwa. The father took them both out of the room and shot them to pieces, and then gave half of his kingdom to his son-in-law.
Jis i szudiń ti dziejwoj ar kaczejti i ar suniejti, kuri ju ratawoja nu śmiertś! Jis i šudiņ tī dzeivoj ar kačeiti i ar suneiti, kuri jū ratavuoja nu smierts! On i dziś tam żyje z kotkiem i z pieskiem, k(tórzy go ratowali od śmierci! He still lives there today with his cat and his dog, who had saved him from death!