Ap viežu kieniņu; Baśnie 38 (351-360)

Type: bajka

Comment: Ulanowska 1895

Access: public

Phrases

Orthographic	Translettering	Translation (PL)	Translation (EN)
38. Ap wieżu-kieniniu.	38. Ap viežu kieniņu.	38. O królu raków.	38. The king of the crabs
Sieniok łajkim, bieja taŭs ar moti, ciszi pabiedni i bieja jim wins dieleńcz.	Seņuok laikim, beja tāvs ar muoti, cīši pabedni i beja jim vīns dieleņč [dieleņš].	Dawnemi czasy, był ojciec i matka, bardzo byli biedni i mieli jednego synka.	Long time ago there was a couple. They were very poor, and they had one son.
Jis goja, tys taŭs jaŭ, cik dinys wieżu giŭtu i ni wajrok, ni mozok, wyss pa trejs win wiezi giwa, ar tu win i dziejwoja.	Jis guoja, tys tāvs jau, cik dīnys viežu giutu i ni vairuok, ni mozuok, vyss pa treis vin [viņ] viezi [vieži] giva, ar tū vīn i dzeivuoja.	Chodził ten ojciec codzień raki łapać i ani więcej, ani mniej, tylko wciąż po trzy raki łapał i tem tylko żyli.	He, the father that is, went each day out to catch crabs and he always caught exactly three, no less and no more, and that was what they lived on.
Wot tys dałs sa-słyma i nu-myra, –	Vot tys dāls saslyma i nūmyra, –	Syn zasłabł i umarł, –	Then the son fell ill and died.
nu-it tys taŭs giŭtŭ wieżu, –	nūīt tys tāvs giutu viežu, –	poszedł ojciec łapać raki, –	Father went out to catch crabs –
sa-giŭn diŭ win, –	sagiun div vin [viņ], –	złapał tylko dwa,	he caught only two –
a piec tô jaŭ ni winys na daboja.	a piec tuo jau nivīnys nadabuoja.	a potem już ani jednego nie dostał.	and afterwards he didn’t catch a single one anymore.
Stajgoja, stajgoja wysu dinu, ni winys jam nawa, jis soka:	Staiguoja, staiguoja vysu dīnu, nivīnys jam navā, jis soka:	Chodził, chodził cały dzień, ani jednego niema, – on mówi:	He walked all day, he walked, he got none, he said:
"Ok Diwień, ok Diwień! i aśt' nawa kô, bodu jôdżejbśt'!" –	"Ok Dīveņ, ok Dīveņ! i āst navā kuo, bodu juodžeibst!" –	„Och, Boże, och Boże! i jeść niema czego, z głodu trzeba zginąć!” –	“Oh Lord, oh Lord! Nothing to eat, we will have to die of hunger!”
Goja jis ciszi nuskumiejgs pa upiś mołu i nu riejzis i-raŭdzieja ciszi łyłu wiezi!	Guoja jis cīši nūskumeigs pa upis molu i nu reizis īraudzēja cīši lylu viezi!	Chodził bardzo smutny brzegiem rzeki i naraz spostrzegł bardzo wielkiego raka!	He walked along the river in great sadness and suddenly he saw a very big crab!
Nu-za-mucieja jis ilgi, cikom jis ju sa-giwa, a ka sa-giwa, cikwin ju sata at-niezia, ka jis bieja briśmiejgi griŭts!	Nūzamūcēja jis iļgi, cikom jis jū sagiva, a ka sagiva, cikvīn jū sātā atneze, ka jis beja brīsmeigi griuts!	Namęczył się długo nim go złapał, a skoro złapał, z trudnością przyniósł go do domu, gdyż był okropnie ciężki!	He struggled a long time before he caught it, and then when he had it to get it home, for it was terribly heavy!
Jaŭ wieli bieja sîwa na gribieja guńć kurt', i-łajdia ju spani jiŭdini, a poszi adza-guła i ajz-myga.	Jau vieli beja sīva nagribēja guņc [guņs] kūrt, īlaide jū spanī jiudinī, a poši adzagula [atzagula] i aizmyga.	Już było późno, żona nie chciała ognia palić, wpuściła go do wiadra wody, a sami położyli się i zasnęli.	It was already late and the wife didn’t want to light a fire. They put it into a bucket with water and went to bed and fell asleep.
A tys wieźś plejkszynoj pa jiŭdini ar aśti i sôk runot' cyłŭaka bołsa:	A tys viezs pleikšynoj pa jiudini ar asti i suok runuot cylvāka bolsā:	A ten rak pluska po wodzie ogonem i zaczyna gadać głosem człowieczym:	But the crab splashed in the water with its tail and started to speak in a human voice:
"Tiatiejt', mamień, cielitiaś! ejtie mań siwys swotot'!" –	"Tēteit, mameņ, celitēs! eite maņ sīvys svuotuot!" –	„Tato, mamo, wstawajcie! idźcie mi żonę swatać!” –	“Daddy, mum, get up! Go and get me a wife!”
Ji iza-mudas, kłaŭsas, ka runoj, a na war sapraśt kas runoj, –	Jī izamūdās, klausās, ka runoj, a navar saprast, kas runoj, –	Oni sie budzą, słyszą, że gada, a nie mogą zrozumieć kto gada, –	They woke up and listened to the talk, but they couldn’t understand who was speaking –
ji dumoja, ka ji sapyna riadź –	jī dūmuoja, ka jī sapynā redz –	myśleli, że im się przyśniło –	they thought it was a dream –
i ajz-myga otkon ji.	i aizmyga otkon jī.	i zansnęli znowu.	and went back to sleep.
Par szaltieniu, tys wieźś sok otkon runot':	Par šaļteņu, tys viezs suok otkon runuot:	Po chwilce, ten rak zaczął znów gadać:	After a while the crab started to speak again:
"Tiat'! mam! na gulit, ejtie mań siwys swotot'!"	"Tēt! mam! nagulit, eite maņ sīvys svuotuot!"	„Tato! mamo! nie śpijcie, idźcie mi żonę swatać!” –	“Daddy! Mum! Don’t sleep, go and get me a wife!”
Ji otkon iza-mudas, dzierd' bołsu, a na zyna kas runoj, –	Jī otkon izamūdās, dzierd bolsu, a nazyna kas runoj, –	Oni znów budzą się, słyszą głos, a nie wiedzą kto gada, –	They woke up again, heard the voice, but didn’t know who was talking –
gribieja gulat', ajz-myga otkon.	gribēja gulēt, aizmyga otkon.	chcieli spać i zasnęli.	they wanted to sleep and fell asleep again.
A tys wieźś sytas pa jiŭdini, plejkszynoj, ka jiŭdińc łac ora nu spani i runoj treszu riejzi wial ciszok:	A tys viezs sytās pa jiudini, pleikšynoj, ka jiudiņc [jiudiņs] lāc uorā nu spani i runoj trešū reizi vēļ cīšuok:	Rak bije się po wodzie, pluska się, że aż woda wyskakuje z konewki i gada trzeci raz jeszcze głośniej:	But the crab lashed about in the water, plashed the water out of the bucket and said for a third time, now louder:
"Na gulit! cielitiaś! żeniejit mani!" –	"Nagulit! celitēs! ženejit mani!" –	„Nie śpijcie! wstawajcie! żeńcie mię!”	“Don’t sleep! Get up! Find me a wife!”
Taŭs iza-muda, pa-dzierda, at-godoja, ka tys wieźś bieja runojis i soka taj:	Tāvs izamūda, padzierda, atguoduoja, ka tys viezs beja runuojis i soka tai:	Ojciec zbudził się, posłuchał, zgadł, że to rak gada i mówi tak:	Father woke up, heard it and guessed that it was the crab talking, and he said:
"Kaj-że tu gribi, kab mies tiewi żenietulam, ka mies tajdi biedni, ni driebu nawa, ni aśt kô, – nikur niko!	"Kaiže tu gribi, kab mes tevi ženētuļam, ka mes taidi bedni, ni drēbu navā, ni āst kuo, – nikur nikuo!	„Jakże chcesz, żebyśmy cię żenili, skorośmy tacy biedni, ani ubrania nie mamy, ani czego jeść, – nie mamy nic!	“How could you want us to get you a wife, for we are poor, we don’t have clothes, nor food – we don’t have anything!
Płyku ruku na-nu-iśś swotus, wajaga pi-pierkt' wysa kô, tułajk i it'!" –	Plyku rūku nanūīss [nanūīs] svuotūs, vajaga pīpierkt vysa kuo, tūlaik i īt!" –	Z gołemi rękami nie pójdziesz w swaty, trzeba nakupić wszystkiego, wtedy iść!” –	With empty hands you can’t court a wife, you have to buy many things, then you can go!”
A wieźś at-soka: "Naza-biejśtit, byŭś gona wysa kô!	A viezs atsoka: "Nazabeistit, byus gona vysa kuo!	A rak odpowiada: „Nie bójcie się, będzie dość wszystkiego!	And the crab replied: “Don’t fear, there will be plenty of everything!
Ej tu, tiatiejt', iz pyŭni, at-raśsi kajdi diŭ, trejs griŭdieni łabiejbys, –	Ej tu, tēteit, iz pyuni, atrassi kaidi div, treis griudeni labeibys, –	Idź ty, tato, do stodoły, znajdziesz tam dwa, trzy ziarenka zboża,	Go to the barn, daddy – you will find there two or three grains –
i-świd' orudâ pa griŭdieniam sieŭ kura oruda, a pot's at'-ej iz ustobu!"	īsvīd orūdā pa griudeņam sevkurā orūdā, a pots atej iz ustobu!"	wrzuć do sąsieka po ziarenku do każdego sąsieka, a sam przyjdź do izby!” –	throw each grain into a separate box of the seed tray and come back!”
Nugoja taŭs, at-roda cik griŭdieniu, i-swidia orudâ i at-goja iz ustobu, wieras ka wysa kô gona iz gołda:	Nūguoja tāvs, atroda cik griudeņu, īsvīde orūdā i atguoja iz ustobu, verās ka vysa kuo gona iz golda:	Poszedł ojciec, znalazł kilka ziarenek, wrzucił do sąsieka i przyszedł do izby, patrzy, że wszystkiego ma dość na stole:	Father went and found the grains and threw them into the seed tray. He went back to the house and saw that there was plenty on the table:
i majzis, i sola, i piejragu i gala war [!] pudus pi ciepla i traŭkos pyłns myłtu.	i maizis, i suoļa, i peirāgu i gaļa var [vard] pūdūs pi cepļa i traukuos pylns myltu.	i chleba, i soli, i bułek, mięso gotuje się w garnkach na piecu i naczynia pełne mąki.	there was bread and salt, there were pies, meat was cooking in pots on the oven and the dishes were full with flour.
Soka wieźś: "Tagad łabi pa-jedit', a pa-adusia, motia łaj it swotus.	Soka viezs: "Tagad labi pajēdit [paēdit], a paāduse, muote lai īt svuotūs.	Mówi rak: „Teraz dobrze pojedzcie, a pojadłszy, niech matka idzie w swaty.	The crab said: “Now eat your fill and afterwards mum shall go to court my wife.
Ir kienińcz na toli i ir jam wina miejta, –	Ir kieniņč [kieniņš] na tuoli i ir jam vīna meita, –	Jest tu król niedaleko, ma jedną córkę, –	There is a king not far from here who has one daughter –
wajag da-zynot' woj na at-duś mań jos?"	vajag dazynuot voi naatdūs maņ juos?"	trzeba się dowiedzieć, czy nie oddadzą mi jej?” –	we should find out whether he will give her to me.”
Motia soka: "Kaj eś iszu, ka eś na turu driebu?" –	Muote soka: "Kai es īšu, ka es naturu drēbu?" –	Matka mówi: „Jak ja pójdę, skoro niemam ubrania?” –	Mother said: “How can I go if I don’t have clothes?”
At-soka wieźś: "Wyss byŭś rejta agri tolko prowiejiś iz ciela, mamień!	Atsoka viezs: "Vyss byus reitā agri toļko pruovejīs iz ceļa, mameņ!	Odpowiada rak: Wszystko będzie jutro rano, tylko zbieraj się w drogę, mamo.	The crab replied: “Everything will be there tomorrow morning, just get ready for the journey, mum!”
Jej rejta cielas, a jaŭ wyss łobokys driabis pigatawietys iz gołda gul.	Jei reitā ceļās, a jau vyss lobuokys drēbis pīgatavētys iz golda guļ.	Wstaje ona nazajutrz, a już najpiękniejsze suknie leżą przygotowane na stole.	In the morning she got up and the finest clothes were lying ready on the table.
Wot jej saza-ładieja, sa-sieja diwi kukulejszi piejragu skuśtieniâ i nu-goja iz kieninia pili.	Vot jei sazaladēja, sasēja divi kukuleiši peirāgu skusteņā i nūguoja iz kieniņa pili.	Zebrała się, zawiązała dwie kukiełki do chusteczki i poszła do królewskiego zamku.	She got dressed, wrapped two big pies into her scarf and went to the king’s castle.
It jej wyda, a ti wajcoj: "Ko jej wajaga?" –	Īt jei vydā, a tī vaicoj: "Kuo jei [jai] vajaga?" –	Wchodzi, a tam pytają: „Czego jej trzeba?” –	She entered and was asked what she wanted.
At-soka, ka szej at-goja swotus da kieninia miejtys, może jej iś pi wieżu-kieniniu? –	Atsoka, ka šei atguoja svuotūs da kieniņa meitys, može jei īs pi viežu kieniņu? –	Odpowiada, że przyszła w swaty do królewny, czy nie pójdzie za króla raków?” –	She answered: “I have come to court the king’s daughter – will she accept the king of the crabs?”
Kienińcz soka: wajag pa-wajcot' pi miejtys, eś jej na lidzu! –	Kieniņč [kieniņš] soka: vajag pavaicuot pi meitys, es jei [jai] nalīdzu! –	Król mówi: trzeba zapytać córki, ja jej nie bronię! –	The king said: “We have to ask my daughter, I won’t refuse it to her!”
Saŭć miejtys kieninia i wajcoj: woj isi pi wieżu kieniniu?	Sauc meitys kieniņa i vaicoj: voi īsi pi viežu kieniņu?	Wołają królewny i pytają: czy pójdzie za mąż za króla raków?	The princess was called and asked: “Will you marry the king of the crabs?”
Jej at-soka: Diel ko?	Jei atsoka: Deļ kuo?	Ona odpowiada: „Czemu nie?	She replied: “Why not?
Iszu, łaj jis mań tolko atsyŭta zalis driabiś, kab byŭtu ziaczis, kurpiś, suknia, skuśtieńcz, wyss nu patia dorgokoa szołka! –	Īšu, lai jis maņ toļko atsyuta zalis drēbis, kab byutu zečis, kūrpis, sukņa, skusteņč [skusteņš], vyss nu pate duorguokoa [duorguokuo] šolka! –	Pójdę, niech on mi tylko przyśle zielone ubranie, żeby były pończochy, trzewiki, suknia, chusteczka, wszystko z samego najdroższego jedwabiu! –	I will, if only he sends me green clothes: there shall be stockings, shoes, a dress, a scarf, everything made from the most expensive silk!”
Nu-goja motia iz satu i pa-ścieja ka wajag, kab byŭtu tajdys driabis.	Nūguoja muote iz sātu i pascēja [pasacēja] ka vajag, kab byutu taidys drēbis.	Poszła matka do domu i powiedziała, że trzeba, żeby było takie ubranie.	Mother went home and said that such and such clothes were needed.
Jis rods ciszi, soka: "Diel kam? byŭszkama wyss tys!" –	Jis ruods cīši, soka: "Deļ kam? byuškama vyss tys!" –	On rad bardzo, mówi: „Czemu nie? Będzie wszystko!”	He was very glad and said: “Why not? All that she wants will be!”
Rejta, cielas kieninia miejta, wieras, jaŭ ira jej tajdys driabis, kaj jej prasieja.	Reitā, ceļās kieniņa meita, verās, jau ira jei [jai] taidys drēbis, kai jei praseja.	Nazajutrz wstaje królewna, patrzy, już jest u niej takie ubranie, jakie chciała.	In the morning the princess got up and saw that the clothes she had asked for were already there.
Ciszi jej pricojas i wajcoj woj at-goja jaŭ jô motia?	Cīši jei prīcojās i vaicoj voi atguoja jau juo muote?	Bardzo się ucieszyła i pyta, czy przyszła już jego matka?	She was very happy and asked whether the mother had come.
Soka: atgojusia jaŭ i wajcoj, woj jej iś pi wiejra pi wieżu-kieniniu? –	Soka: atguojuse jau i vaicoj, voi jei īs pi veira pi viežu kieniņu? –	Mówią: przyszła już i pyta, czy ona pójdzie za mąż za króla raków? –	They said: “She has come and asks whether you will marry the king of the crabs.”
At-soka: Iszu, iszu, cik łaj mań at-syŭta bołtys driabis nu patia dorgokoa szołka: zieczu, kurpu, sukniu, skuśtieniu, wyss kaj tu riejź!" –	Atsoka: Īšu, īšu, cik lai maņ atsyuta boltys drēbis nu pate duorguokoa [duorguokuo] šolka: zeču, kūrpu, sukņu, skusteņu, vyss kai tūreiz!" –	Ona odpowiada: Pójdę, pójdę, tylgo niech mi przyśle białe ubranie z samego najdroższego jedwabiu: pończochy, trzewiki, suknię, chusteczkę, wszystko tak jak wtedy!” –	Answered she: “I will, I will, if only he will send me white clothes from the most expensive silk: stockings, shoes, a dress, a scarf, everything like the last time!”
Nu-goja motia atpakal, paścieja, ka wajag bołtys driabis, a jis at-sacieja:	Nūguoja muote atpakaļ, pascēja [pasacēja], ka vajag boltys drēbis, a jis atsacēja:	Poszła matka do domu, powiedziała, że trzeba białego ubrania, a on powiedział:	Mother went back and said that white clothes were needed and he replied:
"Łabi, wyss tys byŭś!" –	"Labi, vyss tys byus!" –	„Dobrze, wszystko to będzie!” –	“Fine, all this will be!”
Iz utris dinys cielaś kieninia miejta i atrun wysys driabis bołtys i motia jaŭ at-goja wajcotu, woj iś jej pi wieżu-kieniniu?	Iz ūtris dīnys ceļās kieniņa meita i atrūn vysys drēbis boltys i muote jau atguoja vaicuotu, voi īs jei pi viežu kieniņu?	Nazajutrz, wstaje królewna i znajduje całe ubrania białe i matka już przyszła pytać, czy pójdzie za króla raków?	The next day the princess got up and found all the white clothes, and the mother had already come and asked whether she would marry the king of the crabs.
Jej iz-goja posza i paścieja motiaj łaj at-syŭta wysis driabiś sorkonys nu patia dorgokoa szołka, tułajk is jaŭ.	Jei izguoja poša i pascēja muotei lai atsyuta vysis [vysys] drēbis sorkonys nu pate duorguokoa [duorguokuo] šolka, tūlaik īs jau.	Ona wyszła sama i powiedziała matce, niech przyśle całe ubranie czerwone z samego najdroższego jedwabiu, wtedy pójdzie już.	She went out herself and told the mother to send all clothes in red, made from the most expensive silk, then she would marry him.
Jis i nu-syŭtieja jej sorkonys driabiś, a motiaj i-diewia gradzynu załta i łyka nu-it, tajsiet ajzdzieriejbys.	Jis i nūsyutēja jei [jai] sorkonys drēbis, a muotei īdeve gradzynu zalta i lyka nūīt, taisēt aizdzereibys.	Posłał on czerwone ubranie, a matce dał pierścionek złoty i kazał pójść, zrobić zaręczyny.	He sent her the red clothes and gave his mother a golden ring and told her to go and seal the betrothal.
Nu-goja motia ar tu gradzynu, a kieninia miejta, ka i-raŭdzieja ju, paścieja:	Nūguoja muote ar tū gradzynu, a kieniņa meita, ka īraudzēja jū, pascēja [pasacēja]:	Poszła matka z tym pierścionkiem, a królewna, skoro ją zobaczyła, powiedziała:	Mother went with the ring and when the princess saw her she said:
"Nu, tagad iszu pi jô!"	"Nu, tagad īšu pi juo!"	„Teraz już pójdę za niego!” –	“Well, now I will marry him!”
Sa-tajsieja ajzdzieriejbys, jej ap-maŭcia tu załta gradzynu iz piersta i jam nu-syŭtieja nu siewa, załta gradzynu ar moti.	Sataisēja aizdzereibys, jei apmauce tū zalta gradzynu iz piersta i jam nūsyutēja nu seva, zalta gradzynu ar muoti.	Zrobili zaręczyny, włożyła królewna ten złoty pierścień na palec, a jemu posłała od siebie złoty pierścień przez matkę.	They held the betrothal, she put the golden ring on her finger and sent him one in turn, a golden ring she sent to him through his mother.
Nu-łyka kura dina łaŭłotiś, a nikâś na-zyna, kajds ira jaŭniczsz?	Nūlyka kurā dīnā lauluotīs, a nikās [nikas] nazyna, kaids ira jauničš [jauničs]?	Umówili się, którego dnia ma być ślub, ale nikt nie wiem, jaki ten pan młody?	The day of the wedding was settled and nobody knew what the bridegroom looked like.
Łajks jaŭ braŭkt' iz łaŭlejbom, wajcoj motia: "Ar ku braŭksim?"	Laiks jau braukt iz lauleibom, vaicoj muote: "Ar kū brauksim?"	Czas już jechać do ślubu, pyta matka: Czem pojedziemy?	When it was time to leave for the wedding mother asked: “How are we going?”
A jis at-soka: "Tiŭleń at-iś kalaska, ajz-jiŭkti sieszi zirgi!"	A jis atsoka: "Tiuleņ atīs kaļaska, aizjiukti [aizjiugti] seši zirgi [zyrgi]!"	A on odpowiada: „Zaraz przyjdzie powóz zaprzężony w sześć koni!” –	And he answered: “Soon a carriage will come, with six horses!”
I-diewia motiaj sudobra tielerdzi, kab bołtu skuśtieniu iz tielerdzi iz-kłot' i ju pati iz-likt' iz skuśtienia, –	Īdeve muotei sudobra telerdzi [telierdzi], kab boltu skusteņu iz telerdzi izkluot i jū pati izlikt iz skusteņa, –	Dał matce srebrny talerz, kazał białą chustką talerz przykryć i jego samego położyć na chusteczce, –	He gave his mother a silver plate and told her to put a white handkerchief on this plate and to place himself on it.
a iz kojis ap-maŭcia załta gradzynu.	a iz kuojis apmauce zalta gradzynu.	a na łapkę włożył złoty pierścień.	And he put the golden ring on his leg.
At-braŭcia kalaska motia i-sada, jaŭniczi turadama, iz sudobra tielerdżi i nu-braŭcia iz kieniniu.	Atbrauce kaļaska muote īsāda, jauniči turādama, iz sudobra telerdži i nūbrauce iz kieniņu.	Przyjechał powóz, matka usiadła, trzymając p. młodego na srebrnym talerzu i pojechała do króla.	The carriage came, mother took her seat, holding the bridegroom on the silver plate, and they went off to the king.
Ka jej i-goja tinieni, wysi briejniś, ka tajds jaŭniczsz, soka iz kieninia miejtu:	Ka jei īguoja tīnenī [tīnīnī], vysi breinīs, ka taids jauničš [jauničs], soka iz kieniņa meitu:	Jak tylko tam weszła, wszyscy zdziwili się, że taki p. młody i mówią do królewny:	When she walked in everybody wondered about the bridegroom, they said to the princess:
"Paza-wieriś, pi kô tu isi? Tys ira wieźś!" –	"Pazaverīs, pi kuo tu īsi? Tys ira viezs!" –	„Przypatrz się, za kogo ty pójdziesz? To rak!” –	“Look whom you will marry! It is a crab!”
A jej at-soka: "Ka mań Diŭs diewia tajdu, pi tajda eś iszu!"	A jei atsoka: "Ka maņ Dīvs deve taidu, pi taida es īšu!"	A ona odpowiada: „Skoro mi p. Bóg dał takiego, za takiego pójdę!” –	But she replied: “If God gave me such a man, I will marry such a man!”
Nu-braŭcia i saza-łaŭłoja, –	Nūbrauce i sazalauluoja, –	Pojechali i ślub wzięli, –	They left and got married.
at-braucia atpakal, sasa-dynoja wyss ajz gołda, –	atbrauce atpakaļ, sasādynuoja vyss [vysus] aiz golda, –	przyjechali nazad, zasiedli wszyscy do stołu,	They came back, everybody was seated at the table –
kieniniam bieja sa tajsiets lełs gŭds, –	kieniņam beja sataisēts lels gūds, –	król wyprawił wielki bal, –	the king had organized a big feast –
a tys wieźś ropoj pa gołdu ap jaŭniewi.	a tys viezs ruopoj pa goldu ap jaunevi.	a ten rak pełza po stole koło p. młodej.	and the crab was crawling on the table around the bride.
Ka paza-biejdza guds, kieninia miejta pa-jemia tu wiezi, iz-łyka iz sudobra tielerdzi i nu-goja iz soŭu pokoju, kur i-diewia taŭs diel jaŭniewiś.	Ka pazabeidza [pazabeidze] gūds, kieniņa meita pajēme tū viezi, izlyka iz sudobra telerdzi i nūguoja iz sovu pokoju, kur īdeve tāvs deļ jaunevis [jaunivis].	Skoro bal się skończył, królewna wzięła raka, położyła na srebrnym talerzu i poszła do pokoju, który ojciec przeznaczył dla państwa młodych.	When the feast was over the princess took the crab, placed him on the silver plate and went into the chamber that the father had given to the bridal couple.
Trejs dinys jej nosoja ju iz sudobra tielerdzi, –	Treis dīnys jei nuosuoja jū iz sudobra telerdzi, –	Trzy dni nosiła go na srebrnym talerzu , –	For three days she carried him on the silver plate –
jej bieja pi-ściejts nu ju, kab ju nosot' taj, –	jei [jai] beja pīsceits [pīsaceits] nu jū [juo], kab jū nosuot tai, –	bo on jej kazał, żeby go tak nosić, –	she had been told by him to carry him that way –
tresza dina, ka jej nu-niasia ju iz soŭu pokoju, jis palejda zam gułtys, nuza-maŭcia nu wieża czaŭłys i stowiaja piet' ju, kaj pat's szmukoks kienińcz, ka skajdris iza-tajsieja pokojôs.	trešā dīnā, ka jei nūnese jū iz sovu pokoju, jis paleida zam gultys, nūzamauce nu vieža čaulys i stuovēja pet [pret] jū, kai pats šmukuoks kieniņč [kieniņš], ka skaidris izataisēja pokojuos.	trzeciego dni, jak go zaniosła do swego pokoju, tak on wlazł pod łóżko, zrzucił rakową skorupę i stanął przed nią jako najpiękniejszy królewicz, aż się jasno zrobiło w pokoju.	when she carried him to their room on the third day, he crept under the bed, took off the crab shell and stood before her as the most handsome king, so [beautiful] that the room became bright.
Sôka buczotiś, a jis prosa jôs, kab jej na-ścietu nikam, cikom biejksiś jô pokota, ka jis bieja porłodats.	Suoka bučuotīs, a jis prosa juos, kab jei nascētu [nasaceitu] nikam, cikom beiksīs [beigsīs] juo pokota, ka jis beja puorluodāts.	Zaczęli się całować, a on ją prosi, żeby nie mówiła o tem nikomu, dopóki się nie skończy jego pokuta, gdyż był zaklęty.	They started kissing and he asked her not to tell anybody before his atonement should be over, for he had been put under a spell.
Jej paza-jemia, ka napaścieszkutia nikâm, bet na-pa-cijtia i paścieja motiaj.	Jei pazajēme, ka napasceškūte [napasaceškūte] nikam, bet napacīte i pascēja [pasacēja] muotei.	Ona obiecała, że nie powie nikomu, ale nie wytrzymała i powiedziała matce.	She promised not to tell anybody, but couldn’t resist to tell her mother.
A motia soka taj:	A muote soka tai:	A matka mówi tak:	And the mother said:
"Wajaga pa-tajsiet, kab jis na byŭtu par wiezi, wajag sa-dadzynot' jô czaŭłu!	"Vajaga pataisēt, kab jis nabyutu par viezi, vajag sadadzynuot juo čaulu!	„Trzeba zrobić, żeby on nie mógł być rakiem, trzeba mu spalić skorupę!	“We must do something so that he wouldn’t be a crab anymore, we have to burn his shell!
Eś nu-likszu tieŭ wokora pudiniu ar guni, –	Es nūlikšu tev vokorā pūdiņu ar guni, –	Ja postawię ci wieczorem garnczek z ogniem, –	I will prepare a pot with fire for you in the evening –
ka jis nuzamaŭkśnu czaŭłys, taj tu pa-jem kłusieniom, i-świd' ju guni, tułajk jis i pa-likś par szmuku kieniniu!" –	ka jis nūzamauks nu čaulys, tai tu pajem kluseņom, īsvīd jū gunī, tūlaik jis i paliks par šmuku kieniņu!" –	jak on zdejmie skorupę, tak ty weź cichutko, wrzuć ją w ogień, wtedy on zostanie w postaci pięknego króla!” –	when he takes off his shell, you take it silently and throw it into the fire, then he will stay a handsome king!”
Motia parjedieja, miejta pa-kłaŭsieja, pa-jemia wokora i i-świdia jô czaŭłu guni!	Muote pariedēja, meita paklausēja, pajēme vokorā i īsvīde juo čaulu gunī!	Matka poradziła, córka usłuchała: wzięła wieczorem i wrzuciła jego skorupę do ognia.	Mother did as she said and the daughter obeyed. In the evening she took the shell and threw it into the fire!
Jis wajcoj: "Kas ti śmird?"	Jis vaicoj: "Kas tī smird?"	On pyta: „Co tam czuć!” –	He asked: “What is this smell?”
Jej at-soka, ka szej drusku apza-bieźdiejasiaś!	Jei atsoka, ka šei drusku apzabezdējasēs [apzabezdiejusēs]!	Ona powiada, że ona trochę zebźdz... się!	She said she had farted a little.
Jis i ajz-myga, a motia at-goja paza-wartu, briejniś, ka jis cik skajsts, ka wyss pokojs skajdris i pricojaś, ka jis jaŭ wysod tajds byŭś!	Jis i aizmyga, a muote atguoja pazavārtu, breinīs, ka jis cik skaists, ka vyss pokojs skaidris i prīcojās, ka jis jau vysod taids byus!	On zasnął, a matka przyszła zobaczyć, dziwi się, że on taki ładny, że cały pokój jasny i cieszy się, że on już zawsze taki będzie!	He fell asleep. Mother came to have a look and wondered how beautiful he was, that the room was all bright, and she was glad that now he would be always this way!
Rejta agri cielaś jis, mieklej soŭuys czaŭłys nu kuris jis iz-lejda, zam gułtys, wysur iz-mieklej, nikur nawajda!	Reitā agri ceļās jis, meklej sovuys [sovys] čaulys nu kuris jis izleida, zam gultys, vysur izmeklej, nikur navaida!	Nazajutrz rano wstaje on, szuka swej skorupy, pod łóżkiem, wszędzie szuka, nigdzie niema!	In the morning he got up early and searched for the shell which he had stripped off, he looked for it under the bed and everywhere and couldn’t find it anywhere!
Wajcoj iz siwu, może tu ju kur liki?	Vaicoj iz sīvu, može tu jū kur liki?	Pyta żony, może ją gdzie schowałaś?”	He asked his wife: “Did you put it anywhere?”
Jej at soka, ka szej sa-dadzynojusia! –	Jei atsoka, ka šei sadadzynuojuse! –	Ona odpowiada, że spaliła!	She replied that she had burned it.
Soka jis: "A kam tu na-pacijtusia?	Soka jis: "A kam tu napacītuse?	Mówi on: „A czemuś nie wytrzymała?	Said he: “Alas, why didn’t you hold out?
Riedź, kaj na łabi pa-darieji, tagad i mani biejdzi i siewi biejdzi, –	Redz, kai na labi padarieji, tagad i mani beidzi i sevi beidzi, –	Patrz, jak nie dobrze zrobiłaś, teraz i mnie zgubiłaś i siebie zgubiłaś, –	Look how badly you have done – now you have put an end to me and to you –
a kab byŭti pacijtusia, to par trejs dinys muna pokota byŭtu biejgusiaś!"	a kab byuti [byutim] pacītuse, to par treis dīnys muna pokota byutu beigusēs!"	a gdybyś była poczekała, to za trzy dni moja pokuta byłaby się skończyła!” –	but if you had endured a little longer, my atonement would have ended in three days!”
Pa-buczoja ju, i-diewia jej diewieni pori odys kurpu, diewieni pori kuka kurpu, diewieni pori dzielża kurpu i trejs pori wiejżu i paścieja taj:	Pabučuoja jū, īdeve jei deveni puori uodys kūrpu, deveni puori kūka kūrpu, deveni puori dzeļža kūrpu i treis puori veižu i pascēja [pasacēja] tai:	Pocałował ją, dał jej dziewięć par skórzanych trzewików, dziewięć par drewnianych trzewików, dziewięć par żelaznych trzewików i trzy pary łapci i powiedział tak:	He kissed her and gave her nine pairs of shoes of leather, nine pairs of shoes of wood, nine pairs of shoes of iron and three pairs of bast shoes and said:
"Mań tiewi tagad jôpamat, a tu mani mieklesi i wysys itos kurpiś sa-pleśsi, i tos wiejzis, cikom mani atraśsi, a kocz tu i atraśsi mani, tod eś tiewa jaŭ na paziejszu, ka jaŭ tys gars łajks byŭś!"	"Maņ tevi tagad juopamat, a tu mani mekliesi i vysys ituos kūrpis saplēssi, i tuos veizis, cikom mani atrassi, a koč tu i atrassi mani, tod es teva jau napazeišu, ka jau tys gars laiks byus!"	„Muszę cię teraz opuścić, a ty mię będziesz szukać i wszystkie te trzewiki zedrzesz i te łapcie, zanim mię znajdziesz, ale ja cię wtedy nie poznam, gdyż bardzo wiele czasu upłynie!” –	“I have to leave you now but you will search for me everywhere and will wear off all these shoes before you find me, and even if you find me I will not know you anymore for so much time will have passed!”
Iza-syta, par ziami, paza-tajsieja par bołudi i iz-skriaja par ługu ora, a jej i pa-łyka wina posza.	Izasyta, par zemi, pazataisēja par bolūdi i izskrēja par lūgu uorā, a jei i palyka vīna poša.	Uderzył się o ziemię, stał się gołębiem i wyleciał oknem, a ona została jedna sama.	He beat on the ground and turned into a dove and flew out of the window, while she was left alone.
Raŭdoja jej trej dinys, –	Rauduoja jei trei [treis] dīnys –	Płakała ona trzy dni, –	She wept for three days.
piec tu trejs dinu, pa-jemia kulejti, sa-łyka kurpiś i nu-goja makłatu jô.	piec tū treis dīnu, pajēme kuleiti, salyka kūrpis i nūguoja maklātu juo.	po trzech dniach, wzięła torbę, włożyła do niej trzewiki i poszła go szukać.	After these three days she took a bundle, put the shoes in and left to search for her husband.
Goja, goja, jaŭ sa-plasia jej tus odys kurpiś diewieni pori, i-goja jej łyłâ mieżâ riadź, ka śpiejd' guńtienia, –	Guoja, guoja, jau saplēse jei tūs uodys kūrpis deveni puori, īguoja jei lylā mežā redz, ka speid guņteņa, –	Szła, szła, juz zdarła dziewięć par skórzanych trzewików i poszła do wielkiego lasu, widzi, że błyszczy ogieniek, –	She walked and she walked. She had already worn out the nine pairs of leather shoes when she came to a large forest and saw a little light.
da-it jej kłotu, wieras, ka stoŭ ustobienia iz wystys kojeniś i griżas.	daīt jei kluotu, verās, ka stuov ustobeņa iz vystys kuojenis i grīžās.	zbliża się, widzi, że stoi chatka na kurzej nóżce i kręci się.	She approached and saw a little hut standing on a hen’s leg and turning around.
Pa-wajcoja jej, woj warasi i-it? –	Pavaicuoja jei, voi varasi [varēsi] īīt? –	Spytała, czy można wejść? –	She asked whether she might enter.
At-sacieja, ka warasi.	Atsacēja, ka varasi [varēsi].	Odpowiedziało coś, że można.	They answered that she might.
I-goja wyda, a tia wiaciejtia siad' –	Īguoja vydā, a te veceite sēd –	Weszła do środka, a tam staruszka siedzi, –	She entered and found an old woman sitting.
saza-wasałojaś i sôka wiaciejtia wajcot "kur tu eji?" –	sazavasaluojās [sazavasalojās / sazavasaluojuos / -ēs] i suoka veceite vaicuot "kur tu eji?" –	przywitała się i zaczęła ją staruszka pytać: „gdzie ty idziesz?” –	They exchanged greetings and the old woman asked: “Where are you going?”
"Wiejra makłatu imu!"	"Veira maklātu īmu!"	„Idę męża szukać!” –	“I am going to look for my husband!”
I stosta raŭdodama badu soŭu.	I stuosta rauduodama bādu sovu.	I odpowiada, płacząc, biedę swoją.	And weeping she told her of her troubles.
Soka wiacia: "Eś tieŭ nikô na-palejdzieszu, a i-duszu tieŭ załta worpśtiejti, itiej byŭś tieŭ par palejgu! –	Soka vece: "Es tev nikuo napaleidzēšu, a īdūšu tev zalta vuorpsteiti, itei byus tev par paleigu! –	Mówi stara: „Ja ci nie pomogę, a dam ci złote wrzeciono, ono ci do pomocy!	The old woman said: “I cannot help you, but I will give you a golden spindle, it will be your helper!
Porgul nakti, rejta isi iz munu wacoku mosu, jej tieŭ pa-ściejś ku tolok dariet!"	Puorguļ nakti, reitā īsi iz munu vacuokū muosu, jei tev pasceis [pasaceis] kū tuoļuok darēt!"	Prześpij noc, jutro pójdziesz do mojej starszej siostry, ona ci powie, co dalej robić!” –	Take a night’s rest and tomorrow morning you will go to my elder sister, she will tell you what to do next!”
Rejta piza-ciela jej agri i nu-goja, –	Reitā pīzacēle jei agri i nūguoja, –	Nazajutrz wstała ona wcześnie i poszła, –	In the morning she got up early and left.
it, it, jej wysys nu-plasia jaŭ kuka kurpiś, –	īt, īt, jei vysys nūplēse jau kūka kūrpis, –	idzie, idzie, zdarła już drewniane trzewiki, –	She walked and she walked, she wore off all the wooden shoes
i-goja łyła mieża i	īguoja lylā mežā i	weszła w duży las i robi się już ciemno, – widzi, że błyszczy się ogienek, –	and came into a big forest!
ajz-it kłotu, wieras ka ustobienia iz wystys kojeniś griżas.	aizīt kluotu, verās ka ustobeņa iz vystys kuojenis grīžās.	zbliża się widzi, że chatka kręci się na kurzej nóżce.	She went near [? the light she had seen] and saw a little hut turning around on a hen’s leg.
I-goja, a ti bieja otkon wiaciejtia, wacoka mosa tos pyrmokoas.	Īguoja, a tī beja otkon veceite, vacuoka muosa tuos pyrmuokoas.	Weszła, a tam była znowu staruszka, starsza siostra tej pierwszej.	She entered and found again an old woman, the elder sister of the first one.
Pa-diewia jej łobu wokoru i prosas por-gulat'.	Padeve jei lobu vokoru i prosās puorgulēt.	Przywitała się i prosi o nocleg.	She wished her a good evening and asked to stay for the night.
Wiaciejtia soka: "Diel kam? Por-gulat' war...	Veceite soka: "Deļ kam? Puorgulēt var...	Staruszka mówi: „Czemu? Przenocować można...	The old woman said: “Why not? You may stay.
A kur tu eji?" –	A kur tu eji?" –	A gdzie ty idziesz? –	But where are you going?”
"Wiejra makłatu!" –	"Veira maklātu!" –	„Męża szukać!” –	“Looking for my husband!”
I iz-stosta jej soŭuys badys.	I izstuosta jei sovuys [sovys] bādys.	I opowiada jej swoją biedę.	And she told her all her troubles.
Wieciejtia soka taj:	Veceite soka tai:	Staruszka mówi tak:	The old woman said:
"Eś tieŭ niko na-palejdzieszu a i-duszu sudobra sprielecieniu, – tieŭ gadiesiś!	"Es tev nikuo napaleidzēšu a īdūšu sudobra sprēleceņu [spriesleiceņu], – tev gadēsīs!	„Ja ci nic nie pomogę, ale dam srebrną przęślicę, – to ci się przyda!	“I cannot help you, but I will give you a silver whorl – it will be useful!
Rejt ej iz treszu mosu, jej tiewi iz-wuciejś [!] ku dariet!" –	Reit ej iz trešū muosu, jei tevi ivuceis [izvuiceis] kū darēt!" –	Jutro idź do trzeciej siostry, ona cie wyuczy co robić!” –	Tomorrow go to our third sister, she will teach you what to do!”
Nu, i nu-goja jej, diewieni pori dzielża kurpu i trejs pori wiejżu sa-plasia, cikom da-goja da treszys ustobienis iz wystys kojeniś –	Nu, i nūguoja jei, deveni puori dzeļža kūrpu i treis puori veižu saplēse, cikom daguoja da trešys ustobenis iz vystys kuojenis –	Poszła ona, dziewięć par żelaznych trzewików i trzy pary łapci zdarła, nim doszła do trzeciej chatki na kurzej nóżce, –	Well, she went, she wore off nine pairs of iron shoes and three pairs of bast shoes before she came to a third little hut on a hen’s leg.
tamâ ustobieniâ bieja tresza mosa, wial wacoka par itom diwiejom.	tamā ustobeņā beja treša muosa, vēļ vacuoka par itom divejom.	a w tej chatce była trzecia siostra, jeszcze starsza od tych dwu.	In that hut the third sister was living, who was older still than the other two.
Porgulaja jej nakti, a tiej waciejtia darawoja jej załta kudieli wyłnys.	Puorgulēja jei nakti, a tei vaceite dāravuoja jei [jai] zalta kūdeli vylnys.	Przespała ona tam noc, i ta staruszka darowała jej złotą kądziel wełny.	She stayed for the night and the old woman presented her with a golden distaff of wool.
Sza, tieŭ gadiesiś," soka wiacia.	Ša, tev gadēsīs," soka vece.	„Masz, przyda ci się,” mówi stara:	“Here, you will need it,” said the old woman.
"Eś tieŭ cielu pa-rodieszu i iz-wuciejszu ku dariet, –	"Es tev ceļu paruodiešu i izvuceišu [izvuiceišu] kū darēt, –	„Ja ci drogę pokażę i nauczę co robić, –	“I will show you the way and teach you what to do –
bet na zynu, woj byŭś kas nu to, –	bet nazynu, voi byus kas nu tuo, –	ale nie wiem, czy będzie co z tego, –	but I don’t know whether something will come out of it –
jis tiewi ajz-miersa i na-paziejśś, tu ilgi bieji ciela!	jis tevi aizmiersa i napazeiss [napazeis], tu iļgi beji ceļā!	on cie zapomniał i nie pozna, ty długo byłaś w drodze!	he has forgotten you and won’t know you, you took a long time for your way!
A ka gribi raŭdziet łajmiś, to pa-raŭgi!...	A ka gribi raudzēt laimis, to paraugi!...	Ale jeżeli chcesz spróbować szczęścia, to spróbuj!...	But if you want to try your luck, then try!
Isi par mieżu, ajz tô mieża byŭś plowa, gons gona wuszkys, tu ar ju pa-runoj, jam ira majzis, jis tieŭ iduś gabalieniu.	Īsi par mežu, aiz tuo meža byus pļova, gons gona vuškys, tu ar jū parunoj, jam ira maizis, jis tev īdūs gabaleņu.	Pójdziesz przez las, za tym lasem będzie łąka, pastuch pasie owce, pogadaj z nim, on ma chleb, da ci kawałeczek.	You will go through the wood and beyond the wood there will be a meadow where a shepherd herds a flock of sheep. Talk to him, he has bread and will give you a piece.
Iz wyds plowys ir lełs akmińś, sieśt' iz tô akminia i spriad' tu kudieli wyłna, kur eś tieŭ i-diewu.	Iz vyds pļovys ir lels akmiņs, sēst iz tuo akmiņa i sprēd tū kūdeli vylna [vylnys], kur es tev īdevu.	Na środku łąki jest wielki kamień, siądź na tym kamieniu i przędź tę kądziel wełny, który ci dałam.	In the middle of the meadow there is a big stone. Sit down on that stone and spin the distaff of wool that I gave you.
Byŭś na tol ti pila, tamâ pilî dziejwoj rogona, kur pi-tur toŭu wiejru!"	Byus natuoļ tī pile, tamā pilī dzeivoj rogona, kur pītur tovu veiru!"	Będzie nie daleko zamek, w tym zamku mieszka czarownica, która przytrzymuje twego męża. –	Nearby is a castle and in this castle lives the witch that has your husband.”
I iz-wujcieja ju ku wial dariet.	I izvuicēja jū kū vēļ darēt.	I nauczyła ją, co tam jeszcze robić.	And she taught her what to do then.
Jej rejta piza-ciela i nu-goja, –	Jei reitā pīzacēle i nūguoja, –	Nazajutrz wstała ona i poszła, –	In the morning she got up and left.
at-roda tu plowu i wuszku i gonu, –	atroda tū pļovu i vušku i gonu, –	znalazła tę łąkę i owce i pasterza,	She found the meadow and the sheep and the shepherd.
saza-wasałoja ar ju, piec to, aca-sada iz akminia, pa-jemia załta worpśtiejti, sudobra sprielecu, załta kudieli i sprież.	sazavasaluoja ar jū, piec tuo, acasāda [atzasāda] iz akmiņa, pajēme zalta vuorpsteiti, sudobra sprēlecu [spriesleicu], zalta kūdeli i sprēž.	przywitała się z nim, potem siadła na kamieniu, wzięła złote wrzeciono, srebrną przęślicę, złotą kądziel i przędzie.	They greeted each other and she sat down on the stone, took out the golden spindle, the silver whorl, the golden distaff, and span.
Ciszi iza-tajsieja skajdris iz wysom pusiom, iz-goja rogona, wieras ka śpiejd' briśmiejgi, –	Cīši izataisēja skaidris iz vysom pusjom, izguoja rogona, verās ka speid brīsmeigi, –	Bardzo się zrobiło jasno na wszystkie strony, wyszła czarownica, widzi, że błyszczy okropnie, –	There was brightness shining all around her. The witch came out of her castle and saw the brightness.
saŭć ju i it obadiwi wartus kas ti śpiejd' cik ciszi?	sauc jū i īt obadivi vārtūs kas tī speid cik cīši?	woła go i idą obydwoje patrzeć, co tam błyszczy tak bardzo?	She called him and together they went to look what was shining there so brightly.
Da-goja i riadź, ka siad' bobienia i sprież.	Daguoja i redz, ka sēd buobeņa i sprēž.	Przyszli i widzą, że siedzi babulka i przędzie.	They came nearer and saw a woman sitting and spinning.
Jis jos na-pazyna par tu, ka jej bieja kuda, małna, naszmuka i waca.	Jis juos napazyna partū, ka jei beja kūda, malna, našmuka i vaca.	On jej nie poznał, gdyż była chuda, czarna, brzydka i stara.	He didn’t recognize her for she was meagre and dark, ugly and old.
A tiej rogona kaj pa-manieja worpśtiejti załta, taj jej azda-daga sirds briśmiejgi, kab jos dabot jej, –	A tei rogona kai pamanēja vuorpsteiti zalta, tai jei [jai] azdadaga [aizadaga] sirds brīsmeigi, kab juos dabuot jei [jai], –	A ta czarownica spostrzegła wrzeciono złote, tak jej się serce zapaliło okropnie, żeby je dostać –	When the witch saw the golden spindle she felt an ardent desire to get it.
pi-stoja pi jôs, kab pordud' i pordud'!	pīstuoja pi juos, kab puordūd i puordūd!	namawia ją, żeby sprzedać i sprzedać!	She pressed her to sell it, to sell it to her!
Jej at-soka, szej naŭdys na-jimszkutia, bet ka pazwoleszkutia ar jôs kungu por-gulat' winu nakti, to i brieji at-duszkutia załta worpśtiejti.	Jei atsoka, šei naudys najimškūte, bet ka pazvolēškūte ar juos kungu puorgulēt vīnu nakti, to i brieji [breivi] atdūškūte zalta vuorpsteiti.	Ona odpowiada, że pieniędzy nie weźmie, ale że jeżeli pozwoli jej ze swoim panem przespać jedną noc, to i darmo odda złote wrzeciono.	She replied she wouldn’t take money but if she allowed her to spend one night with her man she would give her the golden spindle for free.
Rogona pa-szwiejkśtiaja ar ju i prosa, kab jis pi-jimtu itu bobu iz nakt'ś por-gulat', kocz jej i wut's byŭś, to nakas, –	Rogona pašveiksteja ar jū i prosa, kab jis pījimtu itū buobu iz nakts puorgulēt, koč jei [jai] i vuts byus, to nakas [nikas], –	Czarownica poszeptała z nim i prosi, żeby przyjął tę babę na noc, – choćby i wszy miała, to nic, –	The witch consulted with him and asked him to take that woman with him for one night, even if she had lice, he shouldn’t care.
szej rejta agri at-iszkutia, ar wazu ju iz-dziejszkutia, a worpśtiejtia pa-likszkutia.	šei reitā agri atīškūte, ar vāzu jū izdzeiškūte, a vuorpsteite palikškūte.	ona rano przyjdzie, kijem ją wypędzi, a wrzeciono zostanie.	Early in the morning she would come and chase her away with a stick, but the spindle would remain with her.
Jis i nuza-licia, –	Jis i nūzalice,	On się zgodził, –	He agreed.
boba at-goja wokora i acaguła pi jô, –	buoba atguoja vokorā i acagula [atzagula] pi juo, –	baba przyszła wieczorem i położyła się przy nim, –	The woman came in the evening and laid down beside him,
a jis iz jôs i naza-wiera.	a jis iz juos i nazavēra [nazavēre].	a on na nią nie patrzy.	but he didn’t even look at her.
Kaj cik gajśmienia, at-skriń rogona ar wazu, –	Kai cik gaismeņa, atskrīņ [atskrīn] rogona ar vāzu, –	Skoro świt, przybiegła czarownica z kijem, –	At the first morning light the witch rushed in with a stick.
iz-syta ju, worpśtiejti pa-jemia, a ju pa durs iz-griŭdia.	izsyta jū, vuorpsteiti pajēme, a jū pa durs izgriude.	wybiła ją, wrzeciono wzięła, a ją za drzwi wypchnęła.	She hit her, took the spindle and shoved her out by the door.
Nu-goja bobienia iz gonu, daboja nu jô majziś gabaleniu iz brukaśtim, –	Nūguoja buobeņa iz gonu, dabuoja nu juo maizis gabaleņu iz brūkastim, –	Poszła babulka do pasterza, dostała od niego chleba kawałek na śniadanie, –	The little woman went to the shepherd and received from him a piece of bread for breakfast.
aca-sada iz akminia i otkon sprieź i otkon tajds spudris iz wysom pusiom.	acasāda [atzasāda] iz akmiņa i otkon sprēž i otkon taids spūdris iz vysom pusjom.	siadła na kamieniu i znowu przędzie i znowu jasność się rozchodzi na wszystkie strony.	She sat down on the stone and span again, and again there was light all around her.
Kaj rogona i-raŭdzieja, sirdî jej i-dyŭra, pa-saŭcia jô, nu-goja iz bobieniu i soka:	Kai rogona īraudzēja, sirdī jei [jai] īdyura [īdyure], pasauce juo, nūguoja iz buobeņu i soka:	Jak czarownica zobaczyła, w serce ją ukuło, – zawołała go, poszła do babulki i mówi:	When the witch saw that it knocked her heart, she called him, they went to the woman and she said:
"Pordud' mań soŭu sudobru sprielecu!" –	"Puordūd maņ sovu sudobru sprēlecu [spriesleicu]!" –	„Przedaj mi swoją srebrną przęślicę!” –	“Sell me your silver whorl!”
At soka jej: szej na-jimszkutia naŭdys, a pazwolej ar kungu por-gulat' wial winu nakti, at-duszkutia i taj!	Atsoka jei: šei najimškūte naudys, a pazvolej ar kungu puorgulēt vēļ vīnu nakti, atdūškūte i tai!	Ona powiada, że nie weźmie pieniędzy, ale jeżeli pozwoli z panem swoim przespać jeszcze jedną noc, odda i tak!	She replied: “I won’t take money, but if you allow me to spend another night with your man, I will give it to you!”
Jej i nuza-licia, –	Jei i nūzalice, –	Czarownica zgodziła się, –	She agreed.
wokora at-goja boba, i-łajda ju iz jô, –	vokorā atguoja buoba, īlaida jū iz juo, –	wieczorem skoro przyszła baba, sama ją wpuściła do niego, –	The woman came in the evening and was let in to the man –
jej jaŭ pa-łyka drusku szmukoka i jaŭnoka, kaj wakar, a jis wial jôs na-pazyna i iz jos naza-wiera.	jei jau palyka drusku šmukuoka i jaunuoka, kai vakar, a jis vēļ juos napazyna i iz juos nazavēra [nazavēre].	a ona już stała się trochę ładniejsza i młodsza, niż wczoraj, lecz on jej nie poznał i na nią nie patrzył.	she had already become a little bit prettier and younger then the night before, but he still didn’t recognize her and didn’t look at her.
Iz rejta at-goja rogona, sprielecu pa-jemia, ju ar wazu iz-syta i pa durs iz-griŭdia.	Iz reita atguoja rogona, sprēlecu [spriesleicu] pajēme, jū ar vāzu izsyta i pa durs izgriude.	Nazajutrz, przyszła czarownica, przęślicę wzięła, kijem ją wybiła i za drzwi wypchnęła.	In the morning the witch came, took the whorl, hit her with a stick and shoved her out.
A jej nu-goja iz akminia, aca-sadas i sprieź załta kudieli, gribieja nu-spriaśt' załta cimdieńcz.	A jei nūguoja iz akmiņa, acasādās [atzasādās] i sprēž zalta kūdeli, gribēja nūsprēst zalta cimdeņč [cimdeņus].	Poszła ona do kamienia, siadła i przędzie złotą kądziel, chciała uprząść złote rękawiczki.	And she went to the stone, sat down and span her golden distaff, she wanted to make golden gloves.
At-skriaja tiŭleń rogona i grib pierkt' załta kudieli, –	Atskrēja tiuleņ rogona i grib pierkt zalta kūdeli, –	Przybiega zaraz czarownica i chce kupić złotą kądziel, –	At once the witch came running and wanted to buy the golden distaff.
jej soka: "Na porduszu, a pazwolejsi ar soŭu kungu por-gulat' wial winu nakti, to i taj at-duszu!"	jei soka: "Napuordūšu, a pazvoleisi ar sovu kungu puorgulēt vēļ vīnu nakti, to i tai atdūšu!"	ona mówi: „Nie przedaj, a pozwolisz z swoim panem przespać jeszcze jedną noc, to i tak oddam!”	She said: “I won’t sell it, but if you allow me to spend another night with your man, I will give it to you!”
Jej i pazwolaja, wokora i łajdia pokojâ i załta kudieli pa-jemia nu jos, –	Jei i pazvolēja, vokorā īlaide pokojā i zalta kūdeli pajēme nu juos, –	Pozwoliła, wieczorem wpuściła ją do pokoju i złotą kądziel wzięła, –	She allowed it and let her in in the evening and took the golden distaff from her.
a jej par tu szalti iza-ladiaja jaŭ pawysam jaŭna i szmuka.	a jei par tū šaļti izalādēja jau pavysam jauna i šmuka.	a ona za tę chwilę stała się już zupełnie młoda i ładna.	By then she had become quite young and pretty.
Sôka jej prasiet', kab pazwoletu jej pa-runot' ar ju, pa-stośtiet' kajdas jej bieja nałajmiś i wajcoj iz ju, woj kłaŭsieszkys? –	Suoka jei prasēt, kab pazvolētu jei [jai] parunuot ar jū, pastuostēt kaidas jei [jai] beja nalaimis i vaicoj iz jū, voi klausēškys? –	Zaczęła go prosić, żeby pozwolił jej pogadać z nim, opowiedzieć, jakie przeszła nieszczęścia i pyta go, czy będzie słuchać?	She asked him to let her talk to him, she wanted to tell him how unlucky she had been and asked him: “Will you listen?”
Jis soka, ka kłaŭsieszkys!	Jis soka, ka klausēškys!	On mówi, że będzie słuchać!	He said he would listen.
Nu, jej sôka stośtiet' ap tom driabim, kur jis jej darawoja i kaj jej iz sudobra tielerdża wiadia ju łaŭłotiś i kaj jej sa-dadzynoja jô czaŭła.	Nu, jei suoka stuostēt ap tom drēbim, kur jis jei [jai] dāravuoja i kai jei iz sudobra telerdža vede jū lauluotīs i kai jei sadadzynuoja juo čaula [čaulu]	Zaczęła ona opowiadać o tych sukniach, które jej darował i jak na srebrnym talerzu wiozła go ślubu i jak spaliła jego skorupę.	Now she told him about the clothes that he had given her as a present and how she had carried him to their wedding on a silver plate and how she had burnt his shell.
Jis pa mozam, pa mozam, kłausiejdams, daza-godoja i pa-zyna ju.	Jis pa mozam, pa mozam, klauseidams, dazaguoduoja i pazyna jū.	On powoli, powoli, słuchając, przypomniał ją sobie i poznał.	Slowly, slowly, listening to her, he learnt the truth and recognized her.
Wot jis ciszi rods pałyka, –	Vot jis cīši ruods palyka, –	Nadzwyczaj się uradował, –	And he became very happy –
pricojaś, ka jej jô na-ajz-miersa, cik pasaŭla por-goja, cik kurpu sa-plasia, a wyss atroda ju!	prīcuojās, ka jei juo naaizmiersa, cik pasauļa puorguoja, cik kūrpu saplēse, a vys atroda jū!	że ona go nie zapomniała, tyle światu przeszła, tyle trzewików zdarła, a przecie go znalazła!	he was glad that she hadn’t forgotten him, that she had walked so much through the world, had worn off so many shoes, and had finally found him!
Ciszi obi pricojas i buczojas i raŭdoja –	Cīši obi prīcuojās i bučuojās i rauduoja –	Bardzo się oboje cieszyli i całowali się i płakali, –	They both were very happy and kissed and cried,
soka jis: "Tagad eś jaŭ wajrok naza-szkierszu nu tiewi, wysu myŭżu dziejwosim lejdza!" –	soka jis: "Tagad es jau vairuok nazaškieršu nu tevi, vysu myužu dzeivuosim leidza!" –	i mówi on: „Teraz już z tobą się nie rozstanę, cały wiek przeżyjemy razem!” –	and he said: “Now I won’t leave you anymore, we shall live together all our live!”
A rogona at-it jaŭ i syt durowos ar wazu, –	A rogona atīt jau i syt durovuos ar vāzu, –	A czarownica przychodzi już i tłucze w drzwi kijem, –	The witch was coming and knocking at the door with a stick –
bet durs bieja ajz-łyktys, jis jôs i na i-łajdia.	bet durs [durss] beja aizlyktys, jis juos i naīlaide.	ale drzwi były zamknięte, on jej nie wpuścił.	but the door was locked and he didn’t let her in.
A ka da-gajdieja gajsmys, to łyka ju ar zirgim roz-raŭśtiet' smołkom druponom i piec tô wysu myŭżu dziejwoja łajmiejgi ar soŭu siwu i może i szudiń dziejwoj!	A ka dagaidēja gaismys, to lyka jū ar zirgim [zyrgim] rozraustēt smolkom druponom i piec tuo vysu myužu dzeivuoja laimeigi ar sovu sīvu i može i šudiņ dzeivoj!	A skoro doczekali świtu, to kazał ją końmi rozerwać na małe odrobiny i potem, cały wiek żył szczęśliwie z swoją żoną i może i dziś żyje!	At dawn they had her torn to pieces by horses and afterwards they lived together all their live, he and his wife, and they lived on happily ever after!